TGPL cho người bị bán mang nhiều hiệu quả thiết thực
Hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) cho nạn nhân bị buôn bán, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em thời gian qua đã được Cục TGPL, các Trung tâm TGPL nhà nước và các tổ chức TGPL tích cực triển khai.
Đề án tiếp nhận và hỗ trợ phụ nữ, trẻ em là nạn nhân bị buôn bán từ nước ngoài trở về thuộc Chương trình hành động phòng, chống tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em giai đoạn 2005 - 2010 và Quy chế tiếp nhận và hỗ trợ cho nạn nhân bị buôn bán từ nước ngoài trở về (đều do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt) nêu rõ: Bộ Tư pháp có nhiệm vụ chỉ đạo các cơ quan tư pháp địa phương thực hiện các hoạt động TGPL cho phụ nữ, trẻ em là nạn nhân bị buôn bán trở về; hướng dẫn thủ tục khai sinh cho trẻ em là con của nạn nhân.
Vì vậy, Cục TGPL luôn ưu tiên các Dự án hợp tác quốc tế có hợp phần về TGPL cho phụ nữ, trẻ em bị buôn bán tại các tỉnh được coi là điểm nóng về tội phạm này.
Hai Dự án phòng, chống buôn bán phụ nữ và trẻ em và tăng cường bảo vệ nạn nhân bị buôn bán do Quỹ Châu Á tài trợ và một hợp phần thuộc Dự án do Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tài trợ được tập trung triển khai tại các tỉnh có chung đường biên giới với Trung Quốc và Campuchia. Còn Dự án chung do Sida, SDC, Oxfam Novib và SCS tài trợ được thực hiện trên toàn quốc, trong đó có hợp phần về các hoạt động TGPL cho phụ nữ như thành lập 6 Văn phòng TGPL cho phụ nữ, thí điểm thực hiện TGPL gắn với mục tiêu bình đẳng giới.
Đây là những Dự án nhỏ nhưng đã mang lại nhiều hiệu quả thiết thực. Kết quả thực hiện Dự án Quỹ Châu Á, 3 Trung tâm thực hiện Dự án (Quảng Ninh, Cần Thơ và An Giang) đã thực hiện được 602 vụ việc cho trên 600 nạn nhân bị buôn bán. Hợp phần của Dự án do IOM tài trợ chỉ hỗ trợ cho khoảng 40 vụ việc, nhưng Cục TGPL đã có hướng dẫn cụ thể và khuyến khích các Trung tâm bám sát địa bàn có các nạn nhân mới trở về nên đã thực hiện được trên 100 vụ việc TGPL cho nạn nhân, trong đó Hà Giang làm được nhiều nhất: 40 vụ, Hải Phòng: 14 vụ, Quảng Ngãi: 5 vụ…
Qua các hoạt động đấu tranh, phân tích tình huống vụ việc, nhiều người dân đã cộng tác với các Trung tâm TGPL để tố cáo kẻ phạm tội, hoặc phối hợp giúp đỡ nạn nhân tái hoà nhập cộng đồng.
Đặc biệt, có vụ ở Lạng Sơn, nạn nhân bị bán khi còn chưa thành niên, sau 17 năm mới trở về, cơ quan điều tra cho là đã quá thời hiệu, song tổ chức TGPL đã đưa ra lập luận về tội phạm kéo dài, chỉ khi nạn nhân trở về mới tố cáo được và vụ việc đã được tiếp tục điều tra. Có vụ ở Bắc Giang, Văn phòng TGPL cho phụ nữ tại Hà Nội đã cử luật sư cộng tác viên tham gia bảo vệ quyền lợi cho hai nạn nhân là trẻ em bị buôn bán sang Trung Quốc trong phiên toà sơ thẩm và phúc thẩm xét xử kẻ phạm tội buôn bán.
Kết quả, tại phiên toà sơ thẩm, 2 nạn nhân được bồi thường mỗi người hơn 10 triệu đồng; tại phiên toà phúc thẩm, kẻ phạm tội bị tuyên án tăng thêm 2 năm tù.
Mặc dù số lượng vụ việc TGPL cho nạn nhân bị buôn bán do các Trung tâm TGPL nhà nước thực hiện còn rất thấp so với thực tế số lượng nhu cầu và sự cần thiết của các nạn nhân cần được giúp đỡ.
Tuy nhiên, các hoạt động TGPL trong các vụ việc cụ thể đã góp phần giúp đỡ nạn nhân tái hoà nhập cộng đồng; giúp tăng cường ý thức cảnh giác đối với tội phạm buôn bán người trong cộng đồng; tạo thêm địa chỉ tin cậy cho các nạn nhân mới trở về và đặc biệt góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống buôn bán người.
Thục Quyên