Tập trung nguồn lực, thực hiện thắng lợi Nghị quyết 32 của Bộ Chính trị: Phát triển du lịch Hải Phòng tạo cơ chế đột phá
Du lịch Hải Phòng có tốc độ tăng trưởng tương đối cao, từ năm 2006 đến nay đạt 18,1%/năm, đón trên dưới 4 triệu lượt khách/năm. Tuy nhiên, giá trị tăng trưởng này chỉ chiếm gần 3% GDP của thành phố, gần đây lại có dấu hiệu giảm sút. Để phục hồi và phát triển bền vững ngành công nghiệp không khói, trong thời gian tới, cần tạo cơ chế đột phá.
Du lịch Hải Phòng có tốc độ tăng trưởng tương đối cao, từ năm 2006 đến nay đạt 18,1%/năm, đón trên dưới 4 triệu lượt khách/năm. Tuy nhiên, giá trị tăng trưởng này chỉ chiếm gần 3% GDP của thành phố, gần đây lại có dấu hiệu giảm sút. Để phục hồi và phát triển bền vững ngành công nghiệp không khói, trong thời gian tới, cần tạo cơ chế đột phá.
Hình thành tua, tuyến đặc thù
Du lịch Hải Phòng đang có những chuyển biến về nhiều mặt, từ đầu tư hạ tầng du lịch đến phát triển sản phẩm, tua tuyến, quảng bá xúc tiến du lịch. Thực tế, tổng vốn từ nguồn ngân sách đầu tư phát triển hạ tầng du lịch trong giai đoạn 2006- 2009 là gần 459 tỷ đồng của 15 hạng mục dự án. Mặt khác, việc quản lý và thu hút đầu tư vào lĩnh vực du lịch đạt kết quả khả quan với 30 dự án được thành phố phê duyệt trong 5 năm qua với tổng vốn đầu tư hơn 19 nghìn tỷ đồng và hơn 173 triệu USD. Trong đó, 5 dự án đi vào hoạt động. Ngoài ra, còn 6 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài trong đó có 2 dự án đi vào hoạt động với những lĩnh vực như kinh doanh lữ hành, khách sạn, sân gôn, trung tâm thương mại và vui chơi giải trí… Hơn 20 dự án đang tiến hành thủ tục chuẩn bị đầu tư với số vốn dự kiến gần 7,5 nghìn tỷ đồng.
Phó giám đốc Sở Văn hóa -Thể thao và Du lịch Hải Phòng Nguyễn Anh Tuân cho biết: các sản phẩm du lịch, các tua, tuyến du lịch Hải Phòng thời gian qua được hình thành, khôi phục khai thác tương đối hiệu quả lợi thế tài nguyên và du lịch biển, sinh thái, cộng đồng của thành phố. Nhiều loại hình du lịch đặc thù được hình thành như sinh thái biển, văn hóa và khảo cứu nông thôn, tham quan thành phố. Mặt khác, Hải Phòng đang dần hình thành các sản phẩm du lịch kết hợp với thể thao, văn hóa, đầu tư kinh doanh, du lịch báo chí, du lịch dân dã…
Hiện trên địa bàn thành phố có 6 tuyến du lịch: Nội thành - Cát Bà, nội thành - Đồ Sơn, nội thành- Thủy Nguyên, tuyến du khảo đồng quê, tuyến Đồ Sơn- Kiến Thụy- Tiên Lãng và tuyến du lịch nội thành. Trong đó, các tuyến du lịch chủ yếu khai thác 3 loại hình: sinh thái biển; văn hóa và khảo cứu nông thôn; tham quan thành phố. Hai tuyến du lịch sinh thái biển đi Đồ Sơn và Cát Bà được coi là chủ lực, khai thác mạnh nhất và hiệu quả nhất, thu hút chủ yếu, chiếm 2/3 lượng khách trong nước và quốc tế đến Hải Phòng. Khách du lịch, đặc biệt là du khách quốc tế rất ưa chuộng du lịch sinh thái, cộng đồng, đến các điểm nổi tiếng ở Cát Bà như vịnh Lan Hạ, Việt Hải, Xuân Đám, vườn quốc gia và hệ thống hang động, bãi tắm.
