Trong thế giới tư pháp, các thẩm phán chiếm giữ vị trí đặc biệt và đóng vai trò đặc biệt. Chính vì thế mà yêu cầu và điều kiện mà họ phải đáp ứng cũng đặc biệt. Họ được coi là đại diện cho cán cân công lý, phán xử trên cơ sở pháp luật và chứng cớ.
Nhưng họ cũng là con người, có cả lý trí lẫn tình cảm nên cái khó đối với họ là làm sao luôn chế ngự được cả lý trí lẫn tình cảm trong phán xử. Chỉ như vậy thì mọi phán quyết mới có thể khách quan.
Mới đây, ở Tây Ban Nha có một nữ thẩm phán chỉ vì một câu nói thể hiện để tình cảm lấn át lý trí cần có trong nghề nghiệp đặc thù mà buộc phải từ chức.
Trong vụ xét xử một số thành viên của tổ chức ly khai xứ Basque ETA bị Chính phủ Tây Ban Nha coi là khủng bố gây ra vụ đánh bom năm 2001 ở vùng Navarra thuộc miền Bắc Tây Ban Nha, nữ thẩm phán Angela Murillo đã gọi các bị cáo là "lũ khốn nạn" khi thấy họ ngạo nghễ cười nghe vợ một nạn nhân kể lại những gì đã phải trải qua sau cái chết của người chồng do vụ đánh bom này.
Thẩm phán Murillo buột miệng thốt ra câu đó, không để ý đến rằng qua microphon tất cả mọi người đều có thể nghe được.
Phản ứng trong dư luận xã hội ở Tây Ban Nha rất trái chiều nhau. Trong thâm tâm, ai cũng đều nguyền rủa kẻ hành động làm thiệt mạng dân thường, ai cũng cảm thông và chia xẻ nỗi đau của thân nhân người bị thiệt mạng và đều không thể chấp nhận thái độ dửng dưng thôi chứ chưa nói đến ngạo nghễ trước nỗi đau của đồng loại.
Nhưng dư luận cũng lại đặt câu hỏi một vị thẩm phán khinh bỉ và nguyền rủa bị cáo đến như thế giữa phiên toà liệu còn có thể phán quyết công bằng và khách quan được hay không. Luật lệ vốn chỉ tồn tại trên giấy và trong câu chữ.
Con người mới làm cho luật lệ trở thành cuộc sống. Bởi thế, luật lệ có hiệu lực và hiệu quả hay không phụ thuộc vào việc con người thực hiện cụ thể luật lệ. Bà Murillo đã từ chức vì dù có biện minh như thế nào thì cũng không xoá bỏ được ấn tượng và cảm nận trong dư luận là đã thiên vị bên nguyên.
Câu chuyện lại xoay quanh khía cạnh tình cảm và lý trí ở những người có trách nhiệm thực thi và bảo vệ pháp luật. Chủ tịch Quốc hội Tây Ban Nha, ông Jose Bono, cho rằng bà thẩm phán đã mắc phải sai lầm lớn, nhưng "đã nói ra đúng điều cả đất nước Tây Ban Nha nghĩ".
Thế đấy, bà Murillo tự chuốc vạ đâu có do nghĩ trong đầu, mà bởi do nói tuột ra những suy nghĩ ấy ở diễn đàn lẽ ra không được nói.
Mạc Thầy
