Tăng giám sát bố trí vốn ở địa phương

- Đầu tư công là vấn đề chúng ta đã nói rất nhiều trong nhiều năm. Một trong những vấn đề bức xúc là vấn đề đầu tư dàn trải và hiệu quả kém. Đó là một thực tiễn mà chúng ta rất trăn trở. Vừa qua Bộ Kế hoạch Đầu tư cũng như Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan đã cố gắng hết sức làm sao để đưa được những giải pháp để từng bước ngăn chặn tình trạng này, làm sao đầu tư tập trung hơn và nâng cao hiệu quả đầu tư. Trước hết, Quốc hội đã quyết định tại kỳ họp trước, một trong những giải pháp là đã phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ, rà soát lại cho bốn năm 2012 đến 2015.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh

Đến nay thì toàn bộ danh mục và tiền của trái phiếu Chính phủ đã được phân bổ cho từng danh mục một. Như vậy, các địa phương đã rõ ràng mình có danh mục nào được đầu tư và cũng không bị đầu tư quá, những danh mục, công trình nào sẽ hoàn thành và danh mục nào sẽ phải dùng nguồn khác để bù đắp. Đấy là một việc rất minh bạch, rõ ràng. 

Trong khi báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vốn trái phiếu Chính phủ năm 2013, Chủ tịch Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã quyết định đưa ra kỳ họp lần này, trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban kinh tế nêu vì vốn đã phân bổ cho từng danh mục, cho nên để cuốn chiếu, làm nhanh, hiệu quả, chúng ta có thể tính toán khả năng về phát hành thêm khoảng 60 nghìn tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ để có thể bổ sung cho các danh mục mà trái phiếu Chính phủ đã bố trí trong năm 2013 thì có thể để tiết kiệm và các đơn vị làm nhanh lên và nó cũng không lãng phí thì đấy là một điều chúng tôi cho rằng rất tốt.

Một vấn đề nữa trong đầu tư, năm 2013 nhu cầu đầu tư của các địa phương và các bộ, ngành Trung ương là vô cùng to lớn, có thể nói nguồn lực của chúng ta đáp ứng rất thấp so với nhu cầu, cho nên rất nhiều vấn đề mà các địa phương, các bộ, ngành bức xúc. Là cơ quan phụ trách vấn đề này, chúng tôi cũng bị rất nhiều áp lực và chúng tôi rất chia sẻ với các địa phương, khi mà những tuyến đường dở dang như vậy, xấu như vậy mà không được đầu tư, rõ ràng nguồn lực của chúng ta rất hạn hẹp.

Năm nay Chính phủ đề xuất là 180 nghìn tỷ đồng, mặc dù rất thấp so với nhu cầu, nhưng đây cũng là mức rất cố gắng của ngân sách Nhà nước, và nếu như chúng ta xem xét vẫn tiếp tục tăng lương thì có khả năng con số này còn phải giảm đi nữa, chứ không phải ở con số này còn thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu. 

Ở đây tôi muốn nêu trong số 180 nghìn tỷ đồng này thì có 39 nghìn tỷ đồng dự kiến là tiền thu từ bán đất, tiền sử dụng đất, cho nên thực chất số thật nếu các địa phương không thu được trong điều kiện tình hình kinh tế đang khó khăn, bất động sản đóng băng như thế này thì con số thực tế chỉ có thể đạt 140.000 - 141.000 tỷ đồng thôi, và tôi chắc rằng số 39.000 tỷ đồng này rất khó khăn thực hiện vào năm 2013.

Trong 180.000 tỷ đồng này Bộ Tài chính cùng Bộ Kế hoạch và đầu tư đã trình Chính phủ là cân đối trong ngân sách của các địa phương là 93.100 tỷ đồng, chiếm trên 50% tổng số vốn này, như vậy số này nằm trong cân đối ngân sách của địa phương do địa phương hoàn toàn chủ động quyết định, Hội đồng nhân dân và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định, các địa phương quyết định, trên Trung ương không phân bổ.

Vừa qua chúng tôi có đi kiểm tra theo tinh thần Chỉ thị 1792 thì thấy rằng hầu hết cân đối trên Trung ương hỗ trợ cho các địa phương. Sau Chỉ thị 1792 của Thủ tướng Chính phủ được siết chặt nhiều, và có thể nói cơ bản giảm rất nhiều đầu tư mang tính chất dàn trải và tập trung cho cho công trình dở dang và hoàn thành.

Qua kiểm tra có một số tỉnh làm tốt như Bà Rịa - Vũng Tàu rất nghiêm túc nhưng có rất nhiều địa phương vẫn tiếp tục bố trí phần mình quản lý. Cho nên tôi muốn nói ở đây một trong nguyên nhân dàn trải ở đâu? là các địa phương phải có nhận thức rất mạnh và rõ ràng về vấn đề thực hiện chỉ thị mà không bố trí dàn trải tập trung. 

Tôi đề nghị để một trong những biện pháp khắc phục vấn đề này thì các Đoàn đại biểu Quốc hội của các địa phương sẽ giám sát việc bố trí vốn của các Ủy ban nhân dân ở địa phương mình. Bởi vì hiện nay Chính phủ đã giao toàn bộ tiền đó do Ủy ban nhân dân địa phương tự bố trí danh mục công trình và hoàn toàn quyết định, chỉ có phần bố trí chương trình hỗ trợ các mục tiêu thì cũng tự bố trí và chỉ đưa lên TW thẩm định thôi. Cho nên phần thẩm định của Trung ương thì làm chặt.

Đây là một nguyên nhân chúng tôi muốn để khắc phục vấn đề này thì đề nghị Đoàn ĐBQH các địa phương, các đồng chí giám sát cho việc này, kiểm tra việc này. Đấy là một biện pháp rất tốt để chúng ta làm chặt lại. Hiện nay vẫn còn hiện tượng dàn trải ở nguồn vốn này.

Huy Hoàng (lược ghi)