Tai nạn kinh hoàng tại biển Cửa Đại: “Lỗ hổng” trong thiết kế phương tiện đường thủy?

Chiều qua (28/2), Đại tá Hoàng Văn Mẫn, Chính ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam, cho biết khoảng 13h10 cùng ngày, lực lượng chức năng đã tìm được thi thể bé trai bị mất tích trong vụ lật cano hôm 26/2. Thi thể bé được đưa đến nhà tang lễ Hội An, sau đó đưa đi hỏa táng theo nguyện vọng gia đình.

Trước đó, khoảng 23h ngày 27/2, thi thể bé gái trong vụ lật cano cũng được tìm thấy trong khoang tàu và được đưa đi hỏa táng.

Như PLVN đã phản ánh, khoảng 14h ngày 26/2, ca nô du lịch số hiệu QNa 1152 của Cty Du lịch Phương Đông do ông Lê Sen (52 tuổi) chở 39 người gồm 36 hành khách, 3 thuyền viên, xuất bến Cù Lao Chàm để vào đất liền. Khi đến vị trí cách Trạm Biên phòng Cửa Đại 1 hải lý, ca nô bị sóng lớn đánh chìm. Vụ chìm tàu khiến 17 người chết. Theo ghi nhận của PV, một số ý kiến từ địa phương cho rằng vụ lật cano chết nhiều người do không có lối thoát, đây là “lỗ hổng” trong thiết kế phương tiện đường thủy.

Lời kể người trong cuộc

Đại tá Nguyễn Hà Lai, Phó Giám đốc Công an Quảng Nam cho biết, qua điều tra xác định hành khách trên cano được trang bị và mặc áo phao trước khi xuất phát, bố trí ghế ngồi đầy đủ. Cano Qna 1152 được cấp Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật có hiệu lực đến 19/1/2023, số lượng người được phép chở sức kéo đẩy là 4,1 tấn, tương ứng 35 hành khách. Thuyền trưởng Lê Sen có chứng chỉ chuyên môn phương tiện thủy nội địa hạng 3, đủ điều kiện điều khiển phương tiện.

Đại tá Lai cho biết, ngoài việc lấy lời khai những người liên quan, đơn vị cũng làm việc với Cty Phương Đông về các nội dung liên quan, trục vớt cano bị chìm, khám nghiệm xác định tình trạng kỹ thuật,... “Công tác điều tra được tiến hành khẩn trương, khách quan, chi tiết theo đúng quy định pháp luật để làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của những tổ chức, cá nhân liên quan”, Đại tá Lai nói.

Nói về vụ tai nạn, thuyền trưởng Sen cho biết, ông làm nghề lái cano chở khách du lịch ra đảo Cù Lao Chàm đã 5 năm, hiểu rõ về luồng lạch ra vào bến Cửa Đại. Chiều 26/2, ông đón khách đưa về bờ. Tất cả mang áo phao vì đây là điều kiện bắt buộc, lực lượng biên phòng giám sát nghiêm. Khi rời đảo, cano chạy tốc độ 40-45km/h, về gần đến bờ giảm xuống khoảng 30km/h.

“Cano chạy từ đảo Cù Lao Chàm vào không có vấn đề gì, nhưng vào gần bờ tôi phát hiện đợt sóng lớn ập đến, tôi hạ ga chờ sóng êm để đi qua. Nhưng sóng lớn bất ngờ đánh mạnh vào mạn khiến cano lật úp. Mọi thứ diễn ra quá nhanh, chỉ chừng vài giây không trở tay kịp. Tôi khẳng định lật cano do sóng lớn”, ông Sen nói.

Ông Nguyễn Tấn Hiệp (ngụ TP HCM), người may mắn thoát chết, chia sẻ, khi cano bị lật và chìm xuống biển, chỉ trong vài giây nước biển tràn vào, mọi người la hét hoảng sợ. Lúc đó ông nghĩ “đằng nào mình cũng chết vì xung quanh quá bịt bùng. Nhưng tôi biết bơi nên lặn xuống tìm đường ra và may mắn thấy lối thoát từ cửa sổ phía đầu cano. Tôi cho rằng nhiều người chết trong vụ này do cano đóng kín bịt bùng nên khi nước biển tràn vào không có lối thoát. Nếu cano mở cửa thoáng, số người sống trong vụ tai nạn này rất cao, vì tất cả mọi người đều mặc áo phao”, ông Hiệp nói.

