Tấm lòng của Bác Hồ với thương binh, liệt sĩ

Ngày 2/9/1955, Bác Hồ cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới đặt vòng hoa viếng các liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh
Ngày 2/9/1955, Bác Hồ cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước tới đặt vòng hoa viếng các liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Nội. Ảnh: Bảo tàng Hồ Chí Minh
Bác Hồ kính yêu luôn dành sự quan tâm đặc biệt với thương binh, liệt sĩ - những người hy sinh tính mạng hay một phần thân thể cho công cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc. Tình cảm của Người biểu hiện sâu sắc truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cao đẹp của dân tộc Việt Nam.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, đưa nhân dân ta thoát khỏi xích xiềng nô lệ của thực dân, đế quốc, phong kiến. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Thủ đô Hà Nội, Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Nhưng niềm vui được hưởng độc lập, tự do của nhân dân ta chưa trọn vẹn vì chỉ 21 ngày sau Ngày Quốc khánh, ngày 23/9/1945, thực dân Pháp với âm mưu xâm lược nước ta một lần nữa, đã gây hấn ở Sài Gòn. Nhân dân Nam Bộ lại phải tiếp tục cầm súng, đứng lên cứu nước. Trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, rất nhiều người con ưu tú của dân tộc đã ngã xuống trên chiến trường hoặc khi trở về đã mang thương tật.

Nhằm động viên các gia đình có người đã hy sinh, ngày 2/10/1945, Bác Hồ đến Nhà thờ Lớn (Hà Nội) làm lễ cầu hồn cho các chiến sĩ hy sinh ở miền Nam và trong phiên họp Hội đồng Chính phủ ngày 20/11/1945, Người đề nghị Chính phủ ra Sắc lệnh truy tặng 5 liệt sĩ đã hy sinh cho Tổ quốc tại quận Cái Răng, Cần Thơ vào ngày 12/11/1945 (1).

Chia sẻ nỗi đau với thân nhân liệt sĩ, ngày 7/11/1946, Bác Hồ ra “Thông báo về việc nhận con các liệt sĩ làm con nuôi” (2)...

Sự quan tâm đặc biệt của Bác Hồ dành cho thương binh, gia đình liệt sĩ thể hiện ở chỗ Người cho rằng cần phải có Ngày Thương binh - Liệt sĩ để “tưởng nhớ những người con đã để lại một phần thân thể hoặc bỏ mình trong khi làm nhiệm vụ vinh quang, đem xương máu đắp thành bức tường đồng, thành con đê vững chắc để ngăn chặn giặc ngoại xâm...”.

Với ý nghĩa ấy, tháng 6/1947, Bác đã chỉ thị chọn 1 ngày trong năm làm ngày “Ngày Thương binh”. Thực hiện chỉ thị của Người, Hội nghị trù bị gồm đại biểu các cơ quan, các ngành ở Trung ương, khu và tỉnh họp ở Phú Minh, Đại Từ, Thái Nguyên nhất trí lấy ngày 27/7/1947 là “Ngày Thương binh, Liệt sĩ”.

Bác Hồ nêu rõ sự đền ơn, đáp nghĩa thương binh, gia đình liệt sĩ cần phải được thể hiện bằng những việc làm cụ thể, bằng sự giúp đỡ về vật chất và tinh thần do Nhà nước và nhân dân cùng thực hiện. Khi giúp đỡ thương binh, gia đình liệt sĩ thì “nên coi đó là nghĩa vụ của nhân dân. Không nên coi đó là việc làm phúc”.

Trong Ngày Thương binh - Liệt sĩ tổ chức lần đầu tiên ở Việt Bắc (27/7/1947), tại cuộc mít tinh kỉ niệm có mặt 2.000 người tham dự, Ban Tổ chức đã đọc bức thư của Bác Hồ gửi Ban Thường trực của Ban Tổ chức Ngày “Thương binh toàn quốc”, nói rõ ý nghĩa của ngày kỷ niệm và kêu gọi mọi người có hành động thiết thực giúp đỡ thương binh: “Thương binh là những người đã hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào, vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào, mà các đồng chí chịu ốm đau, què quặt. Vì vậy Tổ quốc, đồng bào phải biết ơn phải giúp đỡ những người con anh dũng ấy" (3).

