Thách thức lớn trong kiểm soát thị trường trên nền tảng số

TMĐT là lĩnh vực trọng tâm, rủi ro cao, cần được kiểm tra

Theo đại diện Chi cục QLTT Hà Nội, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, UBND và Sở Công Thương TP Hà Nội, lực lượng QLTT TP Hà Nội đã xác định TMĐT là lĩnh vực trọng tâm, rủi ro cao, cần được kiểm tra, giám sát thường xuyên - coi “mỗi ngày đều là cao điểm kiểm tra, kiểm soát thị trường”.

Ngay từ đầu năm 2025, Chi cục QLTT thành phố Hà Nội đã chủ động ban hành và triển khai đồng bộ các kế hoạch kiểm tra, kiểm soát thị trường, tập trung đấu tranh với các hành vi kinh doanh hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt trên môi trường TMĐT.

Trong đó, điển hình có thể kể đến vụ kiểm tra tại Công ty TNHH dược mỹ phẩm Ngân Korea sau những màn livestrem chốt đơn khủng trên mạng xã hội. Đáng chú ý, địa điểm kho hàng được đặt tại Trường mầm non xã Yên Thường cũ (hiện thuộc xã Gia Lâm). Tại thời điểm kiểm tra, Công ty đang kinh doanh 5.400 sản phẩm hàng hoá là mỹ phẩm (thường được giới thiệu là mỹ phẩm dưỡng da, tảy tế bào da chết nước gạo Hàn Quốc) không có hóa đơn chứng từ kèm theo, là hàng hóa nhập lậu.

Hàng hóa bao gồm 2.520 lọ sản phẩm dưỡng da Dr.Melaxin Peel Shot exfoliant rice ampoule, 80ml/lọ, Made in Korea và 2.880 lọ sản phẩm dưỡng da Dr.Melaxin Peel Shot exfoliant black rice ampoule, 80ml/lọ, Made in Korea. Tổng trị giá hàng hoá theo giá niêm yết là 2,16 tỷ đồng. Đại diện Công ty trình bày mua toàn bộ số mỹ phẩm Hàn Quốc trên trôi nổi trên thị trường không có hoá đơn, chứng từ kèm theo.

Đại diện Chi cục QLTT Hà Nội cho biết, trong 11 tháng qua, các vụ việc điển hình liên quan đến buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc trên các nền tảng như Shopee, TikTok, Facebook đã được phát hiện, xử lý nghiêm minh; trong đó, một số vụ việc có dấu hiệu tội phạm đã được Chi cục chuyển hồ sơ sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, khởi tố theo quy định của pháp luật.

Cần tác động mạnh vào nhận thức xã hội

Ông Dương Ngọc Hùng - Phó Chi Cục trưởng Chi cục QLTT Hà Nội nhận định, qua công tác kiểm tra, giám sát, lực lượng QLTT TP Hà Nội nhận thấy tình hình vi phạm trên các sàn TMĐT vẫn diễn biến phức tạp, thủ đoạn lại tinh vi và khó phát hiện hơn. Các hành vi vi phạm phổ biến hiện nay chủ yếu là buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; kinh doanh hàng hóa nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; vi phạm về ghi nhãn, chất lượng, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và quảng cáo sai sự thật.

Nhiều đối tượng sử dụng tài khoản ảo, giả mạo thông tin doanh nghiệp, quảng cáo phóng đại công dụng sản phẩm, đặc biệt là các nhóm hàng có sức tiêu thụ lớn như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc tân dược, đồ điện tử, quần áo, giày dép và phụ kiện thời trang.

Đáng chú ý, các vi phạm về sở hữu trí tuệ trên nền tảng số có xu hướng gia tăng, khi nhiều gian hàng lợi dụng hình ảnh, thương hiệu của các doanh nghiệp uy tín để tiêu thụ hàng hóa kém chất lượng, hàng nhái, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các chủ thể quyền.

Ngoài ra, một số đối tượng còn lợi dụng hoạt động livestream, quảng cáo trực tuyến, hoặc giao dịch qua nền tảng xuyên biên giới như TikTok, Facebook,… để buôn bán hàng hóa vi phạm, gây khó khăn cho công tác kiểm tra, xác minh và xử lý.

Từ những khó khăn thực tế trong công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trên môi trường TMĐT, Chi cục QLTT TP Hà Nội xác định muốn phòng, chống và triệt xóa tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ thì trước hết phải tác động vào nhận thức xã hội.

Do vậy, giải pháp đầu tiên và xuyên suốt là tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân và doanh nghiệp. “Chúng tôi phối hợp với các cơ quan báo chí, đài truyền hình, chính quyền cơ sở và các sàn TMĐT để khuyến cáo người tiêu dùng không tiếp tay, không mua bán, quảng bá hàng hóa không rõ nguồn gốc, đồng thời hướng dẫn cách nhận diện, phản ánh các hành vi vi phạm” - ông Hùng nói.

Song song với đó, Chi cục đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực chuyên môn của lực lượng thực thi. Các công chức QLTT thường xuyên được tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng nhận diện hàng giả, kỹ năng thu thập chứng cứ điện tử, điều tra vi phạm trong môi trường mạng, phối hợp chặt chẽ với Cục TMĐT và Kinh tế số, lực lượng chức năng khác và các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ. Nhờ đó, lực lượng QLTT có thể chủ động hơn trong việc phát hiện, xử lý nhanh, đúng đối tượng, hạn chế tình trạng vi phạm kéo dài.