Tăng cường hiểu biết của người dân, doanh nghiệp về thực hiện quyền khiếu nại trong Thi hành án dân sự

(PLVN) -Công tác THADS là một trong những nhiệm vụ phức tạp, liên quan trực tiếp đến quyền về tài sản, quyền về nhân thân của cá nhân, cơ quan, tổ chức; là các quyền lợi, nghĩa vụ trái ngược nhau (bên được thi hành án, bên phải thi hành án và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan). Do vậy, đây là một lĩnh vực có nhiều đơn khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị về những vấn đề có liên quan đến quyết định và hành vi tổ chức thi hành án của Chấp hành viên, Thủ trưởng cơ quan THADS.

Quyền khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực THADS đã được ghi nhận và được điều chỉnh bởi các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành như Thi hành án dân sự năm 2008 được sửa đổi, bổ sung năm 2014, Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Thi hành án dân sự, Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17/3/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015, Thông tư số 13/2021/TT-BTP ngày 30/12/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định quy trình xử lý, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong THADS. Đồng thời, cũng được điều chỉnh bởi các văn bản quy phạm pháp luật chung như Luật khiếu nại 2011 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Luật Tố cáo 2018, Nghị định số 31/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 hướng dẫn thi hành Luật...

Khoản 1 Điều 140 Luật Thi hành án dân sự quy định: “Đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền khiếu nại đối với quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS, Chấp hành viên nếu có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”. Như vậy, khiếu nại trong THADS luôn biểu hiện dưới dạng là hành vi chủ động của người khiếu nại, yêu cầu người có thẩm quyền xem xét lại các quyết định, hành vi của Thủ trưởng, Chấp hành viên cơ quan THADS nhằm bảo vệ quyền lợi của mình.

Điều 154 Luật Thi hành án dân sự quy định: Công dân có quyền tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về hành vi vi phạm pháp luật của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên và công chức khác làm công tác thi hành án dân sự gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.

Theo đó, người khiếu nại có các quyền:

- Quyền đại diện: Người khiếu nại có thể tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp để khiếu nại, nhờ luật sư giúp đỡ về pháp luật trong quá trình khiếu nại; được nhận quyết định giải quyết khiếu nại; được biết các bằng chứng để làm căn cứ giải quyết khiếu nại; đưa ra bằng chứng về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về bằng chứng đó; được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm và được bồi thường thiệt hại, nếu có.

- Quyền rút đơn: Người khiếu nại được quyền rút khiếu nại trong bất kỳ giai đoạn nào của quá trình giải quyết khiếu nại (điểm g khoản 1 Điêu 143 Luật Thi hành án dân sự).

- Quyền khiếu nại tiếp: Người khiếu nại có quyền khiếu nại tiếp nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai có trách nhiệm giải quyết khiếu nại theo Điều 152 và Điều 153 Luật Thi hành án dân sự.

- Ngoài ra, người khiếu nại còn có các quyền khác như: Được nhận quyết định giải quyết khiếu nại; Được biết các bằng chứng để làm căn cứ giải quyết khiếu nại; đưa ra bằng chứng về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về bằng chứng đó; Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm và được bồi thường thiệt hại, nếu có;

Nghĩa vụ của người khiếu nại:

Người khiếu nại phải khiếu nại đến đúng người có thẩm quyền giải quyết; trình bày trung thực sự việc, cung cấp thông tin, tài liệu cho người giải quyết khiếu nại; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung trình bày và việc cung cấp thông tin, tài liệu đó; chấp hành nghiêm chỉnh quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực thi hành và quyết định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định tại điểm b khoản 4 và điểm b khoản 7 Điều 142 của Luật Thi hành án dân sự.

Trình tự thực hiện khiếu nại

Bước 1: Xác định chủ thể thực hiện khiếu nại và đối tượng bị khiếu nại

* Về chủ thể: Luật Thi hành án dân sự cho phép nhiều chủ thể thực hiện khiếu nại, bao gồm: Đương sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Trong đó, “đương sự” bao gồm người được thi hành án, người phải thi hành án.

- Người được thi hành án là cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng quyền, lợi ích trong bản án, quyết định được thi hành.

- Người phải thi hành án là cá nhân, cơ quan, tổ chức phải thực hiện nghĩa vụ trong bản án, quyết định được thi hành.

- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trực tiếp đến việc thực hiện quyền, nghĩa vụ thi hành án của đương sự.

