Tăng thuế thuốc lá sẽ giúp giảm tiêu thụ thuốc lá?

Ths. BS Phạm Thị Hoàng Anh, Giám đốc HealthBridge Canada phát biểu tại Hội thảo
Ths. BS Phạm Thị Hoàng Anh, Giám đốc HealthBridge Canada phát biểu tại Hội thảo
(PLO) - Thuốc lá có quá nhiều tác hại ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đó là điều ai cũng rõ. Nhưng xử lý thế nào để hạn chế tối đa tác hại của thuốc lá, thì đến giờ vẫn chưa có biện pháp triệt để. Kết hợp giữa tuyên truyền phòng chống và sự mạnh tay của luật pháp có lẽ là phương pháp hữu hiệu để hạn chế hậu quả của thuốc lá tại Việt Nam trong thời gian tới.

Thuốc là đi đôi với đói nghèo bất công!

Đó là ý kiến của Ths. BS Phạm Thị Hoàng Anh, Giám đốc HealthBridge Canada tại Hội thảo cung cấp thông tin về tác hại thuốc lá và truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá diễn ra vào ngày 19/4 tại TPHCM do Bộ Y tế tổ chức. Theo bà Phạm Thị Hoàng Anh, thuốc lá gây ra tử vong, bệnh tật và tàn phá phi lý. Mỗi năm, thuốc lá giết khoảng 6 triệu người trên thế giới, trong đó có 5 triệu người là do chủ động hút, số còn lại chết vì hút thuốc thụ động.

Tại Việt Nam, thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nam giới với gần 28% tổng số ca tử vong ở nam giới trên 35 tuổi từ các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc. Một điều đáng lưu ý, theo nghiên cứu, thuốc lá tác động lên người nghèo nhiều hơn người giàu. Nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, tỉ lệ hút thuốc ở người nghèo cao hơn các nhóm khác, đồng thời người có trình độ học vấn thấp lại hút thuốc nhiều hơn.  

Một trong những hệ lụy lớn của thuốc lá là lãng phí nguồn lực khan hiếm và gia tăng đói nghèo, lý do là việc hút thuốc lá gây bệnh dẫn đến chi phí cao, người hút mất năng suất lao động, gây suy thoái môi trường. Việc mỗi một thành viên trong gia đình hút thuốc đồng nghĩa với việc giảm chi phí sống, thu nhập thấp đi, tăng bệnh tật, giảm sức lao động…

Một con số khổng lồ được đưa ra tại hội nghị cho thấy, trong năm 2015, người Việt Nam chi mua 31.000 tỷ VND cho thuốc lá, tương đương với 2,4 triệu tấn gạo đủ nuôi sống 1,3 triệu người trong 1 năm. Đồng thời, tổng chi phí điều trị và chi phí do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh trên tổng số 25 nhóm bệnh do thuốc lá là 24.000 tỷ VND, tương đương với 1% GDP năm 2014.

Một số nguyên nhân được chỉ ra cho tình trạng thuốc lá gia tăng tiêu thụ, khó bị ngăn ngừa đó là sự ảnh hưởng bới các chiến lược tiếp thị sai trái. Đồng thời, giá thuốc lá vẫn còn khá rẻ ở mức chấp nhận được cũng là một nguyên nhân khiến người nghèo, thanh thiếu niên chọn sử dụng thuốc lá. 

Tăng thuế thuốc lá sao cho hợp lý?

Tại Hội thảo, một vấn đề được các chuyên gia đặt ra và bàn luận, là câu chuyện tăng thuế thuốc lá. Theo Ths. BS Nguyễn Tuấn Lâm, Tổ chức WHO tại Việt Nam thì kinh nghiệm từ việc tăng thuế, tăng giá thuốc đã cho thấy, khi giá thuốc tăng 10%, mức tiêu thụ thuốc lá sẽ giảm xuống xấp xỉ 5%. Đây là mức giảm chung, nhưng nếu tính về đối tượng có thu nhập thấp hơn là người nghèo và trẻ em thì khi giá thuốc tăng 10%, mức giảm tiêu thụ thuốc sẽ là 10%. Việc tăng thuế thuốc là không chỉ làm giảm mức tiêu thụ thuốc, giảm các hệ lụy do thuốc lá gây ra mà còn giúp tăng nguồn thu cho Chính phủ.

