 |
| Mọi người chung vui bên chum rượi cần sau mân cơm cúng gia tiên |
Vào khoảng những năm 50 của thế kỷ trước, đồng bào dân tộc Thái miền Tây Nghệ An đã hình thành nên một cái tết mới - đó là Tết Độc lập mừng Quốc khánh 2/9. Ngày Quốc khánh của cả nước, vì thế trở thành một ngày vui và đầy ý nghĩa trong cuộc sống của đồng bào các dân tộc nơi đây. Ngày Tết Độc lập từ lâu đã trở thành một ngày lễ, ngày Tết quan trọng, một nét văn hóa độc đáo của đồng bào
Từ trước những ngày Quốc khánh, các bản làng người Thái ai ai cũng dậy từ sáng sớm quét dọn vệ sinh sạch sẽ, chuẩn bị cho các hoạt động văn nghệ, sân chơi. Sau công việc chung của cả bản, những người thân trong gia đình lại quây quần bên nhau chung tay dọn dẹp nhà cửa, sửa sang bàn thờ, ảnh Bác cẩn thận, sạch sẽ, mâm cúng gia tiên dâng lên bàn thờ.
 |
| Các thiếu nữ thái vui vẻ chơi trò chơi dân gian |
Trong ngày Tết độc lập, mâm cơm truyền thống mà người Thái dâng cúng tổ tiên là một thủ tục không thể thiếu, đây là một trong những nghi lễ quan trọng nhất. Người Thái tiến hành công việc này rất chu đáo, các món ăn dâng cúng tổ tiên trong dịp này là các món ăn truyền thống của dân tộc Thái. Các món ăn chính được chế biến từ gia súc như: gà, vịt,... rất thơm ngon.
Đặc biệt trong những ngày này một số gia gia đình người Thái đã tổ chức gói và nấu các loại bánh đặc trưng của dân tộc mình như tôm hau quai, tôm con tụ, tôm pê,..vv.. (Bánh sừng trâu, bánh chưng, bánh dày… không chỉ dâng cúng tổ tiên mà người Thái còn dùng các loại bánh này tiếp đãi và làm quà cho khách đến chơi nhà.
Ông Lê Quốc Bảo, bản Nật Dưới, xã Châu Hoàn (Quỳ Châu – Nghệ An) chia sẻ: “Tất cả mọi người trong gia đình mọi người đi làm ăn xa đều đã về quây tụ bên gia đình để ăn tết Độc lập. Năm nay, dù kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng hầu hết các gia đình vẫn cố gắng sắm sửa các đồ lễ và thực phẩm cần thiết cho Tết. Trước kia, bà con bản mình khó khăn lắm, cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, nghèo đói quanh năm, phương tiện đi lại cũng không có, đường sá đi lại thì khó khăn, trong bản cũng không có điện. Bây giờ thì khác rồi, trong bản hầu như nhà nào cũng có cái ăn, cái mặc, được xem ti vi, trẻ em đã được đến trường. Có được ngày hôm nay là nhờ ơn Đảng, ơn Bác Hồ nhiều lắm. Từ ngày đất nước độc lập đến nay, năm nào bà con cũng ăn Tết Độc lập".
Tết độc lập là ngày mọi người trong gia đình, bản làng tụ họp, cùng nhau hát nhuon, hát suối, hát giao duyên,.vv.., các trò chơi truyền thống như ném còn, đi cà kheo, nhảy sạp… Bà con động viên bảo ban nhau học cách làm ăn mới; căn dặn con cái cố gắng học hành. Ông Vi Văn Mai, một nghệ nhân về hát nhuôn, suối, thổi khèn bè, bí,..ở Bản Nật Dưới, xã Châu Hoàn, Quỳ Châu nói rằng: “Dịp 2/9 là dịp chúng tôi để tuyên truyền những bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào thái, qua lời ca hó nhuôn, hó suối để trao nhau những tình cảm tinh thần, lưu giữ bản sắc văn hóa cho thế hệ trẻ”
Ngày Tết độc lập, người Thái còn tổ chức rất nhiều các hoạt động vui chơi giải trí truyền thống như ném còn, múa xòe, …. thu hút đông đảo người già thanh niên nam nữ và trẻ em tham gia các trò chơi dân gian truyền thống, hiểu rõ hơn về những nét sinh hoạt văn hóa, nghệ thuật độc đáo của người dân vùng cao.
Chị Lý Thị Hợi, bản Nật Dưới, xã Châu Hoàn chia sẻ: "Ngày 2/9 là ngày Tết Độc lập của đất nước ta. Đồng bào Thái ở bản mình năm nào đến ngày này cũng tổ chức ăn mừng. “Trước kia tôi chỉ thấy có Ngày hội văn hóa dân tộc Thái, bây giờ huyện đã tổ chức một ngày hội lớn cho tất cả các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Từ nay chúng tôi đã có một sân chơi chung, cùng nhau giao lưu, học hỏi, hiểu thêm những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc anh em”.
Việc đón Tết Độc lập của đồng bào dân tộc Miền tây Xứ Nghệ đã trở thành một nét văn hóa độc đáo. Trải qua thời gian lịch sử, ngày Tết Độc lập đã góp phần bảo tồn, lưu truyền những nét đẹp văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Thái nơi đây. Quan trọng và ý nghĩa hơn cả đây cũng là cách mà người Thái dạy cho con cháu mình nhớ về ngày trọng đại của cả nước, nhớ về đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam, nhớ về ngày mà tất cả các dân tộc anh em trên đất nước Việt Nam cùng hướng về Tổ quốc thân yêu.