Thời gian gần đây, một số tàu du lịch quốc tế cập cảng Hải Phòng mở ra cơ hội phát triển du khảo đồng quê. Khách quốc tế rất thích thú khi đến tham quan, tìm hiểu giá trị văn hóa truyền thống và làng nghề nổi tiếng, được trực tiếp tham gia các hoạt động cùng với nghệ nhân để tạo ra sản phẩm lưu niệm cho chính khách du lịch. Ngành du lịch thành phố hiện khai thác 3 tuyến du khảo đồng quê đến Đồ Sơn, Kiến Thụy, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, Thủy Nguyên. Trong đó, một số điểm đến được du khách ưa thích là khu di tích Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm; miếu Bảo Hà, Đồng Minh, điểm múa rối nước và đình Nhân Hòa.
Vẫn thiếu sự liên thông, liên kết
Điểm được ghi nhận nhất của du lịch Hải Phòng thời gian qua là sản phẩm và tua tuyến du lịch được hình thành nhiều. Nhưng nhìn nhận sâu sắc dễ dàng phát hiện sự nghèo nàn, chưa có thương hiệu mạnh, nhất là chưa có nhiều tuyến du lịch liên thông với các địa phương trong vùng và quốc. Ở một khía cạnh khác, nhiều lễ hội dân gian trên địa bàn khá độc đáo với bản sắc văn hóa riêng, thu hút du khách nhưng chưa được quảng bá tốt, kể cả lễ hội chọi trâu ở Đồ Sơn.
Đón khách du lịch quốc tế thăm Hải Phòng đến từ các nước Anh, Mỹ, Đức.
Mặt khác, một trong những trở ngại khiến du lịch Hải Phòng khó hội nhập và phát triển sâu rộng hơn đó là các doanh nghiệp tham gia ngành du lịch quy mô nhỏ bé, phân tán, thiếu sự liên kết. Thành phố chưa có doanh nghiệp du lịch có thương hiệu tầm cỡ khu vực và quốc tế. Trong khi đó, hoạt động kinh doanh mang tính mùa vụ rõ rệt, vào mùa cao điểm du lịch còn hiện tượng chèn ép khách, tự ý nâng giá dịch vụ… Một trong những điều được dư luận quan tâm là, thời gian qua du lịch Hải Phòng thu hút nhiều nhà đầu tư với những dự án phát triển du lịch liên tiếp được cấp phép. Tuy nhiên, theo đánh giá của các sở, ngành chức năng như Kế hoạch - Đầu tư; Tài nguyên Môi trường, Văn hóa Thể thao và Du lịch, các dự án đầu tư còn manh mún, chắp vá, nhiều dự án chậm hoặc không triển khai. Công tác lập quy hoạch phát triển du lịch chậm, quản lý quy hoạch yếu cộng với quản lý nhà nước về đầu tư phát triển du lịch thiếu đồng bộ, nặng về thủ tục hành chính; giám sát sau đầu tư và trong quá trình thực hiện dự án yếu… Điều đó cho thấy tỏ môi trường kinh doanh du lịch và đầu tư còn nhiều hạn chế, cần có những thay đổi trong giai đoạn phát triển tiếp theo.
Xây dựng thương hiệu từng sản phẩm du lịch đặc thù
Bên cạnh những khó khăn về môi trường đầu tư và hiệu quả các dự án phát triển du lịch kết cấu hạ tầng du lịch thiếu đồng bộ, chưa có các trung tâm tổ chức sự kiện lớn, hội nghị và các hoạt động du lịch cấp quốc gia và quốc tế là nhiệm vụ và giải pháp để đáp ứng yêu cầu phát triển của du lịch thành phố trong giai đoạn mới. Bởi, hiện trên địa bàn thành phố vẫn chưa có một khách sạn 5 sao và quá ít cơ sở lưu trú cao cấp. Ngay tại khu du lịch nổi tiếng Cát Bà, Đồ Sơn, số lượng khách sạn 3 sao chỉ đếm trên đầu ngón tay. Đó cũng là lý do vì sao Hải Phòng để lỡ hoặc không đủ điều kiện tổ chức một số sự kiện, hội thảo mang tầm quốc gia và quốc tế.
 |
|
Với tiềm năng, lợi thế của mình, CÁt Bà là điểm đến ưa thích của khách du lich nước ngoài. |
Trong công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên du lịch cũng bộc lộ những hạn chế. Ở khu vực Cát Bà số lượng lồng bè phát triển ồ ạt kéo theo hậu quả ô nhiễm nguồn nước các vịnh trong đó có vịnh Lan Hạ, một trong những điểm du lịch hấp dẫn nhất đảo. Thành phố rất quyết liệt trong xử lý, nhưng mục tiêu giảm một nửa trong số hơn một vạn ô lồng vào năm 2012 xem ra rất khó khăn và cần quyết tâm cao của huyện Cát Hải và các ngành chức năng.