* Đối tượng bị khiếu nại: Đối tượng bị khiếu nại là quyết định, hành vi của Thủ trưởng, Chấp hành viên cơ quan THADS.

Bước 2: Xác định nội dung và hình thức đơn khiếu nại

* Về nội dung: Đơn khiếu nại phải ghi rõ ngày, tháng, năm khiếu nại; họ, tên, địa chỉ của người khiếu nại; họ, tên, địa chỉ của người bị khiếu nại; nội dung khiếu nại, lý do khiếu nại và yêu cầu giải quyết. Đơn khiếu nại phải do người khiếu nại ký tên hoặc điểm chỉ (Khoản 1 Điều 147 Luật Thi hành án dân sự)

* Về hình thức: Theo quy định tại khoản 4 Điều 8 Thông tư 13/2021/TT-BTP ngày 30/12/2021 của Bộ Tư pháp, đơn khiếu nại sẽ không được giải quyết nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

- Đơn khiếu nại giấu tên, dùng tên người khác, không rõ địa chỉ, nhân danh tập thể, không có chữ ký hoặc điểm chỉ của người khiếu nại

- Đơn viết bằng tiếng nước ngoài không kèm bản dịch được công chứng.

- Đơn có nội dung chống đối đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước hoặc có nội dung chia rẽ đoàn kết dân tộc, tôn giáo.

- Đơn có lời lẽ thô tục, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, uy tín của cá nhân, cơ quan, tổ chức.

- Đơn rách nát, chữ viết bị tẩy xóa, không rõ, không thể đọc được.

- Đơn đồng thời gửi nhiều cơ quan, trong đó đã đề gửi cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

Bước 3: Gửi đơn khiếu nại

* Gửi đơn trong thời hiệu khiếu nại:

Khoản 2 Điều 140 Luật Thi hành án dân sự quy định thời hiệu khiếu nại đối với từng quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS, Chấp hành viên như sau:

- Đối với quyết định, hành vi về thi hành án trước khi áp dụng biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế là 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó.

- Đối với quyết định về áp dụng biện pháp phong tỏa tài khoản là 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định.

- Đối với quyết định, hành vi về áp dụng biện pháp bảo đảm khác là 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó.

- Đối với quyết định, hành vi về áp dụng biện pháp cưỡng chế là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó.

- Đối với quyết định, hành vi sau khi áp dụng biện pháp cưỡng chế là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó.

Trường hợp do trở ngại khách quan hoặc do sự kiện bất khả kháng mà người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hạn thì thời gian có trở ngại khách quan hoặc sự kiện bất khả kháng không tính vào thời hạn khiếu nại. Lần khiếu nại tiếp theo, thời hiệu là 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại của người có thẩm quyền.

Hết thời hiệu khiếu nại, người khiếu nại mới thực hiện việc khiếu nại thì không được thụ lý giải quyết (khoản 4 Điều 141 Luật Thi hành án dân sự), trừ trường hợp do trở ngại khách quan hoặc do sự kiện bất khả kháng. Do vậy, người khiếu nại cần phải hết sức lưu ý về thời hiệu khiếu nại để được cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết khiếu nại theo quy định.

* Gửi đơn đến đúng cơ quan có thẩm quyền giải quyết:

Người khiếu nại nên lưu ý về thẩm quyền giải quyết có quyết định nộp đơn đúng thẩm quyền, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho bản thân, đây cũng là một trong những nghĩa vụ của người khiếu nại được quy định tại điểm a khoản 2 Điều 143 Luật Thi hành án dân sự.

Điều 142 Luật Thi hành án dân sự và Điều 7 Thông tư số 13/2021/TT-BTP quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu nại như sau:

- Thủ trưởng cơ quan THADS cấp huyện giải quyết khiếu nại đối với các quyết định, hành vi của: (i) Phó Thủ trưởng cơ quan THADS cấp huyện khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chấp hành viên; (ii) Chấp hành viên thuộc quyền quản lý của cơ quan THADS cấp huyện.

- Thủ trưởng cơ quan THADS cấp tỉnh giải quyết khiếu nại đối: (i) Quyết định hành vi của Phó Thủ trưởng cơ quan khiếu nại đối với các quyết định, hành vi của cấp tỉnh khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chấp hành viên; (ii) Quyết định hành vi của Chấp hành viên thuộc quyền quản lý của cơ quan THADS cấp tỉnh; (iii) Quyết định hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS cấp huyện; (iii) Quyết định giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan THADS cấp huyện. Quyết định giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan THADS có hiệu lực thi hành.

