Tạo đột phá trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số khi vận hành chính quyền hai cấp

Khánh Hòa: Bứt phá từ phân cấp và rút ngắn thủ tục hành chính

Đây là hai địa phương đầu tiên của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên được khảo sát thực tế sau hơn một tháng áp dụng mô hình mới. Dù là hai địa phương có cách tiếp cận khác nhau nhưng cùng thể hiện rõ quyết tâm cải cách, tạo đột phá trong phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Khánh Hòa là địa phương đi đầu trong việc ban hành, triển khai đồng bộ các văn bản hướng dẫn liên quan đến cơ chế chính quyền hai cấp trong lĩnh vực KHCN. Trên cơ sở Quyết định số 1442/QĐ-BKHCN ngày 24/6/2025, tỉnh đã công bố 99 thủ tục hành chính (TTHC) mới thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh, đồng thời sửa đổi, bổ sung mã của 07 thủ tục trước đó.         

Đặc biệt, từ ngày 01/7/2025- thời điểm mô hình chính quyền hai cấp chính thức có hiệu lực - UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành quyết định ủy quyền cho Sở KH&CN giải quyết 51 thủ tục, trong đó có 19 thủ tục về sở hữu trí tuệ, 03 thủ tục về an toàn bức xạ hạt nhân, 14 thủ tục thuộc lĩnh vực hoạt động khoa học và công nghệ, và 15 thủ tục về tiêu chuẩn đo lường chất lượng.

Không dừng lại ở đó, tỉnh đang dự thảo quyết định ủy quyền thêm 24 thủ tục khác. Điều này cho thấy tinh thần chủ động, quyết liệt của chính quyền tỉnh trong việc phân cấp, rút ngắn khâu trung gian, hướng đến phục vụ nhanh chóng, hiệu quả hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Điểm nổi bật trong cách làm của Khánh Hòa là việc mạnh dạn cắt giảm tối thiểu 30% thời gian và chi phí tuân thủ đối với hầu hết thủ tục hành chính, trong đó có 16 thủ tục được rút ngắn tới 50% thời gian giải quyết. Những cải tiến này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn trực tiếp tạo thuận lợi, giảm áp lực thủ tục cho các tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn.    

Cùng với cải cách thủ tục, hạ tầng phục vụ chuyển đổi số cũng được Khánh Hòa chú trọng. Hệ thống mạng truyền số liệu chuyên dùng được duy trì ổn định, là nền tảng quan trọng cho việc triển khai dịch vụ công trực tuyến. Nhiều ứng dụng CNTT như dịch vụ công trực tuyến toàn trình, hệ thống quản lý văn bản điện tử (e-office) đã trở thành công cụ quen thuộc, hỗ trợ tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao tính minh bạch trong hoạt động công vụ. Một số dịch vụ công đạt tỷ lệ trực tuyến rất cao như: đăng ký kết hôn (99,29%), đăng ký kết hôn có yếu tố nước ngoài (87,5%), cấp chứng chỉ hành nghề dược (100%).

Tuy nhiên, theo ông Phạm Quốc Hoàn, Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Khánh Hòa, địa phương vẫn gặp nhiều khó khăn. Cơ sở vật chất chưa đồng bộ, thiết bị kiểm định, thử nghiệm đã lạc hậu; hạ tầng CNTT còn hạn chế, đặc biệt là phần mềm quản lý hồ sơ trực tuyến thường xuyên bị quá tải. Ngoài ra, việc cập nhật dữ liệu về KH&CN vào cơ sở dữ liệu quốc gia vẫn còn chậm, ảnh hưởng đến tính liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các cấp, các ngành.

Tại buổi làm việc, ông Hoàn kiến nghị Bộ KH&CN sớm ban hành các quy định đồng bộ về chuẩn kết nối, chia sẻ dữ liệu; hỗ trợ nâng cấp hạ tầng CNTT, nhất là các phần mềm chuyên ngành để Khánh Hòa có thể triển khai hiệu quả hơn mô hình mới.

Thay mặt đoàn công tác, ông Trần Quang Hưng,  Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ, đánh giá cao sự chủ động và quyết tâm của Khánh Hòa trong thực hiện mô hình chính quyền hai cấp. Ông cũng yêu cầu các thành viên đoàn trực tiếp giải đáp, hướng dẫn ngay tại chỗ các vướng mắc thuộc thẩm quyền; đồng thời tổng hợp đầy đủ kiến nghị của địa phương để báo cáo Lãnh đạo Bộ, kiến nghị Chính phủ xem xét tháo gỡ các khó khăn vượt thẩm quyền.

Đắk Lắk: Quyết tâm với “Đắk Lắk Số”

Khác với Khánh Hòa, nơi có thế mạnh về kinh tế biển, Đắk Lắk lại là trung tâm vùng Tây Nguyên với nhiều đặc thù về địa hình, dân cư và tiềm năng phát triển kinh tế nông nghiệp công nghệ cao. Việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp trong lĩnh vực KHCN, ĐMST & CĐS tại đây vì thế mang ý nghĩa then chốt trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của cả vùng.