Theo dõi các số liệu từ những lần tăng thuế thuốc lá vào các năm  2008 và 2016 cho thấy, doanh thu thuế đều tăng trong các năm nói trên. Thu thuế thuốc là tăng thêm 1000 tỉ trong lần tăng thuế năm 2008 là khoảng 1250 tỷ trong lần tăng năm 2016. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, mức tăng này không được cho là cao do mức tăng thuế khá khiên tốn.

Một vấn đề khác là tăng thuế có làm giảm tiêu dùng thuốc lá, tuy nhiên do thu nhập tăng liên tục nhớ tăng trưởng kinh tế nên mức tiêu thụ chỉ giảm trong thời gian ngắn sau đó lại tăng thêm, do đó, nhiều kiến nghị cho rằng thuế nên tăng đều qua các năm để đảm bảo theo kịp tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Mức thuế thuốc lá hiện nay của Việt Nam còn khá thấp (khoảng 35,6% giá bán lẻ). WHO khuyến cáo, thuế thuốc lá Việt Nam nên tiếp tục tăng sao cho thuế chiếm hơn 70% hoặc hơn trong giá bán lẻ.

Theo đại diện Bộ Y tế, mục tiêu chiến lược quốc gia phòng chống thuốc là đến năm 2020 là giảm tỉ lệ hút thuốc lá trong nam giới xuống 39%, thanh thiếu niên xuống 18% năm 2020. Có hai phương án được đề xuất nhằm tăng thuế thuốc lá. Phương án thứ nhất là cần tăng đủ cao sao cho có thể tác động làm giảm 3% tỉ lệ hút thuốc vào năm 2020. Quy định cụ thể là từ 1/1 năm 2020, bên cạnh biểu thuế hiện hạnh, bổ sung thuế tuyệt đối với thuốc lá ở mức 2000 đồng/bao. 

Tuy nhiên, hiện nay giá thuế thuốc lá Việt Nam còn thấp, vì vậy các chuyên gia cũng đề xuất thêm một phương án tối ưu là nên cân nhắc 1 mức thuế cao hơn nữa, cần áp dụng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức 5000 đồng/bao kể từ thời điểm 1/1/2020.

Đọc thêm

Tận dụng tối đa cơ hội từ các FTA thế hệ mới, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững

Hình ảnh minh họa.
(PLVN) - Việt Nam cần tập trung vào các mục tiêu cụ thể để giải quyết hiệu quả các thách thức trọng tâm trong việc thực thi các FTA thế hệ mới, nhằm tận dụng các cơ hội đang có và khắc phục một số hạn chế, qua đó hướng đến thúc đẩy nền kinh tế phục hồi và phát triển theo hướng bền vững.

Hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu tiếp cận và thích ứng với xu hướng chuyển đổi xanh của EU

Bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu – Bộ Công Thương phát biểu khai mạc.
(PLVN) -  Xuất khẩu sang thị trường EU có nhiều lợi thế từ việc tận dụng ưu đãi thuế quan theo Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu ( Hiệp định EVFTA ). Tuy nhiên, EU là thị trường khó tính trong việc áp dụng quy định về hàng rào phi thuế quan, đặc biệt là tiêu chuẩn kỹ thuật và phát triển bền vững.

Lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang Trung Đông

Năm 2024, xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Đông dự kiến đạt hơn 360 triệu USD. (Ảnh minh hoạ)
(PLVN) - Trong 11 tháng năm 2024, xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam sang Trung Đông đạt 334 triệu USD, chiếm gần 4% tổng giá trị xuất khẩu thuỷ sản của cả nước. Dự kiến, năm 2024, xuất khẩu sang thị trường này ước đạt hơn 360 triệu USD, nằm trong top 2 thị trường nhập khẩu thuỷ sản có tăng trưởng mạnh nhất sau Trung Quốc.

