Tập trung sức mạnh của cả hệ thống chính trị

Làm thế nào để giải quyết khối lượng công việc khổng lồ liên quan đến hàng trăm ha đất thổ cư, nông nghiệp và hàng nghìn hộ dân phải di dời, cũng như nhiều công trình điện lực, thủy lợi, giao thông khác? "Bài toán khó" đang được đặt ra đối với  cấp ủy Đảng, chính quyền các quận, huyện Hải An, Dương Kinh, Kiến Thụy, An Lão và các ban, ngành liên quan, bởi thời gian không còn nhiều mà khối lượng công việc lại rất lớn.

Khâu nào cũng chậm

Tại cuộc họp Ban chỉ đạo kiểm điểm tiến độ triển khai công tác GPMB phục vụ thi công đường cao tốc Hà Nội- Hải Phòng, mọi người đều bất ngờ trước tình trạng  các địa phương “dậm chân tại chỗ” trong công tác GPMB. Lãnh đạo các địa phương cho rằng: Mặc dù đã cố gắng hết sức trong công tác kiểm kê, ghi hình ảnh hiện trạng  diện tích phải thu hồi từ khi có tim tuyến hướng đường cao tốc, nhưng công việc không tiến triển bởi những vấn đề liên quan từ phía chủ đầu tư và các cơ quan chức năng chưa được chuyển giao cho các địa phương. Chủ đầu tư  chưa giao Trung tâm kỹ thuật tài nguyên môi trường chỉ giới GPMB đoạn tuyến tại ba xã, phường Quang Trung các phường, Hải Thành,  Đông Hải 2 và chỉ giới  các nút giao đường 353 (tại Hòa Nghĩa, Hải Thành), nút giao quốc lộ 10 (xã Quang Trung, Quốc Tuấn), nút Tân Vũ (Tràng Cát), nút đường 354 (Quán Rẽ, Mỹ Đức), nút đường 302 (xã Tân Viên) để làm cơ sở thẩm định trích đo bản đồ địa chính, thực hiện các công việc bảo đảm đúng tiến độ. Bên cạnh đó, dù các quận, huyện được thành phố phân cấp thành lập bộ phận kiểm kê, lên phương án GPMB, nhưng ngay cả việc triển khai các phần việc độc lập của mình cũng “vướng” bởi những thủ tục hành chính liên quan. Các địa phương chủ động thuê tư vấn, lập các dự án tái định cư phục vụ công tác giải phóng mặt bằng, nhưng công việc này  gặp khó khăn do ngành xây dựng chưa cấp chứng chỉ quy hoạch cho các dự án  tái định cư (TĐC). Điều đáng nói là ngay cả diện tích nút giao cắt giữa đường cao tốc Hà Nội- Hải Phòng và đường 353 (mặt bằng Trường nghiệp vụ Du lịch Hải Phòng tại phường Hòa Nghĩa, quận Dương Kinh) dự kiến là điểm tổ chức lễ khởi công  đường cao tốc, cũng chưa hoàn tất công tác thu hồi, GPMB.

Còn nhiều khó khăn, vướng mắc khác trong công tác GPMB  như: việc quản lý hiện trạng mặt bằng phải thu hồi sau khi đã được kiểm kê, ghi hình ảnh và giao cho chính quyền địa phương có dự án đi qua trực tiếp quản lý, không để các phát sinh làm thay đổi hiện trạng mặt bằng phải thu hồi. Nhưng từ khi các địa phương kiểm kê, ghi hình ảnh hiện trạng mặt bằng thu hồi, đến nay có nhiều thay đổi do nhiều hộ dân vẫn trồng cây, cơi nới công trình kiến trúc theo kiểu tạm bợ để vụ lợi sau này. Tại các nghĩa trang tình trạng hung táng vẫn diễn ra, nhưng không được chính quyền cơ sở ngăn chặn. Nếu cứ tái diễn những việc này, công tác GPMB sẽ càng thêm khó khăn, vì phải mất thêm ba năm, những mộ hung táng mới có thể sang cát. Thời điểm hiện nay, còn khá nhiều công trình thủy lợi, giao thông, điện lực trên phần mặt bằng dự án đi qua chưa được ngành chủ quản và địa phương phối hợp kiểm kê và xây dựng phương án di chuyển. Tình trạng đó, cộng với nếp làm việc theo kiểu hành chính bao cấp như hiện nay của chính quyền địa phương và cơ quan chức năng phải mất tới hàng năm mới có thể giải quyết xong các công việc liên quan để bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.

Tái định cư phải đi trước một bước

Tại cuộc họp Ban chỉ đạo Dự án xây dựng đường cao tốc Hà Nôi- Hải Phòng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Nguyễn Văn Thành chỉ đạo: Tái định cư phải đi trước một bước mới có thể đáp ứng yêu cầu tiến độ bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư . Nếu các quận, huyện chủ động đuợc các dự án TĐC mới tạo điều kiện cho các hộ dân thuộc diện di dời có nơi ở mới để bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư. Vì vậy, hơn lúc nào, ngành Xây dựng và Trung tâm kỹ thuật tài nguyên môi trường cần nhanh chóng hoàn thiện bản đồ địa chính cả mặt bằng các điểm TĐC và diện tích đất thu hồi cho dự án. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ các địa phương nhanh chóng triển khai các tiểu dự án TĐC theo kịp tiến độ dự án. Bên cạnh đó, ngành Xây dựng cần tham mưu chuẩn xác với thành phố về diện tích đất cấp mới cho các hộ dân thuộc diện TĐC bảo đảm theo quy định pháp luật và sát đặc thù của nhân dân địa phương. Để tạo điều kiện cho các địa phương, UBND thành phố giao các quận, huyện làm chủ đầu tư các tiểu dự  án. Các địa phương cần nhanh chóng kiện toàn bộ máy, trên cơ sở đó, chủ đầu tư mới có thể chuyển kinh phí tạm ứng phục vụ công tác GPMB.

Thời gian không còn nhiều, các địa phương ban, ngành phố phải  “gồng mình”, chạy đua với thời gian, giản tiện đến mức thấp nhất các thủ tục không cần thiết, mới có thể giải quyết xong khối lượng công việc khổng lồ nêu trên.  Đặc biệt, ngành Xây dựng, Tài nguyên Môi trường phải nêu cao vai trò tham mưu và vận hành công việc, không chỉ giúp các địa phương xây dựng các khu TĐC, mà còn tham mưu với thành phố các diện tích đất cho chủ đầu tư  để xây dựng các khu công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo cơ chế Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt cho dự án để có điều kiện thu hồi vốn hoàn trả đầu tư công trình. Các địa phương cần nhanh chóng lập và phê duyệt phương án tổng thể về bồi thường, hỗ trợ TĐC theo mốc chỉ giới GPMB đã được bàn giao; sớm  thông báo việc thu hồi đất. Đồng thời, lập kế hoạch chi tiết về tiến độ thực hiện việc bồi thường, GPMB, thu hồi đất đến từng hộ theo tiến độ phù hợp kế hoạch chung của thành phố.

Anh Tú