Nếu Putin quyết định lấy lại ghế Tổng thống vào năm 2012, tân Thị trưởng Moscow Sergei Sobyanin sẽ giúp làm cho điều đó xảy ra.
“Phó Tướng” trung thành
Ông Sobyanin được cho là người thân cận với Thủ Tướng Nga Vladimir Putin. Năm 2005, Putin cất nhắc ông Sobyanin từ chức Tỉnh trưởng tỉnh Tyumen lên làm Chánh văn phòng Tổng thống.
Năm 2008, Sobyanin góp phần to lớn cho thành công của chiến dịch tranh cử Tổng thống của ông Medvedev - người được Putin bảo trợ. Khi Putin trở thành Thủ Tướng năm 2008, ông Sobyanin cũng được bổ nhiệm vào chức vụ Phó Thủ Tướng.
Việc điện Kremlin đưa Sergei Sobyanin lên thay Yuri Luzhkov - Thị trưởng Moscow trong suốt 18 năm - được đánh giá không chỉ là thay đổi nhân sự mà còn là một sự thay đổi của hệ thống chính trị.
Ông Luzhkhov, một trong những ông trùm cuối cùng khu vực tự trị ở Nga, là một “tàn tích” của những năm 1990. Dù ông ủng hộ Vladimir Putin trong nhiệm kỷ Tổng thống vào năm 2000 và vẫn trung thành - ông làm vậy là để đổi lấy việc giữ quyền kiểm soát kinh tế đối với Moscow, ông vẫn cư xử như một Thị trưởng dân cử, ngay cả sau khi Putin hủy bỏ cuộc bầu cử Thị trưởng khu vực và các Thống đốc năm 2004.
Ông Sobyanin, ngược lại, là một nhân vật của những năm 2000 và Putin hoàn toàn có lý do để tin tưởng ông. Là người đứng đầu của tỉnh nhiều dầu mỏ Tyumen, ông Sobyanin là một trong những Tỉnh trưởng đầu tiên ủng hộ việc Putin xóa bỏ bầu cử khu vực. Việc bổ nhiệm ông làm Thị trưởng tượng trưng cho việc Moscow trở về dưới bàn tay điện Kremlin.
Moscow chiếm khoảng 10% dân số của Nga và 1/4 sản lượng kinh tế quốc dân - tương đương với ngành công nghiệp dầu khí. Cho đến khi sa thải ông Luzhkov, thành phố này đại diện cho thành lũy cuối cùng của chủ nghĩa khu vực ngoài tầm kiểm soát của điện Kremlin. Việc bổ nhiệm ông Sobyanin giải quyết được vấn đề này. Sự thay đổi được thực hiện bởi Dmitry Medvedev, Tổng thống Nga nhưng nó phản ánh sự lựa chọn của ông Putin.
Không những vậy, các nhà phân tích cho rằng việc bổ nhiệm này cho thấy tín hiệu rõ ràng hơn là ông Putin sẽ đảm nhận chức vụ Tổng thống nhiệm kỳ thứ 3 vào năm 2012 và điều này cho thấy ông Putin vẫn là chính trị gia có quyền lực nhất nước Nga.
Là một thành viên của “bộ chính trị” Nga, Sobyanin sẽ đảm bảo chiến thắng áp đảo của đảng trong cuộc bầu cử Quốc hội vào năm tới. Nếu Putin quyết định lấy lại ghế Tổng thống vào năm 2012, Sobyanin sẽ giúp làm cho điều đó xảy ra.
Không những đồng quan điểm chính trị, Sobyanin trở thành nhân vật thân tín hàng đầu của Putin có lẽ còn do cả sự tương đồng trong tính cách.
Trái ngược hoàn toàn với cung cách của một người cá tính mạnh mẽ có phần bốc đồng như Luzhkov, Sobyanin là một quan chức điềm đạm, một con người phù hợp với tính cách của Thủ Tướng Putin.
Ngoài ra, tình yêu của Sobyanin dành cho thiên nhiên hoang dã khiến ông có thêm điểm chung với Putin. Trong một cuộc phỏng vấn, ông từng tự hào kể về tài săn bắn ngoài trời của mình. “Tôi có thể trượt tuyết trước khi tôi đi bước đầu tiên. Và tôi đi săn bắn trong rừng taiga với súng hai nòng khi mới 15 tuổi”, ông nói.
Trầm lặng nhưng hiệu quả
Không giống như phần đa giới cầm quyền, Sobyanin không đến từ St Petersburg và không có nền tảng tham gia phục vụ quân đội.
Sobyanin sinh ra tại ngôi làng Nyaksimvol thuộc quận Khanty-Mansiysk năm 1958. Ông từng làm Thị trưởng thành phố Kogalym - một thành phố nhỏ ở vùng Siberia, làm Tỉnh trưởng tỉnh Tyumen trước khi làm Chánh văn phòng Tổng thống và Phó Thủ Tướng, Chánh Văn phòng Thủ Tướng Nga. Ông là Tỉnh trưởng Siberia đầu tiên tham gia đảng cầm quyền Nước Nga thống nhất và là một trong những quan chức hàng đầu của đảng.