Nhân ngày này, Bác Hồ gửi tặng Ban Thường trực 1 chiếc áo lụa, 1 tháng lương của Người, tiền 1 bữa ăn của Người và của nhân viên làm việc trong Phủ Chủ tịch, tổng cộng 1.127 đồng.

Xuất phát từ thực tế đất nước còn nghèo lại đang tiến hành kháng chiến chống Pháp, Bác Hồ cho rằng công tác thương binh, liệt sĩ là việc làm “lâu dài chứ không phải chỉ trong một thời gian”. Do đó, phải chú trọng những biện pháp để đồng bào nhiệt tình đền ơn, đáp nghĩa, còn những người được giúp đỡ thì “yên ổn về vật chất, vui vẻ về tinh thần và có dịp tham gia hoạt động lợi ích cho xã hội”.

Với các thương binh, Người ân cần căn dặn: “Hòa mình với nhân dân, tránh phiền nhiễu nhân dân, không công thần, không coi thường lao động, không coi thường kỷ luật, không bi quan chán nản” và “thương binh tàn nhưng không phế”...

Hằng năm, cứ đến ngày 27/7, Bác đều gửi thư và tặng quà cho các thương binh, gia đình liệt sĩ. Trước lúc đi xa, Bác Hồ vẫn luôn canh cánh trong lòng việc đền ơn đáp nghĩa với thương binh, bệnh binh và gia đình liệt sĩ.

Tháng 5/1968, mặc dù đang ốm mệt, Người vẫn đọc lại bản thảo Di chúc và viết bổ sung một số nội dung, trong đó có đoạn về thương binh, liệt sĩ: "Đối với những người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình (cán bộ, binh sĩ, dân quân, du kích, thanh niên xung phong..,), Đảng, Chính phủ và đồng bào phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, đồng thời phải mở những những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần “tự lực cánh sinh”.

Đối với các liệt sĩ, mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta.

Đối với cha mẹ, vợ con (của thương binh và liệt sĩ) mà thiếu sức lao động và túng thiếu, thì chính quyền địa phương (nếu ở nông thôn thì chính quyền xã cùng hợp tác nông nghiệp) phải giúp đỡ họ có công việc làm ăn thích hợp, quyết không để họ bị đói rét" (4).

Thực hiện tâm nguyện của Người, trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã thể hiện trách nhiệm đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ bằng những chính sách ngày càng hoàn thiện.

Trong cả nước, những chương trình xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa; chăm sóc và nuôi dưỡng các Bà mẹ Việt Nam anh hùng; quy tập hài cốt liệt sĩ vào nghĩa trang; xây dựng nhà tình nghĩa cho thương binh, gia đình liệt sĩ cùng với chương trình hỗ trợ vốn giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, miễn viện phí, học phí cho những gia đình chính sách đã được thực hiện.

Điều đó cho thấy dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn coi trọng công tác thương binh, liệt sĩ, thể hiện truyền thống, đạo lý tốt đẹp “Uống nước nhớ nguồn” ngàn đời của dân tộc Việt Nam.

------------------------------------

[1] Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, phông Phủ Thủ tướng, hồ sơ 50, tờ 94

[3] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 4, tr.435

(3) Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tập 5, tr.175

(4) Sách "Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh", Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1999

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Lâm Đồng cần làm rõ động lực tăng trưởng để bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Lâm Đồng cần làm rõ động lực tăng trưởng để bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
(PLVN) - Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình đề nghị Lâm Đồng cần chuẩn bị kỹ lưỡng, có giải pháp và cơ sở cho mục tiêu tăng trưởng tối thiểu 8% năm 2025 và tăng trưởng 2 số liên tục trong những năm tiếp theo để đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình, trở thành nước công nghiệp phát triển.

Dấu mốc lịch sử với nhiều Bộ, ngành, địa phương

Thủ tướng trao Quyết định thành lập Bộ Dân tộc và Tôn giáo cho lãnh đạo Bộ - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
(PLVN) - Cuối tuần qua, Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội và quyết định về công tác cán bộ được tổ chức tại nhiều Bộ, ngành. Đây được xem là dấu mốc có tính lịch sử, mở ra trang mới đối với nhiều Bộ, ngành, tạo thành sức mạnh mới cho sự phát triển của đất nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Chưa bao giờ tập trung cải cách thể chế nhiều như hiện nay

Tại tọa đàm với các tập đoàn, DN Hoa Kỳ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, chưa bao giờ Việt Nam tập trung vào xây dựng, hoàn thiện thể chế nhiều như hiện nay. (Ảnh: VGP)
(PLVN) - Gần đây, trong các cuộc tọa đàm, tiếp xúc với các tập đoàn, doanh nghiệp lớn có vốn đầu tư nước ngoài, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, Việt Nam đang tiếp tục quyết liệt tinh gọn bộ máy để hoạt động hiệu lực, hiệu quả, cải cách thủ tục hành chính, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp...