- Thủ trưởng cơ quan quản lý THADS thuộc Bộ Tư pháp giải quyết khiếu nại đối với: (i) Quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan THADS cấp tỉnh; (ii) Quyết định giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan THADS cấp tỉnh. Quyết định giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan quản lý THADS thuộc Bộ Tư pháp có hiệu lực thi hành.

- Bộ trưởng Bộ Tư pháp giải quyết đối với: (i) Quyết định giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan quản lý THADS thuộc Bộ Tư pháp. Quyết định giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng Bộ Tư pháp có hiệu lực thi hành; (ii) Trường hợp cần thiết, Bộ trưởng Bộ Tư pháp có quyền xem xét lại quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực thi hành của Thủ trưởng cơ quan THADS cấp tỉnh và Thủ trưởng cơ quan quản lý THADS thuộc Bộ Tư pháp nếu có căn cứ cho rằng quyết định giải quyết khiếu nại có vi phạm nghiêm trọng hoặc có tình tiết mới làm thay đổi cơ bản nội dung của vụ việc. Cụ thể, theo quy định tại khoản 4 Điều 38 Nghị định 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ, quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực thi hành được xem xét lại trong các trường hợp sau đây: Quyết định, hành vi bị khiếu nại là trái pháp luật nhưng quyết định giải quyết khiếu nại cho rằng quyết định, hành vi đó là đúng pháp luật; Việc giải quyết khiếu nại đã vi phạm quy định của pháp luật về thủ tục giải quyết khiếu nại về thi hành án; Có tình tiết mới làm thay đổi cơ bản kết quả giải quyết khiếu nại (khoản 4 Điều 38 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ).

Ngoài các nội dung về thẩm quyền giải quyết khiếu nại được quy định tại Điều 142 Thi hành án dân sự, Thông tư số 13/2021/TT-BTP ngày 30/12/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định cụ thể hơn về thẩm quyền giải quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan THADS cấp huyện và cấp tỉnh đối với quyết định, hành vi của Phó Thủ trưởng cơ quan THADS khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chấp hành viên (khoản 1, 2 Điều 7).

* Hình thức gửi đơn:

Theo Điều 147 Luật Thi hành án dân sự người khiếu nại thực hiện việc khiếu nại bằng một trong các hình thức sau đây:

- Gửi đơn khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.

- Trình bày trực tiếp nội dung khiếu nại tại cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại. Người có trách nhiệm tiếp nhận việc khiếu nại phải hướng dẫn người khiếu nại viết thành đơn hoặc ghi lại nội dung khiếu nại.

- Khiếu nại thông qua người đại diện. Người đại diện phải có giấy tờ chứng minh tính hợp pháp của việc đại diện

Kết quả giải quyết khiếu nại

- Trường hợp đơn khiếu nại đủ các điều kiện thụ lý nêu trên thì sẽ được thụ lý giải quyết. Người khiếu nại sẽ được nhận quyết định giải quyết khiếu nại của cơ quan có thẩm quyền.

- Trường hợp đơn chưa đủ điều kiện thụ lý thì cơ quan có thẩm quyền sẽ có văn bản trả lời cho người khiếu nại biết lý do hoặc hướng dẫn người khiếu nại bổ sung thông tin, tài liệu liên quan đến khiếu nại để được thụ lý giải quyết. Trường hợp đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan THADS khác thì cơ quan tiếp nhận đơn sẽ có văn bản chuyển đơn đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định và thông báo cho người khiếu nại biết.

Tin cùng chuyên mục

Tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị Quyết 18-NQ/TW: Cần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

Tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị Quyết 18-NQ/TW: Cần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

(PLVN) -  Cải cách tinh gọn bộ máy hiện nay đang thực hiện mạnh mẽ từ trung ương xuống, do vậy, nên cải cách theo hướng phân quyền mạnh hơn cho cấp địa phương, còn Trung ương chỉ làm những việc điều phối xuyên quốc gia. Trung ương kiên quyết không làm các nhiệm vụ thuộc phạm vi của địa phương, nhằm giảm thiểu việc can thiệp hay chồng chéo nhiệm vụ. Đây là một nội dung trong bài viết của GS.TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh (ĐH Kinh tế).