Công tác quảng bá, xúc tiến du lịch vẫn là “điểm yếu” trong khi đây là những lĩnh vực có thể giúp sản phẩm và thương hiệu du lịch đến được với du khách. Kinh phí eo hẹp cùng với sản phẩm du lịch chưa đa dạng cũng khiến cho hoạt động này trở nên lúng túng, chắp vá, mang nặng tính thời vụ mờ nhạt và chẳng mấy sáng tạo. Trong cuộc gặp với các hãng lữ hành quốc tế mới đây do ngành Du lịch thành phố tổ chức, đại diện Công ty liên doanh du lịch OSC Travel Trương Nam Thắng cho rằng “Hải Phòng có Cát Bà, Đồ Sơn và nhiều điểm rất đẹp, nhưng không có hình ảnh sắc nét trong mắt các hãng lữ hành trong và ngoài nước vì quảng bá, giới thiệu xúc tiến du lịch quá hạn chế”. Đã đến lúc cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia, các nhà tư vấn để xây dựng thương hiệu cho ngành và cho từng sản phẩm du lịch đặc thù. Thay vì thuần túy quảng bá xúc tiến ở một số địa phương trong nước, cần có chương trình dài hạn để vươn ra tầm khu vực Đông Nam Á và quốc tế.
Bên cạnh đó, công tác đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực du lịch cũng đã đến lúc cần đổi mới mạnh hơn. Đơn cử như việc giữ chân một hướng dẫn viên “có nghề” ở lại Hải Phòng xem ra cũng rất khó khăn. Cuộc thi hướng dẫn viên du lịch do sở chủ quản tổ chức rất ít người tham gia. Rõ ràng trong khi việc đào tạo đang bộc lộ nhiều sự bất hợp lý thì việc sử dụng nhân lực lại thiếu cơ chế giữ chân và thu hút người tài, cán bộ có năng lực, các thuyết minh viên và hướng dẫn viên tâm huyết với nghề.
Thống nhất quản lý và phát triển du lịch tại địa bàn
Xây dựng Hải Phòng trở thành một trong những trung tâm du lịch của vùng duyên hải Bắc bộ, xây dựng đảo Cát Bà cùng với Đồ Sơn, Hạ Long trở thành một trong những trung tâm du lịch quốc tế của cả nước theo tinh thần Nghị quyết 32 của Bộ Chính trị cần có những giải pháp mang tính tổng thể, lâu dài và lộ trình cụ thể. Trước hết, về cơ chế chính sách, theo đề xuất của Ngành Văn hóa Thể thao và Du lịch, cần khẩn trương nghiên cứu, xây dựng chiến lược phát triển du lịch Hải Phòng kết hợp với xây dựng cơ chế ưu đãi phát triển du lịch, hỗ trợ đầu tư hạ tầng đến chân hàng rào các dự án. Đồng thời xây dựng cơ chế khuyến khích chất lượng sản phẩm du lịch thông qua tôn vinh thương hiệu, nhãn hiệu du lịch hàng đầu.
Trong công tác quản lý về du lịch, việc nghiên cứu thành lập ban quản lý các khu du lịch cần được tính đến. Bởi đó là giải pháp để thống nhất quản lý và phát triển hoạt động du lịch tại địa bàn theo quy hoạch phát triển và yêu cầu hoạt động, tránh chồng chéo chức năng quản lý. Cùng với đó là đổi mới và tích cực hỗ trợ công tác quảng bá, xúc tiến du lịch, cách thức đào tạo và sử dụng nhân lực du lịch. Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Lê Tất Vinh đề xuất thành phố xem xét ban hành danh mục những ngành, lĩnh vực đầu tư vào du lịch được hưởng cơ chế ưu đãi riêng của thành phố. Cùng với hỗ trợ vốn nâng cấp kết cấu hạ tầng du lịch, nhất là hai trọng điểm du lịch Cát Bà, Đồ Sơn, cần quan tâm hỗ trợ tín dụng phát triển cho các tổ chức, cá nhân đầu tư mới, nâng cấp phương tiện vận chuyển hành khách đường biển và đường bộ cao cấp. Thành phố có chính sách hỗ trợ để khôi phục, bảo tồn và phát triển các sản phẩm đặc trưng làm điểm nhấn phát triển du lịch Hải Phòng như múa rối nước, rối cạn, các làng nghề…
(Còn tiếp)
Văn Lượng