Sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính: Đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước

Theo dự thảo Tờ trình Dự án Luật XLVPHC, sau 12 năm triển khai thi hành, Luật XLVPHC đã góp phần bảo đảm trật tự, kỷ cương quản lý hành chính, an ninh, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên, trước yêu cầu cấp bách của việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, đồng thời đẩy nhanh ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý nhà nước, hệ thống quy định của Luật XLVPHC đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa theo kịp sự phát triển của thực tiễn.

Hiện nay, trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý VPHC còn rườm rà, phức tạp. Việc lập biên bản, ra quyết định xử phạt và áp dụng các biện pháp ngăn chặn còn nhiều bước trung gian, kéo dài thời gian xử lý, làm giảm hiệu quả thực thi pháp luật.

Đồng thời, trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, việc ứng dụng các công nghệ hiện đại vào quản lý trở thành một yêu cầu tất yếu. Nếu không sớm có sự điều chỉnh, pháp luật về xử lý VPHC sẽ tiếp tục trì trệ, trong khi tiềm năng của công nghệ số chưa được khai thác triệt để để nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và thuận tiện trong quản lý nhà nước.

Việc sáp nhập, hợp nhất các cơ quan, đơn vị trong bộ máy hành chính, sự chuyển giao nhiệm vụ quản lý giữa các bộ, ngành tác động lớn đến các quy định về thẩm quyền xử phạt VPHC, thẩm quyền quyết định cưỡng chế, thẩm quyền áp dụng các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý VPHC của các chức danh và các quy định về quy trình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính, tổ chức thi hành các quyết định trong xử lý VPHC.

Một số các quy định cụ thể liên quan đến mức tiền phạt tối đa, thẩm quyền phạt tiền, mức tiền phạt đối với hành vi,... trong Luật XLVPHC đã trở nên lạc hậu so với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội hiện nay; các quy định về thi hành quyết định xử phạt VPHC, cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt VPHC chưa thực sự phù hợp và chưa đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn: Quy định phải thu giữ, bảo quản giấy phép, chứng chỉ hành nghề hiện nay không còn phù hợp khi nhiều loại giấy phép, chứng chỉ hành nghề được cấp dưới dạng điện tử…

Dự thảo Luật XLVPHC (sửa đổi) nhằm sửa đổi, bổ sung toàn diện các quy định của Luật XLVPHC để kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập trong quá trình triển khai thi hành, đảm bảo hệ thống pháp luật về xử lý VPHC phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và tổ chức bộ máy; đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước, cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác xử lý VPHC; đơn giản hóa thủ tục trong xử lý VPHC, bảo đảm tính linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong thi hành pháp luật.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh phát biểu tại buổi làm việc.

Tại buổi làm việc, một số đại biểu đề xuất sửa đổi, bổ sung thêm chức năng thanh tra; quy định rõ cơ quan có thẩm quyền xử phạt VPHC; quy định chủ thể, hình thức xử phạt trong xử lý VPHC. Bởi hiện nay vi phạm trong môi trường mạng lại gia tăng, trong khi đó, chủ thể, pháp nhân vi phạm không hiện diện tại Việt Nam; quy định cụ thể, thống nhất các biện pháp xử lý hành chính; thời hiệu xử phạt VPHC thống nhất với lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước…

Phát biểu tổng kết buổi làm việc, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh ghi nhận và đánh giá cao việc xây dựng hồ sơ, dự thảo Tờ trình của Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính.

Theo Thứ trưởng, cùng với việc sửa các điều liên quan đến tổ chức bộ máy, cần rà soát lại để sửa những nội dung còn vướng trên thực tế, thực tiễn tổ chức thi hành: lập biên bản, kho vật chứng giữ, tạm giữ… Đây là những khó khăn, cản trở hoạt động thực tiễn xử phạt VPHC của các chức danh có thẩm quyền xử phạt, những quy định có thể ảnh hưởng tới quyền lợi của người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó cần tập trung vào nhóm các quy định nâng cao năng lực quản lý nhà nước, trong đó có việc khẳng định trách nhiệm của Bộ Tư pháp chịu trách nhiệm trước Chính phủ về công tác xử lý VPHC. Đặc biệt, cần quy định các nguồn lực để đảm bảo cho công tác xử lý VPHC: bổ sung những nguyên tắc về kinh phí cho thi hành pháp luật về xử lý VPHC là do ngân sách nhà nước bảo đảm; chủ trương trích một phần tiền thu từ xử phạt VPHC sau khi đã nộp vào ngân sách nhà nước để hỗ trợ trực tiếp cho các hoạt động xử lý VPHC; tăng thêm về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn lực về con người…/.