Những năm tháng làm việc tại Siberia cũng khiến ông trở thành một nhân vật khác thường trong một Chính phủ thống trị bởi những người bạn “nối khố” đến từ Saint Petersburg của Vladimir Putin.
Khác hẳn với người tiền nhiệm Luzhkov - quảng giao và ồn ào - Sobyanin được coi là người ít tiếng tăm song trung thành và đáng tin cậy. Sobyanin được cả những người thiện ý lẫn những người chỉ trích thừa nhận là “người cẩn trọng”.
Sobyanin là một trong số những nhân vật ít “công chúng” nhất trong Chính phủ. Ông hầu như không trả lời phỏng vấn và ít khi chụp ảnh. Quả thực, rất ít những câu chuyện về cá nhân của ông.
Sobyanin có tiếng là nhà quản lý hiệu quả. Hơn thế nữa, không giống như những người tiền nhiệm, ông không dính vào các vụ bê bối tham nhũng hay tranh cãi nào.
Ngay khi còn là Thị trưởng thành phố Kogalym, Sobyanin bộc lộ một phẩm chất rất quan trọng bảo đảm cho sự thành công của ông sau này: liên kết với những người mạnh, đặc biệt là doanh nghiệp lớn.
Tại Kogalym, ông “quan hệ rất nhỏ nhẹ” với hãng khí đốt khổng lồ “LUKoil” - doanh nghiệp thống trị thị trấn này. Ông đồng ý với phần thuế khá nhỏ mà hãng kia trả. Ông luôn biết cân bằng các lợi ích. “Đặc điểm nổi bật của ông là khả năng liên kết các cơ quan và cơ cấu tổ chức vào hành động chung” - Sergei Kakotkin, đương kim Thị trưởng Kogalym nhận xét.
Vào thời rối loạn sau khi Liên Xô tan rã, Sobyanin cương quyết bắt các doanh nghiệp phải quan tâm đến nhà ở cho người dân và thị trấn “đèo heo hút gió” ấy trở thành điểm sáng về chất lượng hạ tầng xã hội. Giờ đây Kogalym là nơi mà hãng LUKoil chọn để đặt một văn phòng điều hành. Quảng trường trung tâm của thị trấn có tượng đài một giọt dầu khổng lồ, xung quanh là những đại lộ có đài phun nước.
Sobyanin ngồi trên chiếc ghế Tỉnh trưởng Tyumen 4 năm (2001 - 2005). Tuy vấp phải sự chống đối rất gay gắt của một số người, Sobyanin biến mình thành nhân vật tạo đồng thuận giữa hai khu tự trị Khanty-Mansiisk và Yamalo-Nenetsk.
Sobyanin đạt được một thoả thuận rất quan trọng với lãnh đạo hai khu tự trị nằm trong thành phần tỉnh Tyumen về việc tăng số tiền mà họ nộp vào ngân sách tỉnh.
Những cam kết cho trái tim nước Nga
Tại cuộc họp của ủy ban thành phố, tân Thị trưởng Moscow vạch ra kế hoạch của mình trên cương vị mới. Trong đó, ông nhấn mạnh những biện pháp nhằm giảm tình trạng tắc nghẽn giao thông đang ngày càng nghiêm trọng tại Thủ đô của nước Nga, thiết lập những tiêu chuẩn mới trong lĩnh vực xây dựng cũng như chống tham nhũng đời sống tại Moscow.
Ông nhận định: “Thành phố đang đánh mất nhiều cơ hội. Tốc độ phát triển đang chậm lại. Moscow có thể phát triển năng động hơn nữa, mang lại nhiều phúc lợi hơn nữa cho người dân hơn nữa. Do đó, thành phố cần một cơ quan quản lý hiệu quả”.
Sobyanin tuyên chiến với tham nhũng, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng. Ông nói: “Trong mắt công chúng, Moscow dẫn đầu nước Nga về tham nhũng. Đó là vấn đề tồn tại lâu dài, ít có ai tin rằng có thể giải quyết được. Nhưng nếu không làm mạnh thì Moscow không thể phát triển”.
Từ đó ông đưa ra cam kết “thực hiện chức trách một cách trung thực, tận tụy, phục vụ các lợi ích của thành phố cũng như của công dân nơi đây”.
Báo Tin Tức Moscow dẫn lời ông Vyacheslav Nikonov, Giám đốc Tổ chức Politika, cho rằng Sobyanin nhiều khả năng sẽ cải tổ chính quyền thành phố với hàng loạt phó Thị trưởng mới. Tình trạng tắc nghẽn và cơ sở hạ tầng xuống cấp trong lĩnh vực giao thông tại Moscow được xem là cản ngại chính trong việc đưa Moscow thành một trong các trung tâm tài chính của thế giới. Thị trưởng đương nhiệm của Moscow phải quét sạch tham nhũng và những nhóm lợi ích do ông Luzhkov để lại trong suốt 18 năm cầm quyền.
