1 ngày và 8 năm

Cởi mở, tin cậy, đồng thuận là tinh thần chủ đạo của cuộc đối thoại. Nét mặt đăm chiêu, bực dọc dần giãn ra, tiếng cười thoải mái vang lên. Sau khi lắng nghe ý kiến của các hộ dân và báo cáo tình hình giải quyết khiếu nại của Thanh tra, các ngành chức năng thành phố và quận Kiến An, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hoàng Văn Kể kết luận, chỉ đạo tập trung vào một số nhóm vấn đề, được đông đảo bà con tán thành. Việc bố trí tái định cư căn cứ vào quỹ đất của địa phương cũng được làm rõ các trường hợp, nhìn chung phần nào bảo đảm cuộc sống của các hộ dân sau khi di dời. Cụ thể, 8 hộ có diện tích bị thu hồi lớn được bố trí tái định cư tại khu vực mặt đường Lê Duẩn thuộc khu đô thị Cựu Viên. Những hộ khác sẽ bố trí định cư ở tuyến 2, tuyến 3 của khu đô thị này. Những hộ bị  thu hồi  hết đất, không được bố trí tái định cư ở mặt đường, nếu có nhu cầu sẽ được xem xét cho thuê ki-ốt bán hàng theo quy hoạch tại chợ Đầm Triều như gia đình anh Nguyễn Quốc Sơn... Đồng thời theo nguyện vọng, nhu cầu, các hộ có thể được xem xét tái định cư ở một số khu vực khác trên địa bàn quận...

Nụ cười trên gương mặt mọi người cho thấy cuộc đối thoại tạo được sự đồng thuận, thống nhất với người dân, đặc biệt là chủ trương cấp đất tái định cư. Qua đó, mở ra hướng giải quyết, thúc đẩy nhanh việc giải phóng mặt bằng dự án nút giao thông Quán Trữ. Những kiến nghị này của người dân được Thanh tra thành phố kiểm tra, các ngành chức năng và quận Kiến An làm rõ.  Việc tính toán đền bù cho người dân phù hợp  quy định của pháp luật tại thời điểm có quyết định thu hồi. Tuy nhiên, để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, việc bố trí cấp đất tái định cư cho các hộ dân là vấn đề quan trọng, then chốt. Tại cuộc đối thoại, yêu cầu của người dân về việc phải có quyết định thu hồi đến từng hộ cũng được trả lời thẳng thắn là không cơ sở. Bởi tại thời điểm thu hồi đất, việc ra quyết định thu hồi đất chung cho cả dự án phù hợp  quy định của pháp luật. Giá đất đền bù theo nguyên tắc thu hồi đất theo giá nào thì giao đất tái định cư cũng áp dụng theo mức giá tương đương…Về giá đền bù vật kiến trúc,  trường hợp nhận tiền, chưa tháo dỡ sẽ được xem xét hỗ trợ một phần kinh phí trượt giá với mức hỗ trợ tối đa không quá 10% giá trị vật kiến trúc tháo dỡ. Với những hộ chưa nhận tiền đền bù, chưa tháo dỡ, việc áp giá đền bù vật kiến trúc sẽ được điều chỉnh theo quy định hiện hành. Phó Chủ tịch chỉ đạo, Hội đồng đền bù tiến hành kiểm kê lại những trường hợp theo phản ánh chưa chính xác, với sự giám sát của người dân. Trường hợp diện tích thu hồi lớn, đã tách hộ hoặc có đủ điều kiện tách hộ thì được xem xét giao thêm 1 lô đất tái định cư, như gia đình ông Vũ Bá Hệ... Một số kiến nghị cụ thể cũng được giải quyết tại cuộc đối thoại, như trường hợp của anh Vũ Bá Tỵ, chị Nguyễn Thị Hỉnh…

Do dự án kéo dài, nhà cửa của dân bị xuống cấp, có nguy cơ mất an toàn, Phó Chủ tịch yêu cầu các ngành chức năng, quận Kiến An cử cán bộ  kiểm tra, xem xét, qua đó tư vấn giải pháp kỹ thuật cải tạo, chống sập và hỗ trợ một phần kinh phí.

Bài học về gần dân, sát thực tế

Vướng mắc chính khiến dự án kéo dài liên quan đến kiến nghị về sự chậm trễ trong giao đất tái định cư của 34 hộ dân thuộc diện di dời, giải phóng mặt bằng. Thực tế, sau 2 năm có quyết định thu hồi đất, quận và các ngành chức năng mới họp bàn, thống nhất  nguyên tắc xét duyệt cấp đất ở cho các hộ dân có đất bị thu hồi. Căn cứ  khảo sát, đánh giá của UBND phường Quán Trữ cùng đơn đề nghị cấp đất ở của người dân, cuộc họp thống nhất dành 26 lô đất ở khu đô thị Cựu Viên (đường Lê Duẩn) cấp cho hộ dân. Nhưng mãi đến ngày 13-2-2006, UBND thành phố mới có quyết định về việc “Phê duyệt tiền sử dụng đất tái định cư dự  án xây dựng nút giao thông Quán Trữ tại khu đô thị Cựu Viên”. Theo  quyết định, sẽ có 8 lô đất mặt đường Lê Duẩn, 14 lô đất tuyến  2 đường Lê Duẩn, 12 lô thuộc quỹ đất 10% của dự án khu đô thị Cựu Viên được cấp cho các hộ dân trong diện đền bù, giải toả. Ngay sau khi có quyết định, các hộ dân làm đơn kiến nghị tới nhiều cơ quan, ban, ngành.  Anh Vũ Đình Trưởng, ở số 5 phố Trần Nhân Tông cho rằng, số hộ được xét cấp đất tái định cư ở mặt đường Lê Duẩn rất hạn chế. Trong khi đó, việc không được cấp đất tái định cư ở vị trí mặt đường sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, cuộc sống của các hộ. Ngoài ra, nhiều hộ băn khoăn về việc cấp đất tái định cư theo hộ hay theo diện tích thu hồi, như gia đình ông Vũ Bá Hệ có diện tích đất thu hồi hơn 200 m2, đã tách 3 hộ nhưng chỉ được cấp  1 lô đất tái định cư ở mặt đường Lê Duẩn với diện tích 80 m2. Các hộ dân cũng kiến nghị việc áp giá đền bù đất, vật kiến trúc không  phù hợp  thời điểm hiện tại, đề nghị tính theo giá hiện hành. Mặt khác, giá đền bù giữa các hộ liền kề cũng có sự chênh lệch lớn…Trong khi đó, quá trình kiểm kê, tính toán đền bù, xét cấp đất tái định cư, có một số điểm không rõ ràng...

Như vậy, hành trình 8 năm với nhiều cuộc họp, không ít quyết định, văn bản do các cấp, ngành ban hành đã kết thúc nhờ cách giải quyết đi thẳng vào vấn đề mấu chốt, tinh thần nhìn thẳng vào sự thật. Thành công của cuộc đối thoại góp phần thúc đẩy việc giải phóng mặt bằng dự án cải tạo nút giao thông Quán Trữ . Vấn đề bây giờ là các ngành chức năng, chính quyền địa phương tích cực triển khai những công việc cụ thể để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng dự án.