Lịch sử đã chứng minh, nền QPTD và thế trận CTND là yếu tố có ý nghĩa quyết định tạo nên sức mạnh tổng hợp để giành thắng lợi trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm và trở thành nghệ thuật quân sự đặc sắc của dân tộc Việt Nam.
Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch viết, Đảng, Nhà nước ta luôn nhất quán khẳng định, xây dựng nền QPTD vững mạnh là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị, trong đó, Quân đội nhân dân (QĐND) là lực lượng nòng cốt. Nền quốc phòng của chúng ta là nền quốc phòng mang tính chất hòa bình, tự vệ và mang bản chất của chế độ XHCN.
Nhiệm vụ của nền quốc phòng không chỉ bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc mà còn phải bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ chế độ XHCN; giữ vững hòa bình, ổn định chính trị, bảo đảm an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội; chủ động đấu tranh ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: Phải xây dựng nền QPTD, toàn diện; nghĩa là nhân dân phải là chủ thể của nền quốc phòng, mọi người dân đều có trách nhiệm và nghĩa vụ tham gia xây dựng nền quốc phòng vững mạnh toàn diện. Tính chất toàn dân, toàn diện trong xây dựng nền quốc phòng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và là cơ sở tạo nên sức mạnh tổng hợp của nền QPTD, tạo môi trường thuận lợi để xây dựng và phát triển đất nước; đồng thời sẵn sàng đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã tích cực tham mưu với Đảng, Nhà nước ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về xây dựng nền QPTD, thế trận CTND.
Đại tướng Ngô Xuân Lịch khẳng định, trên cơ sở quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, các cấp, các ngành, các địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng QPTD, gắn với thế trận CTND ngày càng vững chắc.
Ban Chỉ đạo về xây dựng khu vực phòng thủ đã được xây dựng, kiện toàn đầy đủ, theo hệ thống từ Trung ương tới các địa phương. 63/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tích cực huy động các nguồn lực đầu tư vào việc xây dựng và hoàn thiện khu vực phòng thủ. Tiềm lực trong khu vực phòng thủ không ngừng được củng cố, tăng cường; trong đó, tiềm lực chính trị, tinh thần được đặc biệt coi trọng. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống cơ quan dân chính đảng các cấp đều được bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kiến thức về quốc phòng, an ninh.
Cùng với việc xây dựng khu vực phòng thủ ở các địa phương, lực lượng vũ trang (LLVT) ba thứ quân cũng không ngừng được củng cố, xây dựng. Quân ủy Trung ương đã ban hành các nghị quyết về sắp xếp bộ máy tổ chức, biên chế theo hướng tinh, gọn, mạnh, làm cơ sở để xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; trong đó ưu tiên một số đơn vị, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại.
Trong những năm tới, bên cạnh thuận lợi là cơ bản, đất nước ta cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức trong thực hiện phát triển kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các thế lực thù địch, phản động tăng cường các hoạt động chống phá ta về chính trị, kinh tế, tư tưởng, văn hóa; thực hiện “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ, “phi chính trị hóa” quân đội...
Tình hình trên đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phải tăng cường đoàn kết, tập trung xây dựng nền QPTD, gắn với thế trận CTND, tạo nền tảng vững chắc để tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, theo Đại tướng Ngô Xuân Lịch, trong đó chú trọng thực hiện tốt 6 giải pháp cơ bản sau: Một là, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước đối với công tác quân sự, quốc phòng, sự nghiệp xây dựng nền QPTD, thế trận CTND.
Hai là, thường xuyên nắm chắc tình hình, làm tốt công tác dự báo chiến lược, kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước điều chỉnh các mục tiêu, chỉ tiêu về quốc phòng, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn đất nước, quân đội.
Ba là, tập trung xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân (bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân tự vệ), nhất là xây dựng QĐND vững mạnh, làm nòng cốt cho toàn dân trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.
Bốn là, kết hợp chặt chẽ, hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh và ngược lại.
Năm là, đẩy mạnh công tác đối ngoại quốc phòng và hội nhập quốc tế, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa.
Sáu là, thực hiện tốt việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận bảo đảm cho sự nghiệp xây dựng nền QPTD ngày càng phù hợp với yêu cầu phát triển của thực tiễn.
Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch nhấn mạnh, là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền QPTD, QĐND phải tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các quan điểm, phương châm chỉ đạo của Đảng về quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trước hết, phải chủ động làm tốt công tác nghiên cứu, đánh giá, dự báo tình hình, làm cơ sở để tham mưu với Đảng, Nhà nước hoạch định đường lối quân sự, quốc phòng đúng đắn, khoa học; kịp thời tổ chức triển khai xử lý thắng lợi các tình huống, không để Tổ quốc bị động, bất ngờ về chiến lược.
Để thực hiện tốt vấn đề này, các cơ quan chiến lược của Bộ Quốc phòng phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành có liên quan, trực tiếp là Bộ Công an, Bộ Ngoại giao để chia sẻ thông tin, nắm chắc tình hình trong nước, khu vực và quốc tế, nhất là những diễn biến liên quan đến quốc phòng, an ninh và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay, việc đánh giá chính xác tình hình, đối tác, đối tượng để tham mưu đúng, trúng, kịp thời, giải quyết tốt các mối quan hệ quốc tế nhằm bảo đảm lợi ích quốc gia-dân tộc, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc là vấn đề quan trọng hàng đầu, mục tiêu cao nhất của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Trên cơ sở đó, có kế hoạch, phương án ngăn ngừa các nguy cơ chiến tranh, xung đột từ sớm, từ xa; chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và triệt tiêu các nhân tố bất lợi bên trong, bảo đảm chủ động trong mọi tình huống”.
