Cơ hội lớn…
Vừa qua, đoàn công tác của Bộ NN&PTNT đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Lạng Sơn về việc triển khai thực hiện Nghị định thư XK chính ngạch thạch đen sang Trung Quốc. Trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, cây thạch đen (còn được gọi là cây sương sáo, cây thủy cẩm, tiên thảo…) được trồng tập trung chủ yếu tại 3 huyện: Tràng Định, Bình Gia và Văn Lãng với diện tích hàng năm khoảng 2 nghìn ha, sản lượng hơn 10 nghìn tấn. Trong đó, Tràng Định là địa phương có diện tích trồng lớn nhất của tỉnh Lạng Sơn với 1,385 nghìn ha, sản lượng hơn 7 nghìn tấn/năm.
“Lạng Sơn rất vui mừng và phấn khởi trước cơ hội này. Cây thạch đen là cây truyền thống, nhưng từ trước đến nay phát triển rất tự phát, nếu ra “sân chơi” quốc tế thì đòi hỏi phải chuẩn hóa tất cả quy trình từ đất đai, quy trình, thu hoạch, bao bì, đóng gói…”- ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn hồ hởi..
Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn cũng cho biết, khả năng Lạng Sơn có thể phát triển diện tích cây thạch đen lên 11 nghìn ha, và hiện thạch đen đã được đưa vào danh mục những sản phẩm nông sản chủ lực của địa phương. Để tận dụng những cơ hội từ Nghị định thư, Lạng Sơn đề nghị Bộ NN&PTNT hướng dẫn văn bản hóa các nội dung để có cơ sở thực hiện, sớm hướng dẫn đến nông dân.
Bên cạnh đó, lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn cũng bày tỏ mong muốn Bộ NN&PTNT tổ chức hội nghị tập huấn triển khai các nội dung của Nghị định thư, hướng dẫn bà con quy trình canh tác để đạt năng suất cao và chất lượng tốt.
Theo Kỹ sư nông nghiệp Hoàng Thị Luyến, Trung tâm Nông nghiệp huyện Tràng Định, trước đây thạch ruộng giá khoảng 20 nghìn đồng/kg, nhưng khi có thông tin thạch đen được XK chính ngạch sang Trung Quốc, từ tháng 10, bước vào tháng 11, giá thạch thu mua tại ruộng đã tăng lên 40- 45 nghìn đồng/kg, Thạch nương trước tháng 8 khoảng 38- 40 nghìn đồng/kg, hiện thu mua là 65 nghìn đồng/kg.
“Bây giờ bà con được tuyên truyền biết là Trung Quốc thu mua chính ngạch thì rất phấn khởi, vì như thế thu nhập, giá cả ổn định, cao hơn gấp 3 lần so với trước….”- Bà Luyến cho hay. Nếu canh tác tốt, 1 sào thạch đen đạt khoảng 350kg, bán trừ chi phí còn lãi khoảng 7 triệu đồng (tương đương khoảng 200 triệu đồng/ha). Đó là chưa tính lợi nhuận bà con thu được từ vụ lúa xuân…
Không dễ!
Mừng đó nhưng bà Trần Thị Giang, Chủ tịch UBND xã Tân Tiến, Tràng Định, Lạng Sơn vẫn không giấu được sự lo lắng. Bởi “chỗ biết chăm sóc thì hiệu quả cao nhưng có nơi bà con chưa có kinh nghiệm, kỹ thuật thì năng suất chưa cao lắm”- lời bà Giang.
Bày tỏ nguyện vọng được tập huấn cho bà con nhưng bà Giang vẫn chưa hết băn khoăn vì phải vận động tất cả các hộ gia đình đều đăng ký tham gia mới đảm bảo tiêu chuẩn XK. “Với suy nghĩ của bản thân tôi cũng như theo chỉ đạo, bà con cần thành lập Hợp tác xã, sản xuất theo quy trình, có đầu mối để hợp đồng với các nhà tiêu thụ…”- Bà Giang chia sẻ.
Là DN đầu tiên XK 1.000 tấn thạch đen sang Trung Quốc sau khi Nghị định thư được ký kết, ông Hà Văn Quý – Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Đầu tư XK Đức Quý cho biết, trước đây DN đã XK thạch đen sang Ấn Độ; Đài Loan, Hồng Kông (Trung Quốc) và Malaysia. Ngay sau khi Việt Nam và Trung Quốc ký nghị định thư về XK thạch đen, DN lập tức kết nối với đối tác Trung Quốc.
DN đã mang mẫu sản phẩm sang Trung Quốc để kiểm tra hóa nghiệm, kết quả đảm bảo 100% chất lượng ATTP. Do đó đối tác đã ký hợp đồng nhập khẩu lô hàng 1.000 tấn: “Yêu cầu của nước bạn quan trọng nhất là an toàn thực phẩm (ATTP). Trong nhà máy đã đầu tư các thiết bị chiết xuất, lọc các chất tồn dư có trong phân đạm, phân lân, thuốc bảo vệ thực vật. Do đó, sản phẩm tinh bột thạch đen của chúng tôi 100% là nguyên chất”- ông Quý chia sẻ.
Hiện công suất nhà máy chiết xuất tinh bột thạch đen của DN Quý Đức đạt khoảng 2.000 tấn/năm. Tuy nhiên, với nhu cầu nhập khẩu từ Trung Quốc lớn như hiện nay, ông Quý lo ngại thời gian tới nguồn nguyên liệu sẽ trở nên khan hiếm.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT lưu ý khi xuất khẩu thạch đen
Tại buổi làm việc với UBND tỉnh Lạng Sơn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho biết, ngày 8/12 vừa qua Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Việt Nam và Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã chính thức ký Nghị định thư về việc XK sản phẩm thạch đen sang Trung Quốc. Đây là cơ hội tốt mở ra thị trường đối với sản phẩm đặc trưng và có tiềm năng rất lớn của vùng miền núi phía Bắc.
Để đáp ứng yêu cầu XK, Thứ trưởng lưu ý, cần phải chuẩn hóa quy trình canh tác và tổ chức sản xuất, sản xuất phải đảm bảo yêu cầu vệ sinh ATTP của nhà nhập khẩu. Việc triển khai xây dựng mã số vùng trồng thạch đen, thực hiện theo chương trình ứng dụng Hệ thống tiêu chuẩn trong quản lý và cấp chứng nhận mã số vùng trồng cây ăn quả phục vụ XK (OTAS). Thứ trưởng cũng lưu ý một số điểm cần khắc phục để thạch đen XK sang Trung Quốc như: dư lượng thuốc bảo vệ thực vật; cơ sở hạ tầng giao thông…
“Chúng ta đã có thị trường cho sản phẩm thạch đen, vấn đề quan trọng nhất phải phát triển được thị trường và giữ vững được thị trường: Tôi đề nghị các địa phương phải tổ chức lại sản xuất; phải đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu của phía bạn từ vấn đề xác định vùng trồng đến kỹ thuật trồng, canh tác, bảo quả, chế biến và quy cách đóng gói bao bì sản phẩm”, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nhấn mạnh.
