Nhiều dự án đối mặt nguy cơ chậm tiến độ do thiếu cát đắp nền
Theo báo cáo mới nhất của Cục Đường bộ Việt Nam, dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1, dài 188,2km, với tổng mức đầu tư 44.691 tỷ đồng, hiện đang thiếu nguồn cát trầm trọng. Dự án được chia thành 4 dự án thành phần, do các địa phương An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng làm chủ quản, đặt mục tiêu hoàn thành vào năm 2026 và khai thác đồng bộ vào năm 2027.
Dự án được khởi công 4 gói thầu đầu tiên từ tháng 6/2023, triển khai thi công đồng loạt tháng 11/2023. Đến nay, công tác giải phóng mặt bằng, bàn giao đất đạt 99%; sản lượng thi công đạt 31%, chậm khoảng 5% so với kế hoạch. Năm 2024, các địa phương giải ngân 9.408/9.545 tỷ đồng. Năm 2025, dự án được giao kế hoạch vốn 10.837 tỷ đồng.
Mặt khác, theo báo cáo của Cục Đường bộ Việt Nam, tổng nhu cầu cát đắp nền của dự án khoảng 29 triệu m3, trong đó: dự án thành phần 1 (tỉnh An Giang): tổng nhu cầu 9,3 triệu m3; đã đủ điều kiện khai thác 6,3 triệu m3, công suất khai thác chỉ đạt 6.000m3/ngày; chưa xác định được nguồn 3 triệu m3. Dự án thành phần 2 (TP Cần Thơ) tổng nhu cầu 7 triệu m3; đã xác định nguồn 5,3 triệu m3 (trong đó: tỉnh An Giang hỗ trợ 2,3 triệu m3 đã đủ điều kiện khai thác; tỉnh Tiền Giang hỗ trợ 3,0 triệu m3 hiện đang thực hiện thủ tục cấp phép khai thác), công suất khai thác chỉ đạt 3.000m3/ngày; còn lại 1,7 triệu m3 chưa xác định được nguồn. Dự án thành phần 3 (tỉnh Hậu Giang): tổng nhu cầu 6 triệu m3, trong đó: An Giang hỗ trợ 2,6 triệu m3, đã đủ điều kiện khai thác; Bến Tre dự kiến hỗ trợ 3,4 triệu m3, đã hoàn thành thủ tục cấp phép 1,6 triệu m3, công suất khai thác chỉ đạt 6.000m3/ngày; 1,8 triệu m3 còn lại Bến Tre đang tiếp tục xác định mỏ. Dự án thành phần 4 (tỉnh Sóc Trăng) tổng nhu cầu 6,6 triệu m3, đã xác định đủ nguồn, công suất khai thác chỉ đạt 9.000m3/ngày.
Cục Đường bộ Việt Nam nhấn mạnh: “Trong tổng nhu cầu 29 triệu m3, đến nay đã khai thác, đưa về công trường 6,5 triệu m3. Dự án còn thiếu 22,5 triệu m3 cát để hoàn thành công tác đắp nền (trong đó, đến tháng 8/2025 cần đưa về công trường khoảng 14 triệu m3 để hoàn thành công tác gia tải). Đã được cấp phép, đủ điều kiện khai thác 19,3 triệu m3, tuy nhiên công suất khai thác chỉ đạt 24.000m3/ngày trong khi yêu cầu về tiến độ cần đạt 94.000m3/ngày.
Cập nhật tình hình cung ứng vật liệu thi công hai dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Cần Thơ - Cà Mau (Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau), Bộ Xây dựng cho biết, tính đến nay, dự án còn thiếu 3,7 triệu m3 cát để hoàn thành công tác đắp nền. “Tiến độ gia tải đã bị chậm 3 tháng do công suất khai thác hạn chế. Nếu không cấp đủ 1,1 triệu m3 để đưa về công trường trong tháng 3/2025 sẽ không thể hoàn thành vào cuối năm 2025”, Bộ Xây dựng nhận định.
Thông tin thêm, Bộ Xây dựng cho biết, dự án cao tốc đoạn Cần Thơ - Cà Mau đã được cấp phép, đủ điều kiện khai thác hơn 25 triệu m3, đang hoàn thiện thủ tục cấp phép 0,6 triệu m3, chưa xác định được nguồn 1,4 triệu m3.
Quá trình khai thác, nhiều mỏ phải tạm dừng do một số nguyên nhân như: sạt lở, hết trữ lượng, khai thác quá chiều sâu dẫn đến công suất khai thác không đáp ứng tiến độ, chỉ đạt 30.000m3/ngày, trong khi đó, công suất yêu cầu là 40.000m3/ngày.
Tương lai hệ thống cao tốc miền Nam đến năm 2030
Theo Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng), trong thời gian qua, được sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, hệ thống đường bộ cao tốc khu vực phía Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ.
Theo đó, trước khi bước vào nhiệm kỳ 2021 - 2025, toàn khu vực chỉ có 91km đường cao tốc. Đến nay, các tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận 2, Phan Thiết - Dầu Giây đã được đưa vào khai thác, nâng tổng chiều dài đường cao tốc trong khu vực lên 223km (tăng 132km), đang triển khai xây dựng các tuyến Vành đai 3 - Thành phố Hồ Chí Minh, Bến Lức - Long Thành, Biên Hòa - Vũng Tàu, An Hữu - Cao Lãnh, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Cần Thơ - Cà Mau, Cao Lãnh - Lộ Tẻ, Lộ Tẻ - Rạch Sỏi với tổng chiều dài 712km. Dự kiến đến năm 2026, tổng chiều dài hệ thống đường cao tốc khu vực phía Nam sẽ đạt 935km.
Để tăng cường liên kết vùng và tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực, các tuyến đường bộ cao tốc đã và đang được nghiên cứu đầu tư, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2026 - 2030. Trong đó, một số tuyến đã được cấp có thẩm quyền quyết định đầu tư, bố trí đủ vốn ngân sách nhà nước để triển khai như tuyến Gia Nghĩa - Chơn Thành, Dầu Giây - Tân Phú - Bảo Lộc - Liên Khương, Thành phố Hồ Chí Minh - Chơn Thành, Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài, Mỹ An - Cao Lãnh; một số tuyến đã được Thủ tướng Chính phủ giao địa phương nghiên cứu đầu tư như Vành đai 4 - Thành phố Hồ Chí Minh, Gò Dầu - Xa Mát.
Như vậy, với các dự án này, đến năm 2030, hệ thống đường bộ cao tốc khu vực phía Nam sẽ cơ bản được đầu tư theo quy hoạch, đáp ứng tốt nhu cầu vận tải trung và dài hạn của khu vực.