Bổ nhiệm 2 Thứ trưởng Bộ KH&CN

Tập thể lãnh đạo Bộ KH&CN
Sáng nay, 1/3, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN, hợp nhất Bộ Thông tin và Truyền thông - TT&TT) tổ chức Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc điều động, bổ nhiệm 2 Thứ trưởng Bộ này là ông Phạm Đức Long và ông Bùi Hoàng Phương.

Hà Tĩnh có tân Bí thư Tỉnh ủy

Ông Lê Minh Hưng - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương trao Quyết định của Bộ Chính trị cho ông Nguyễn Duy Lâm. Ảnh: PV
(PLVN) - Bộ Chính trị vừa điều động, chỉ định ông Nguyễn Duy Lâm - Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT - Bộ Xây dựng sau hợp nhất) giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2020-2025.

Thủ tướng: Việt Nam thực hiện '3 cam kết', đề nghị doanh nghiệp Hoa Kỳ thực hiện '3 cùng'

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chủ trì Toạ đàm với các doanh nghiệp Hoa Kỳ. Ảnh: Dương Giang/TTXVN.
Tiếp tục chương trình làm việc với cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo, sáng 1/3, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì tọa đàm với các doanh nghiệp Hoa Kỳ nhằm đánh giá tình hình, nhận diện thách thức và cơ hội hợp tác, đầu tư để doanh nghiệp Hoa Kỳ cùng Việt Nam phát triển nhanh và bền vững.

Quy định mới về cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, huyện

Ảnh minh hoạ (Ảnh: VnExpress).
(PLVN) - Chính phủ mới ban hành Nghị định số 45/2025/NĐ-CP quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương.

'Thanh niên là yếu tố quan trọng đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới'

'Thanh niên là yếu tố quan trọng đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới'
"Cấp ủy, chính quyền và các cấp bộ Đoàn cần nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của thanh niên là nguồn lực chủ yếu để xây dựng và phát triển lực lượng sản xuất mới; là đội ngũ tiên phong tham gia các lĩnh vực mới; là yếu tố quan trọng để đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới...", Phó Thủ tướng Lê Thành Long nêu rõ tại lễ khởi động Tháng Thanh niên 2025 ở Long An.

Phát huy tính đảng trong xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật góp phần quan trọng đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

PGS.TS Tào Thị Quyên. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - PGS.TS Tào Thị Quyên - Phó Viện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định, trong tổng thể đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, việc đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật có ý nghĩa cực kỳ quan trọng để tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho sự vận hành của Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.

Bảo đảm người dân được tiếp cận nước sạch công bằng, đầy đủ, an toàn

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp cho ý kiến về dự án Luật Cấp, thoát nước. (Ảnh: VGP)
(PLVN) - Sáng 28/2, chủ trì cuộc họp cho ý kiến về dự án Luật Cấp, thoát nước, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà yêu cầu đổi mới tư duy làm luật, trong đó có Luật Cấp, thoát nước, theo hướng vừa tiếp cận đồng bộ, tổng thể, vừa chi tiết, cụ thể nhằm giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra.

Hội nghị hẹp Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN tại Malaysia

Đại diện BQP 10 nước thành viên ASEAN và Ban Thư ký ASEAN chụp ảnh chung tại Hội nghị. (Ảnh trong bài: Văn Hiếu)
(PLVN) - Đoàn đại biểu cấp cao Bộ Quốc phòng (BQP) Việt Nam tham dự Hội nghị ADMM hẹp tại Penang, Malaysia tiếp tục khẳng định vai trò của Việt Nam là một thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm trong thúc đẩy hợp tác quốc phòng ASEAN, đồng thời thể hiện sự ủng hộ của Việt Nam với Malaysia trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2025.