Theo Tờ trình, Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến xây dựng, ban hành VBQPPL của chính quyền cấp xã; vai trò tham gia của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong xây dựng, ban hành VBQPPL; sửa đổi, bổ sung một số quy định để đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số; đồng thời sửa đổi, bổ sung một số quy định để thuận lợi hơn trong quá trình triển khai thi hành Luật.
Cụ thể, Dự thảo Luật bỏ thẩm quyền ban hành VBQPPL của HĐND, UBND cấp huyện thay thế bằng thẩm quyền ban hành VBQPPL của HĐND, UBND cấp xã; Sửa đổi quy định HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định về chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương;… phân cấp và thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
Để tạo thuận lợi cho việc ban hành luật, nghị quyết ngay tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra hoặc kỳ họp gần nhất trong trường hợp cấp bách để giải quyết những vấn đề phát sinh từ thực tiễn mà chưa có trong Chương trình lập pháp hằng năm dự thảo Luật quy định cơ quan trình được áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn để xây dựng dự án, dự thảo.
Cơ quan trình trình dự án, dự thảo để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho ý kiến đồng thời quyết định bổ sung vào dự kiến chương trình kỳ họp Quốc hội, trình Quốc hội xem xét, thông qua. Đồng thời quy định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thuộc trường hợp phải thực hiện quy trình chính sách thì không phải thực hiện quy trình xây dựng chính sách, nhưng phải đánh giá nêu rõ tác động của chính sách trong bản thuyết minh quy phạm hóa chính sách.
Bổ sung trường hợp Báo cáo thẩm định nêu rõ hồ sơ chính sách, dự thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết chỉ đủ điều kiện trình Chính phủ sau khi hoàn thiện hồ sơ theo kết luận của báo cáo thẩm định. Quy định này cho phép các cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện hồ sơ sau khi thẩm định mà không phải thẩm định lại, rút ngắn thời gian hoàn thiện cho cơ quan chủ trì soạn thảo.
 |
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp chỉnh lý. |
Dự thảo Luật bổ sung quy định liên quan đến việc xử lý đối với các văn bản của các cơ quan có thẩm quyền ban hành VBQPPL khi sắp xếp tổ chức, bộ máy. Cụ thể, bổ sung khoản 4, 5, 6 và khoản 7 Điều 72 của Luật để xử lý VBQPPL của HĐND, UBND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ban hành và hoàn thành việc xử lý trước ngày 1/3/2027.
Theo đó, đối với cấp tỉnh ban hành văn bản hành chính để quyết định áp dụng VBQPPL của đơn vị hành chính sáp nhập; ban hành VBQPPL mới đồng thời bãi bỏ VBQPPL của chính quyền địa phương cấp tỉnh trước khi sáp nhập.
Đối với cấp huyện thì VBQPPL do cấp huyện ban hành tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi đơn vị hành chính cấp huyện cho đến khi chính quyền địa phương cấp tỉnh bãi bỏ; chính quyền địa phương cấp xã khi ban hành VBQPPL phải xác định rõ thời điểm kết thúc việc áp dụng VBQPPL của chính quyền địa phương cấp huyện trong phạm vi đơn vị hành chính của mình.
Đối với cấp xã thì HĐND, UBND cấp xã ban hành văn bản hành chính để lựa chọn việc áp dụng VBQPPL của đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp hoặc bãi bỏ VBQPPL của đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp.
Dự thảo cũng bổ sung các quy định để đáp ứng yêu cầu về đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cụ thể, bổ sung nội dung đánh giá tác động kinh tế, xã hội phải đánh giá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; Bổ sung trách nhiệm của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc tham gia thẩm định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết có nội dung liên quan đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số…
Ngoài ra, Dự thảo Luật cũng sửa kỹ thuật 6 điều gồm bãi bỏ: cụm từ “và các tổ chức chính trị - xã hội”; “cơ quan trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận,” để phù hợp định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 về chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận. Bỏ quy định Bộ Tư pháp thành lập hội đồng thẩm định đối với trường hợp Bộ Tư pháp lập đề xuất chính sách, chủ trì soạn thảo để chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức thực hiện thẩm định bằng hình thức phù hợp.
Kết luận phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh chỉ đạo Vụ Công tác xây dựng pháp luật phối hợp với các đơn vị xây dựng pháp luật thuộc Bộ khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến thẩm tra của Ủy ban pháp luật và Tư pháp của Quốc hội. Trong đó, Bộ trưởng lưu ý nghiên cứu chỉ sửa đổi các quy định nhằm phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy và đột phá phát triển khoa học công nghệ./.
