Tạo hành lang pháp lý thông thoáng thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh

Hội thảo nhằm góp phần tuyên truyền, tổ chức thực hiện Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó nhấn mạnh định hướng phát triển năng lượng xanh, bền vững và đổi mới sáng tạo.

Tham dự hội thảo có TS. Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài (VAFIE); ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế – Tài chính của Quốc hội; ông Trần Hoài Trang, Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương); bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước); cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành; các chuyên gia kinh tế, tài chính; đại diện các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp năng lượng, nhà đầu tư...

Phát biểu khai mạc, Nhà báo Phạm Đức Sơn - Tổng Biên tập Tạp chí Nhà đầu tư nhấn mạnh: Nghị quyết 70 là văn kiện quan trọng thể hiện tầm nhìn chiến lược của Bộ Chính trị về an ninh năng lượng quốc gia gắn với mục tiêu Net Zero 2050. Nghị quyết xác định các nhiệm vụ trọng tâm: hoàn thiện thể chế, khuyến khích đầu tư tư nhân và quốc tế, phát triển năng lượng sạch, đa dạng hóa nguồn cung, ưu tiên tín dụng xanh và khuyến khích công nghệ trong nước.

“Nhiệm vụ đặt ra hiện nay là sớm thể chế hóa Nghị quyết, kiến tạo khung pháp lý đủ mạnh để nhanh chóng đưa chính sách đột phá của Đảng vào cuộc sống”,  Nhà báo Phạm Đức Sơn nhấn mạnh.

Tại hội thảo, ông Trần Hoài Trang - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương), cho biết Bộ đang xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026–2030, dự kiến trình tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Dự thảo Nghị quyết sẽ tập trung vào bốn nhóm nội dung lớn: Thứ nhất, cắt giảm thủ tục hành chính trong đầu tư điện lực, rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án, tạo điều kiện cho nhà đầu tư sớm triển khai;

Thứ hai, bổ sung cơ chế đặc thù cho điện gió ngoài khơi, nhiệt điện khí LNG, và các dự án BOT, nhằm thu hút nguồn vốn quốc tế.

Thứ ba, thúc đẩy mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa nhà sản xuất và khách hàng lớn, qua đó hình thành thị trường điện cạnh tranh minh bạch.

Thứ tư, phân cấp mạnh cho địa phương trong quy hoạch, phê duyệt dự án điện, theo tinh thần “địa phương quyết – địa phương chịu trách nhiệm”.

Ông Trần Hoài Trang khẳng định: “Nếu Nghị quyết này được ban hành, sẽ tạo hành lang pháp lý thông thoáng, giúp huy động mọi nguồn lực xã hội, đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn và lưới điện, đáp ứng nhu cầu phụ tải trong giai đoạn tăng trưởng cao 2026–2030”.

Theo PGS.TS. Đặng Trần Thọ - Viện trưởng Viện Công nghệ Năng lượng (ĐHBK Hà Nội), Việt Nam hiện đứng trước “cửa sổ cơ hội” để bứt phá trong chuyển đổi năng lượng, song còn đối mặt nhiều thách thức: cơ cấu nguồn lệch, phụ thuộc than và khí, hạ tầng truyền tải yếu, công nghệ trong nước còn hạn chế, 80% thiết bị NLTT phải nhập khẩu.

PGS.TS. Đặng Trần Thọ đề xuất Việt Nam cần sớm ban hành Luật Năng lượng Xanh, thành lập Cơ quan Điều phối chuyển đổi năng lượng quốc gia, hình thành Quỹ Đổi mới sáng tạo năng lượng xanh, và tăng đầu tư R&D lên tối thiểu 1% GDP vào năm 2030. Bên cạnh đó, khuyến khích FDI thế hệ mới tập trung vào công nghệ nguồn và chuyển giao tri thức, xây dựng Trung tâm Đổi mới công nghệ năng lượng Việt Nam tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM.

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Tài Anh - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, trình bày tham luận “Vai trò và giải pháp của EVN trong triển khai Nghị quyết 70”.

Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, EVN xác định 6 nhóm giải pháp trọng tâm để thực hiện mục tiêu giảm phát thải 15–35% đến năm 2030, gồm: Phát triển nguồn điện sạch: Đẩy mạnh đầu tư điện hạt nhân, điện gió, điện mặt trời, LNG, thủy điện tích năng; nghiên cứu ứng dụng hydrogen, ammonia, biomass;

Phát triển lưới điện thông minh, tăng khả năng truyền tải và liên kết vùng, đáp ứng giải tỏa công suất nguồn tái tạo; Đổi mới sáng tạo và hợp tác quốc tế, ứng dụng Big Data, AI, VPP trong quản trị, vận hành; Tiết kiệm năng lượng, triển khai các chương trình “Gia đình tiết kiệm điện”, “Giờ Trái đất”...;

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuẩn bị vận hành Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1; Thể chế – tài chính xanh: Kiến nghị được tiếp cận trực tiếp các nguồn vốn vay ưu đãi quốc tế, hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường tín chỉ carbon và công nghệ năng lượng mới.

“EVN cam kết chủ động chuyển đổi, huy động tối đa nguồn lực trong và ngoài nước để góp phần thực hiện thành công mục tiêu giảm phát thải và phát triển năng lượng xanh của quốc gia”, ông Tài Anh khẳng định.

Ở góc độ tín dụng, ông Vương Văn Quý - Phó Trưởng Ban Chính sách Tín dụng Agribank chia sẻ kinh nghiệm qua tham luận “Thúc đẩy tín dụng cho năng lượng xanh – Thực tiễn tại Agribank”.

Theo ông Quý, đến 30/6/2025, dư nợ tín dụng xanh của Agribank đạt gần 28.800 tỷ đồng, trong đó hơn 15.000 tỷ đồng dành cho lĩnh vực năng lượng tái tạo, chiếm hơn 50% tổng dư nợ xanh. Agribank đã triển khai chương trình tín dụng ưu đãi quy mô 30.000 tỷ đồng cho dự án năng lượng tái tạo, nông nghiệp sạch, với lãi suất chỉ từ 6%/năm. Ngân hàng cũng tích cực áp dụng khung ESG, đánh giá rủi ro môi trường – xã hội trong cấp tín dụng, hướng tới phát triển bền vững.

“Để thúc đẩy năng lượng xanh, cần cơ chế tài chính dài hạn, linh hoạt và khuyến khích các ngân hàng thương mại đầu tư mạnh mẽ hơn vào tín dụng xanh”, đại diện Agribank đề xuất.