Phạm nhân vui chơi, giám thị không tết
Đại tá Trần Văn Hạnh là giám thị phụ trách K5, nơi quản lý hơn 900 phạm nhân. Anh chia sẻ : “900 con người, 16 loại tội danh, đủ các mức án, nặng có, nhẹ có, nhiều phạm nhân nhiễm HIV…nhưng tết đến, xuân về vẫn là lúc “phần thiên lương” trong mỗi người được thức tỉnh. Họ nhớ về những cái tết ngoài cánh cửa nhà tù, nhớ người thân, cuộc sống tự do, ân hận, ăn năn về hành vi phạm tội của mình”. Bởi vậy, công tác lo Tết cho phạm nhân được quán triệt và thực hiện chu đáo từ rất sớm. Ban giám thị giao cho các phân trại tổ chức các hoạt động vui chơi, đón xuân và lo chế độ cho phạm nhân đầy đủ, chu đáo. Phạm nhân được nghỉ 6 ngày, được ăn uống gấp 5 lần ngày thường, được gia đình, thân nhân tới tiếp tế, thăm nuôi, được giao lưu văn hoá, văn nghệ, thể thao…
 |
Đại tá Trần Văn Hạnh, 26 năm trực tết trong trại giam
|
Khi chúng tôi tới 7 phân trại của Z30D, phạm nhân nơi đây đang tất bật chuẩn bị đón tết. Tại K1, nơi quản lý hơn 1.500 phạm nhân cả nam và nữ, tội phạm người nước ngoài, phạm nhân được tổ chức thi hát karaoke, thi hái hoa dân chủ, thi đấu bóng chuyền, bao bố, kéo co. 11 cháu bé là con của các nữ phạm nhân được chăm sóc chu đáo và đều có quà tết. Đại tá Nguyễn Xuân Thường, phó giám thị phụ trách K1 cho biết trại đã gói xong bánh chưng, chế độ 5kg thịt cho mỗi phạm nhân ăn tết cùng nhiều chế độ theo quy định của nhà nước và phân cho thêm của trại đều đã đến tay phạm nhân một cách chu đáo.
Thấy tôi tò mò về các hoạt động đón Tết trong tù, Đại tá Hạnh vui vẻ kể: “ Vào ngày mùng 1 tết, chúng tôi cùng ăn cơm với phạm nhân, chúng tôi chúc tết họ và họ chúc tết lại chúng tôi. Giám thị chúng tôi nói với phạm nhân: “chúc cho các anh nhiều sức khỏe và bước sang năm mới nhận được nhiều sự quan tâm của ban giám thị, hội đồng cán bộ đặc biệt của gia đình”. Còn họ chủ yếu chúc những lời tốt đẹp tới giám thị, cán bộ quản giáo và cảm ơn trong năm đã quan tâm tới họ. Phạm nhân được đón Tết vui vẻ thì họ yên tâm cải tạo hơn, không chống đối, vi phạm. Ngày tết chúng tôi cố gắng tạo cho họ cảm giác gần gũi vì càng gẫn gũi với phạm nhân bao nhiêu thì họ càng cảm thấy được quan tâm, bớt đi mặc cảm, hy vọng vào ngày mai có thể hoàn lương, hoà nhập với cộng đồng”.
|
Đại tá Nguyễn Xuân Thường, 35 năm trực tết trong trại giam
|
Và để cho phạm nhân có những ngày tết ấm áp, vui vẻ mà trại vẫn đảm bảo công tác an ninh, an toàn, phạm nhân không vi phạm nội quy, quy chế trại giam, thân nhân không lợi dụng thăm nuôi để tuồn ma tuý hay vật dụng trái phép vào trại giam, hơn 1000 cán bộ trại giam Z30D đều phải trực tết.
Thiếu tá Trịnh Thị Quế, phó giám thị phụ trách công tác giáo dục, dạy nghề cho biết tại Z30D có 12 giám thị và 1200 cán bộ, công nhân viên. Trong dịp tết Nguyên đán, chỉ có 10% cán bộ, công nhân viên được nghỉ, còn lại đều trực tết, 12 giám thị của trại 100% trực tết. “Dịp tết với chúng tôi là dịp cao điểm, thời điểm đó phạm nhân nào cũng có tâm lý giao động, nhớ gia đình, suy nghĩ xáo trộn nhiều. Nắm bắt tâm lý phạm nhân, dịp tết, tất cả các đội nghiệp vụ của Trại đi xuống từng phân trại để tham dự hội nghị đối thoại trực tiếp với phạm nhân. Tại hội nghị, phạm nhân báo cáo công tác năm, phương hướng của năm tới, đề xuất, kiến nghị với Ban giám thị những phương hướng năm tới. Phạm nhân có thắc mắc gì về chế độ, chính sách và các vấn đề về quản lý phạm nhân sẽ trực tiếp đặt câu hỏi để cán bộ quản lý trả lời”, thiếu tá Trịnh Thị Quế chia sẻ.