Đọc thêm

Nắm bắt cơ hội để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Nắm bắt cơ hội để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
(PLVN) - Để triển khai kịp thời, hiệu quả các chủ trương, đường lối được đề ra tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới gắn với Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã được tăng cường tổ chức thực hiện và đạt được những kết quả bước đầu quan trọng.

Thứ trưởng Mai Lương Khôi dự hội nghị triển khai công tác của Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh

Thứ trưởng Mai Lương Khôi dự hội nghị triển khai công tác của Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh
(PLVN) - Ngày 12/12, Cục Thi hành án Dân sự (THADS) TP HCM tổ chức hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ theo dõi THADS, theo dõi thi hành àn hành chính năm 2025 và ký kết quy chế phối hợp liên ngành trong công tác THADS tại TP. HCM. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi dự, chỉ đạo hội nghị và chứng kiến lễ ký kết.

Chi cục Thi hành án dân sự quận Gò Vấp: Triển khai công tác năm 2025

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) -Chiều 10/12, Chi cục Thi hành án dân sự quận Gò Vấp tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác thi hành án dân sự và theo dõi thi hành án hành chính năm 2025. Ông Trần Phương Hồng, Ủy viên Thường vụ Đảng ủy, Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TP.HCM tham dự và chỉ đạo Hội nghị.

Hình thành thiết chế Luật sư công sẽ tăng cường nguồn lực cho tổ chức Trợ giúp pháp lý

Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hồng Bách và Cộng sự.
(PLVN) -Thiết chế Luật sư công ở Việt Nam đang được hiểu như thế nào và sự cần thiết của Luật sư công trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt xuất phát từ thực tế, tại Việt Nam không phải đối tượng nào cũng có điều kiện nhờ luật sư khi gặp các vấn đề pháp lý. Xung quanh vấn đề này Báo PLVN phỏng vấn Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hồng Bách và Cộng sự.

“Cẩm nang pháp luật” giúp giảm tải công việc cho cán bộ tư pháp địa phương của chị Phạm Thị Trang Đài

Chị Phạm Thị Trang Đài, Phó Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Lâm Đồng
(PLVN) - Thấu hiểu nỗi vất vả của cán bộ Tư pháp - hộ tịch cấp xã nói chung và cán bộ ngành tư pháp nói riêng, chị Phạm Thị Trang Đài (SN 1972, Phó Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Lâm Đồng) không ngừng nghiên cứu, cải tiến liên quan đến công tác theo dõi thi hành pháp luật giúp “giảm tải” cho cán bộ cũng như dễ dàng phổ biến đến người dân.

184 luật cần sửa đổi, bổ sung khi tinh gọn bộ máy

Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh
(PLVN) -  Chiều 11/12, tại TPHCM, phát biểu tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TP. HCM, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết: Bộ Tư pháp đang được Chính phủ giao rà soát toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết 18- NQ/TW

TP.Hồ Chí Minh: Tập trung hơn nữa nguồn lực cho công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế

Lễ kí kết Chương trình phối hợp công tác về tăng cường hợp tác trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác Tư pháp trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2025 - 2030 giữa Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Chủ tịch UBND TP. HCM
(PLVN) - Chiều 11/12, Đoàn Công tác Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Uỷ viên Ban chấp hành TW Đảng dẫn đầu đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TP.Hồ Chí Minh về nâng cao hiệu quả phối hợp công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tư pháp và thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.

Hết sức cần thiết hình thành thiết chế luật sư công

Thạc sĩ Đỗ Thu Hương. (Ảnh PV)
(PLVN) -  Trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng như hiện nay, việc hình thành thiết chế luật sư công là hết sức cần thiết và nên được sớm thông qua trong lần sửa đổi, bổ sung Luật Luật sư sắp tới.

Phú Yên: Sáng kiến cấp phiếu lý lịch tư pháp qua VNeID đạt giải ba cuộc thi về cải cách hành chính

Bà Phan Thị Hoa, Phó Giám đốc Sở Tư pháp (thứ ba từ phải qua) đại diện Sở nhận giải.
(PLVN) - Sáng kiến giải pháp “Tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp thông qua ứng dụng VNeID khi thực hiện thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp” của Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên mới đây đã được trao giải ba tại cuộc thi Tìm kiếm sáng kiến, giải pháp cải cách hành chính năm 2024 của tỉnh.