Theo báo cáo của Sở KH&CN tỉnh, từ ngày 01/7 đến 12/8/2025, cơ quan này đã tiếp nhận 58 hồ sơ TTHC, trong đó đã giải quyết 41 hồ sơ đúng hạn, không phát sinh trường hợp quá hạn, còn lại 17 hồ sơ vẫn đang trong thời gian xử lý. Sau hơn một tháng, hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công tỉnh cơ bản đi vào ổn định, bước đầu đáp ứng tốt nhu cầu của người dân và tổ chức.

Đáng chú ý, Đắk Lắk đã sớm xây dựng và triển khai chương trình “Đắk Lắk Số”, một bước đi chiến lược nhằm thúc đẩy chuyển đổi số đồng bộ trên địa bàn. Chương trình này bao gồm nhiều nội dung quan trọng: thí điểm nền tảng số tại 3 phường Ea Kao, Tân Lập, Tân An; phát động 100 ngày cao điểm “Bình dân học vụ số” nhằm phổ cập kiến thức số cho người dân; đồng thời khởi động dự án phát triển hạ tầng chuyển đổi số giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến 2030. Đây là những bước đi cho thấy sự quyết tâm mạnh mẽ của địa phương trong việc không để bỏ lại phía sau bất kỳ tổ chức, cá nhân nào trong tiến trình số hóa.

Từ khi thực hiện Nghị định số 133/2025/NĐ-CP của Chính phủ cùng với các Quyết định số 1442, 1446/QĐ-BKHCN, Đắk Lắk đã ban hành 118 thủ tục hành chính mới, nâng tổng số TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở KH&CN lên 194 thủ tục. Con số này phản ánh khối lượng công việc rất lớn mà Sở KH&CN Đắk Lắk phải đảm nhận trong giai đoạn hiện nay.

Tuy nhiên, theo ông Bùi Thanh Toàn, Giám đốc Sở KH&CN Đắk Lắk, địa phương cũng đang phải đối diện với không ít khó khăn, vướng mắc. Việc tất cả thủ tục hành chính đều được phân cấp về UBND cấp tỉnh khiến nhiều thủ tục có thời gian xử lý ngắn trở nên bất hợp lý, tạo áp lực xử lý hồ sơ. Bên cạnh đó, thiếu hướng dẫn cụ thể về cấp chứng chỉ cho nhân viên bức xạ, khái niệm “dây chuyền công nghệ” chưa được định nghĩa rõ ràng, cùng với việc cơ sở dữ liệu về tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng chưa hoàn thiện cũng là những trở ngại lớn.

Ông Toàn kiến nghị Bộ KH&CN hỗ trợ địa phương trong công tác đào tạo nhân lực CNTT, đồng thời đánh giá, xem xét các tiêu chí về thiết bị, dây chuyền công nghệ dựa trên điều kiện thực tế của địa phương, thay vì áp dụng máy móc các quy định mang tính chất “một mẫu cho tất cả”. Theo đó, ông Trần Quang Hưng, đại diện đoàn công tác, khẳng định Bộ KH&CN sẽ tiếp tục đồng hành với địa phương, ghi nhận đầy đủ các kiến nghị, khó khăn để báo cáo cấp có thẩm quyền, kịp thời tháo gỡ, tạo điều kiện cho Đắk Lắk triển khai hiệu quả các nhiệm vụ được giao.

Hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy KHCN và chuyển đổi số

Qua khảo sát tại Khánh Hòa và Đắk Lắk, có thể thấy mô hình chính quyền hai cấp trong lĩnh vực KH&CN, ĐMST & CĐS bước đầu đã mang lại những chuyển biến tích cực. Một mặt, mô hình này giúp tinh gọn quy trình, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, nâng cao sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Mặt khác, đây còn là động lực thúc đẩy các địa phương đẩy mạnh ứng dụng CNTT, phát triển hạ tầng số, từng bước hình thành chính quyền điện tử, chính quyền số.

Tuy nhiên, mô hình mới cũng đặt ra nhiều yêu cầu và thách thức. Việc bảo đảm cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực, cũng như hoàn thiện các quy định pháp lý đồng bộ là những điều kiện tiên quyết. Khảo sát thực tế tại Khánh Hòa và Đắk Lắk đã cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục rà soát, điều chỉnh, đặc biệt là trong các lĩnh vực chuyên ngành như sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ, quản lý tiêu chuẩn đo lường chất lượng.

Trên cơ sở tổng hợp các kiến nghị, khó khăn từ địa phương, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục tham mưu Chính phủ ban hành các chính sách, quy định phù hợp, bảo đảm mô hình chính quyền hai cấp được triển khai thống nhất, đồng bộ, phát huy hiệu quả trên toàn quốc.

Sự thành công bước đầu tại Khánh Hòa và Đắk Lắk khẳng định, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự đồng hành của Bộ KH&CN cùng tinh thần chủ động, quyết tâm của các địa phương, mô hình chính quyền hai cấp sẽ sớm trở thành “đòn bẩy” quan trọng, tạo động lực thúc đẩy phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, những trụ cột then chốt trong tiến trình phát triển đất nước trong kỷ nguyên số.