Chắn sóng gió, nhưng ít lối thoát

Ngay khi xảy ra vụ chìm tàu, cùng với lãnh đạo tỉnh và địa phương, ông Nguyễn Sự, nguyên Bí thư Thành ủy Hội An có mặt từ rất sớm ở cảng Cửa Đại để theo dõi tình hình cứu hộ. Đề cập đến phương tiện gặp nạn, ông Sự cho biết, đây là loại cano đạt tiêu chuẩn SB có thiết kế bịt kín với chỉ một lối ra phía trước (gần vị trí ngồi của thuyền trưởng). Với thiết kế này, sóng nước và gió sẽ ít tác động đến hành khách.

“Tuy nhiên, cũng chính vì bịt bùng nên khi cano lật, chìm, hành khách sẽ khó thoát ra ngoài, công tác cứu hộ cũng gặp rất nhiều khó khăn. Đây cũng chính là một phần nguyên nhân khiến nhiều người tử nạn trong vụ cano chìm hồi chiều 26/2”, ông Sự nhận định.

Ông Sự chia sẻ thêm, trước đây, hành khách di chuyển từ Cửa Đại ra Cù Lao Chàm hoặc ngược lại sẽ ngồi trên canô tiêu chuẩn SI. Cano loại này có thiết kế thông thoáng với mui trần, phía trước, phía sau và hai bên đều không bị che chắn.

“Từ 2018 đến nay, ngành Giao thông Vận tải yêu cầu phải cải hoán ca nô SI sang SB mới được vận chuyển hành khách. Các DN phải chấp hành. Nhưng thực tế cho thấy, nhiều năm trước, khi còn sử dụng loại ca nô SI, không ít lần xảy ra lật tàu trên biển nhưng ít có tử vong. Bởi lẽ khi tàu gặp sự cố, hành khách thoát ra ngoài rất nhanh vì không bị che chắn. Và khi thoát ra ngoài rồi, cộng với việc được trang bị áo phao, lực lượng cứu hộ hay tàu thuyền đang hoạt động gần đó tới ứng cứu sẽ dễ dàng”, ông Sự nói.

Hình ảnh đau thương sau vụ tai nạn.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND TP Hội An, nói, quan sát hiện trường, cano quá kín là đúng thực tế. Ông Sơn thông tin, mười mấy năm qua Hội An tổ chức du lịch ra đảo Cù Lao Chàm bằng cano SI trống toàn bộ thân tàu, cũng từng xảy ra vụ lật tàu, tuy nhiên chưa bao giờ xảy ra tình trạng chết người. Còn với loại thuyền cano SB, chỉ có một cửa phía trước và cửa phía sau, khi tàu lật rất nguy hiểm cho hành khách. “Những người gặp nạn hôm 26/2 khi được đem ra đã ngạt thở, cái này cũng là kinh nghiệm cho chúng ta điều chỉnh thiết kế các tàu thuyền đi biển chở khách du lịch sắp tới. Hội An cũng đang đề xuất với UBND tỉnh, Trung ương xem xét lại thiết kế của tàu thuyền theo SB”, ông Sơn nói.

Qua tìm hiểu của PV, phương tiện chở khách ra Cù Lao Chàm đa phần được hoán cải từ cano chuẩn SI, loại có mái che, chở 12-22 khách, hoạt động ở vùng biển 12 hải lý trở vào bờ. Sau hoán cải thành chuẩn SB, cano sẽ có mái che, chở hơn 30 hành khách, hoạt động ở vùng biển trên 12 hải lý.

Theo thuyền trưởng cano Đào Đặng Công Trung (TP Hội An), thân cano quá nhỏ nên việc bố trí số ghế theo quy định đã chiếm hết diện tích dành cho lối thoát hiểm và thiết bị cứu hộ. Khi nâng SI lên SB phải làm thêm phần mui đã làm cano nặng hơn, không phù hợp với thiết kế cũng như trọng lượng an toàn.

Tại buổi làm việc với lãnh đạo Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia và Bộ Giao thông Vận tải sáng 27/2, ông Sơn đã đề nghị thẳng thắn: “Chúng tôi đề nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét lại quy định hiện nay về chuẩn SB, trong đó nghiên cứu giải pháp và thiết kế cano như thế nào để khi gặp sự cố thì thoát hiểm tốt hơn”.