Tháng 7 vừa qua, đoàn công tác của Báo PLVN do tiến sĩ Đào Văn Hội – Tổng biên tập dẫn đầu cùng Phó tổng biên tập Thường trực Đặng Ngọc Luyến và gần 30 cán bộ, phóng viên đã vượt qua hàng nghìn cây số với các điểm đến tri ân như Khu mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Ngã ba Đồng Lộc, Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia (NTLSQG) Đường 9, NTLSQG Trường Sơn, Thành cổ Quảng Trị… Song song với hành trình tri ân là chương trình thiện nguyện “Hướng về miền Tây Quảng Trị”, trao quà hỗ trợ cho đồng bào các dân tộc thiểu số nghèo khó tại tỉnh này.
Sẻ chia với miền đất khó
Chương trình thiện nguyện mang tên “Hướng về miền Tây Quảng Trị” đã được lên kế hoạch từ những ngày tháng sáu với sự đóng góp của Công đoàn cán bộ, phóng viên Báo PLVN. Từ bên ngoài, những đối tác từ thiện của Báo là Công ty Cổ phần Lochsa Việt Nam, Công ty Cổ phần sữa TH True Milk cũng chung tay hưởng ứng cho chương trình.
Vượt gần 800km từ Hà Nội theo đường mòn Hồ Chí Minh đến với mảnh đất nghèo khó Quảng Trị, đoàn chúng tôi đã chọn huyện miền núi rẻo cao Đakrông – một trong 62 huyện nghèo nhất nước để thực hiện chương trình thiện nguyện.
"Từ Thủ đô xa xôi, mỗi lần đọc lên là mỗi lần chúng tôi lại thấy lòng như thắt lại và hiểu tận cùng sự chịu đựng của bà con, tận cùng của cái thiếu, cái khổ không thể nào tính, đếm được. Từ đó, mỗi cán bộ, phóng viên Báo PLVN nhận thấy như có một phần trách nhiệm, thấy thôi thúc trong lòng phải cùng sẻ chia trong gian nan, khốn khó với đồng bào để mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho bà con” - Phó tổng biên tập Đặng Ngọc Luyến đã thân mật trò chuyện với lãnh đạo UBND huyện cùng đông đảo người dân và học sinh Đakrông tại lễ trao quà.
 |
| Báo PLVN trao quà tại huyện Đakrông (Quảng Trị). |
Bà Hồ Thị Kim Cúc - Phó chủ tịch UBND huyện Đakrông cho biết: “Tôi vô cùng xúc động trước tình cảm của Báo PLVN gửi tới các hộ nghèo, gia đình chính sách và các em học sinh. Mong rằng trong thời gian tới, Báo PLVN tiếp tục đồng hành cùng lãnh đạo huyện và người dân để hướng đến đưa Đakrông thoát khỏi danh sách 62 huyện nghèo của cả nước”.
“Có tuổi đôi mươi thành sóng nước”
Một đồng nghiệp của chúng tôi ở Quảng Trị từng nói đùa mà chua xót rằng: “Đặc sản” của Quảng Trị là nghĩa trang và mộ liệt sĩ. Không đâu trên thế gian này như Quảng Trị, mảnh đất eo hẹp nằm vắt giữa miền Trung chưa đầy 5000km2 là nơi yên nghỉ của gần 70 nghìn liệt sĩ đã ngã xuống trong những cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Các anh về nằm lại trong ấm áp tình đồng chí, đồng bào ở 72 nghĩa trang từ cấp xã, huyện đến cấp quốc gia. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ thần thánh của dân tộc, Quảng Trị luôn là một trong những địa bàn chiến lược, khốc liệt nhất. Và hôm nay, sau 39 năm đất nước đã im ắng tiếng bom đạn nhưng những cuộc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ngã xuống nơi chiến trường này vẫn chưa ngừng.
Tháng 7 tri ân này, hòa cùng dòng người từ khắp trên mọi miền đất nước về tri ân “đất lửa” Quảng Trị, TS. Đào Văn Hội – Tổng biên tập Báo PLVN đã dẫn đầu Đoàn công tác đi thăm viếng, dâng hương các nghĩa trang, di tích và tỏ lòng ngưỡng vọng đến thế hệ cha anh đã ngã xuống cho đất nước nở hoa.
Thành cổ Quảng Trị nằm dung dị bên dòng Thạch Hãn êm đềm, thuộc thị xã Quảng Trị. Sau 81 ngày đêm Mùa hè rực lửa 1972, thị xã này đã phải hứng chịu 328 ngàn tấn bom, đạn (tương đương 7 quả bom nguyên tử mà Mỹ ném xuống Nhật Bản 1945). Để giữ từng tất đất thiêng Thành cổ, hàng ngàn chiến sĩ đã ngã xuống, hầu hết đang trong độ tuổi đôi mươi xếp bút nghiên lên đường.