Gia tăng hiệu quả ứng phó với điều tra phòng vệ thương mại

Thép là mặt hàng có tần suất bị điều tra phòng vệ thương mại lớn nhất. (Ảnh minh họa: MOIT)
(PLVN) - Số lượng các vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM) ở các thị trường lớn đang gia tăng, sẽ tác động rất lớn đến kim ngạch xuất khẩu. Do đó, Bộ Công Thương tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp PVTM để ứng phó với các vụ việc do nước ngoài điều tra và áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam.

7 vấn đề khuyến nghị các doanh nghiệp, hiệp hội về phòng vệ thương mại trong Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Bộ Công Thương đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt những ưu đãi từ EVFTA cũng như các FTA thế hệ mới.
(PLVN) - Bộ Công Thương đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt những ưu đãi từ EVFTA cũng như các FTA thế hệ mới. Đại diện Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương đã đưa ra 7 vấn đề khuyến nghị các doanh nghiệp, hiệp hội xử lý hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại.

FTA Index: Công cụ giúp Bắc Giang khai phá thị trường tiềm năng và sản phẩm xuất khẩu

Lĩnh vực công nghiệp điện tử tại Bắc Giang rất phát triển.
(PLVN) - Đối với Bắc Giang (BG), FTA Index có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng thương mại và đầu tư. Việc áp dụng các chỉ số FTA Index giúp Bắc Giang hiểu rõ hơn về các cơ hội và thách thức trong việc tận dụng các FTA, từ đó có thể đưa ra các chiến lược phù hợp để phát triển kinh tế, gia tăng xuất khẩu và thu hút đầu tư.

Dự báo lãi suất xu hướng tăng đến cuối năm

Dự báo ngân hàng sẽ “hút” mạnh tiền gửi dịp cuối năm. (Ảnh: TBNH)
(PLVN) -  Với việc các ngân hàng đang đồng loạt tăng lãi suất, lượng tiền gửi vào các ngân hàng cũng tăng đều theo từng tháng, các chuyên gia dự báo trong giai đoạn này, xu hướng dòng tiền đã quay trở lại sản xuất.

Hiện thực hóa chủ trương phát triển công nghiệp bán dẫn

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) - Phát triển lĩnh vực bán dẫn là đột phá chiến lược và cũng là nhiệm vụ trọng tâm, là việc cần làm, phải làm và quyết tâm làm bằng được. Đó là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khi giao nhiệm vụ chung và các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể với các Bộ, ngành, địa phương, tại Phiên họp lần thứ nhất vừa diễn ra của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

Ngành Hải quan phải hướng tới mục tiêu kép

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu chỉ đạo Hội nghị. (Ảnh: H.P)
(PLVN) - Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, trong thời gian tới, ngành Hải quan phải nỗ lực giải quyết thách thức, vừa đơn giản hóa thủ tục, vừa tăng cường phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại để hướng tới mục tiêu kép: tạo thuận lợi thương mại tối đa vừa đảm bảo an ninh quốc gia vừa chống thất thu ngân sách cao nhất.

Anh gia nhập CPTPP sẽ tạo động lực mới trong quan hệ song phương Việt Nam - Anh

Ngành thủy sản sẽ có được những thuận lợi rất lớn khi cam kết chính thức có hiệu lực.
(PLVN) - Ngày 15/12, Vương quốc Anh đã trở thành quốc gia châu Âu đầu tiên gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Việc Vương quốc Anh tham gia Hiệp định CPTPP đánh dấu một chương mới trong quan hệ kinh tế, thương mại giữa các nước trong khu vực nói chung và giữa Việt Nam - Anh nói riêng, mở ra cơ hội tăng cường thương mại, thu hút đầu tư và đẩy mạnh hợp tác trên nhiều lĩnh vực.