Tình người sau song sắt
Đối với cán bộ, chiến sỹ trại Z30D, trực tết đã thành “chuyện thường ngày” vì vậy nếu đặt câu hỏi: tết không về, gia đình có trách không thì ai cũng cười xoà. Đại tá Trần Văn Hạnh cho biết 26 năm qua anh đều trực tết, đón giao thừa với phạm nhân còn chuyện tết nhất ở nhà đều nhờ vào tay vợ con. 3 ngày tết, năm nào tới lượt thì được chạy qua nhà ăn với vợ con một bữa cơm sau đó lại “vào trại”, cũng có năm sau rằm tháng giêng mới tới “lượt” được nghỉ.
Đại tá Nguyễn Xuân Thường có “thâm niên” 35 năm đón tết trong trại giam nửa đùa nửa thật bảo phạm nhân còn được “ân xá tha tù” chứ giám thị thì “chung thân ăn tết trại giam” rồi. 35 năm qua, dẫu nhà chỉ cách trại giam chưa tới 3km nhưng đại tá Thường hiếm khi tạt được qua nhà để thắp nén hương lên bàn thờ tổ tiên.
|
Thiếu tá Trịnh Thị Quế nhiều năm không làm cơm tất niên vì bận trực tết
|
Gia đình thiếu tá Trịnh Thị Quế còn “hoàn cảnh” hơn bởi cả hai vợ chồng cùng công tác trong trại giam nên ngày tết họ thành “vợ chồng ngâu”, năm nào chồng về thắp hương giao thừa thì vợ trực giao thừa ở trại và ngược lại. Mà ngay cả khi về nhà để làm bổn phận “người phụ nữ trong gia đình” thì hiếm khi thiếu tá Quế làm được cơm tất niên vào chiều 30 tết bởi có được ưu tiên cũng 9 giờ đêm mới về tới nhà, vội vàng làm được mâm cơm cúng thì cũng tới thời khắc giao thừa.
Ăn tết cùng phạm nhân, chia sẻ tâm tư, tình cảm với những người mặc áo tù, cán bộ, chiến sỹ trại giam Z30D luôn trăn trở trước tình cảnh đáng thương của nhiều phạm nhân bị gia đình bỏ rơi, không thăm nuôi, những bệnh nhân mang trọng án lại thêm trọng bệnh sống lủi thủi đầy mặc cảm. Vậy là Quỹ Tấm lòng vàng của trại được gầy dựng, ban đầu chỉ là chút tiền lương nhỏ bé của cán bộ, chiến sỹ trong trại quyên góp cho những hoàn cảnh cụ thể.
Đến nay, Quỹ Tấm lòng vàng mỗi năm quyên góp được hàng trăm triệu đồng/năm, nhiều phạm nhân sau khi chấp hành án xong, được mãn hạn tù đều quay lại đóng góp cho Quỹ. Đại tá Hạnh chia sẻ, càng ngày đối tượng không có thân nhân lên thăm nuôi càng nhiều, toàn trại có trên 7.400 phạm nhân thì có tới hơn 500 phạm nhân không có người lên thăm nuôi.
|
Phạm nhân phân trại K1 chuẩn bị đón tết
|
“Chúng tôi thường xuyên trò chuyện với những đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt, nhắc nhở họ phải thông cảm cho những hoàn cảnh gia đình của mình, vì gia đình của mình hiện tại cũng có những hoàn cảnh khó khăn và điều kiện kinh tế chung hiện cũng rất khó khăn nên không thể đến thăm nuôi được. Nhất là vào dịp lễ tết, những phạm nhân không có thân nhân nên thăm nuôi, trại có chế độ riêng quan tâm, tặng quà cho họ không thấy mình bị bỏ rơi mà chán nản dẫn tới chống đối, vi phạm quy chế trại giam”, Đại tá Hạnh nói. 6 tháng cuối năm 2013 trại quyên góp được 300 triệu đồng và đã lên danh sách số bệnh nhân phải điều trị bệnh thường xuyên ở bệnh xá, bệnh viện, phạm nhân không có thăm nuôi, không có quà để trao quà cho các đối tượng này trong dịp tết.
Thay lời kết
Ngày xuân, trong cả 7 phân trại của trại giam Z30D mai vàng, mai đỏ, mai tứ quý, đều nở hoa, những bức tranh Đông Hồ “gà lợn nét tươi trong” được phạm nhân vẽ trên các bức tường làm mùa xuân thêm tươi tắn, nhưng đẹp hơn cả vẫn là tình người ấm áp, trong chiếc bánh chưng xanh được gói lên bởi bàn tay từng gây tội ác, trong hộp sữa, cân đường, gói bánh mà cán bộ trại chắt chiu, dành dụm mua tặng cho những phạm nhân không người thăm nuôi…
...Phía bên ngoài cánh cửa trại giam, những nếp nhà, những mâm cơm ngày tết của nhiều gia đình quản giáo vắng bóng người cha, người mẹ và sự hy sinh thầm lặng đó được đổi lại bằng những “mầm thiện”được gieo trồng, lấn cái ác, trả lại cho xã hội những con người biết phục thiện…