Các anh nằm xuống, máu xương hòa lẫn vào nhau, thấm lên từng nắm đất. Các công trình của Thành cổ từ thời nhà Nguyễn không thể khôi phục lại được dựng thành một khu di tích tưởng niệm và tri ân. Đài tưởng niệm trung tâm Thành cổ được mô hình hoá thành nấm mộ chung cho các anh. Khi đoàn chúng tôi vào dâng nén tâm hương, kính cẩn nghiêng mình trước vong linh các liệt sĩ, giọng đọc trầm vọng của một hướng dẫn viên vang lên từ phía sau 2 câu thơ của nhà thơ – nhà báo - cựu chiến binh Lê Bá Dương - khi tham gia trận chiến tại Quảng Trị mới có 15 tuổi 49 ngày nhưng đã được phong Dũng sỹ diệt Mỹ:
“Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ/ Đáy sông còn đó bạn tôi nằm/ Có tuổi đôi mươi thành sóng nước/ Vỗ yên bờ bãi mãi ngàn năm”
Đứng bên bến thả hoa Thành cổ ngóng về phía hạ nguồn, chúng tôi tự hỏi: Phải chăng, một phần hài cốt của các anh đã hòa theo dòng phù sa sông Hãn, về tưới tắm cho những ruộng đồng đơm hoa, những làng quê phong nẫm?
Rời Thành cổ, đoàn chúng tôi lên NTLSQG Đường 9 nằm ở phía Tây TP.Đông Hà. Đây là một trong hai nghĩa trang lớn nhất cả nước, là nơi yên nghỉ của hơn 10 nghìn liệt sĩ hy sinh chủ yếu trên chiến trường Đường 9 – Nam Lào. Sau khi dâng hương tại khu tưởng niệm trung tâm của nghĩa trang này, chúng tôi tỏa đi dâng lên tận từng một phần những nén hương thơm.
Tiến sĩ Đào Văn Hội đã đứng lặng người hồi lâu trước một phần mộ lớn nằm ở phía Đông nghĩa trang. Đó là phần mộ chung của một tiểu đội giữ Cứ điểm 241 Tân Lâm (nay thuộc huyện Cam Lộ). Trong trận chiến cuối cùng ấy, họ đã trụ lại trong hầm công sự để giữ cứ điểm. Một quả bom dội trên nóc hầm, họ nằm xuống bên nhau. Hài cốt của họ hòa lẫn vào nhau, lực lượng cất bốc đã không thể tách rời họ được.
NTLSQG Trường Sơn tọa lạc trên vùng một đồi núi đẹp ở xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh (Quảng Trị). Đây là chốn yên nghỉ của 10.263 anh hùng liệt sĩ trong diện tích mộ 23.000m2 và phân thành 10 khu vực chính. Hầu hết trong số họ là những chiến sĩ đã chiến đấu anh dũng và ngã xuống trên tuyến đường huyền thoại Trường Sơn Đông - đường chiến lược huyết mạch để giải phóng miền Nam. Những ngày này, rất đông người từ khắp mọi miền đổ về đây thắp lửa tri ân.
Huyền sử Trường Sơn gắn liền với câu chuyện xây dựng nghĩa trang này với những mối duyên kỳ lạ; cây bồ đề tự nhiên mọc như dang tay ôm lấy, chở che tượng đài chính ở trung tâm NTLSQG Trường Sơn; câu chuyện về mạch nước ngầm trong khu hồ vọng cảnh dù nằm trên đồi cao và trời có hè hạn cháy vẫn không bao giờ vơi cạn…
Chia tay Quảng Trị mà trong lòng vẫn mãi luyến lưu, chúng tôi ra với miền “chang chang cồn cát nắng trưa” Quảng Bình và thăm khu mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ở khu vực Vũng Chùa – Đảo Yến, xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch. Sáng ở Vũng Chùa trời rộng xanh ngắt, từng con sóng nhỏ yên bình nhè nhẹ đuổi nhau vào bờ, nắng sáng hè tháng 7 tỏa rạng lên khu mộ vị tướng huyền thoại. Trước anh linh Người, đoàn cán bộ, phóng viên Báo PLVN xin thắp nén hương với tất cả lòng tôn kính.
Điểm đến cuối cùng trong hành trình tri ân là Di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc. Trong kháng chiến chống Mỹ, nơi đây là một yết hầu quan trọng nhất trên con đường Trường Sơn huyền thoại, mạch máu giao thông nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến lớn miền Nam. Đúng vào giai đoạn này cách đây 46 năm, 10 nữ thanh niên xung phong (TNXP) Tiểu đội Võ Thị Tần thuộc C552, Tổng đội TNXP 55 đã anh dũng hi sinh trong lúc đào lấp hố bom thông đường.
Dù trải qua một chuyến đi dài, trải qua những ngày nắng nóng như thiêu đốt của miền Trung, nhưng chúng tôi dường như không ai mệt mỏi. Chúng tôi trở về khi các mộ phần đã được thắp sáng bởi ánh hồng rực rỡ của ngàn vạn ngọn nến tri ân hòa trong hương khói linh thiêng tỏa mờ. Những dòng sông chiến trận xưa đã lung linh bởi triệu đóa hoa đăng xuôi dòng dâng lên những linh hồn bất diệt với thời gian. Và những nghĩa trang, không phải là nơi chết chóc, mà chính là nơi ta thêm yêu thiết tha, thêm tự hào về Tổ quốc, đất nước, hồn cốt dân tộc người Việt… Miền Trung ơi, xin hẹn tháng 7 năm sau…
