Sửa đổi Bộ luật Lao động về tuổi nghỉ hưu: Nam và nữ cùng về hưu - tại sao không?

Tuổi nghỉ hưu cần được xem xét đảm bảo quyền như nhau cho mọi người, không phân biệt giới tính (ảnh minh họa).
Tuổi nghỉ hưu cần được xem xét đảm bảo quyền như nhau cho mọi người, không phân biệt giới tính (ảnh minh họa).
(PLVN) - Đó là câu hỏi mà nhiều chuyên gia pháp lý, chuyên gia về giới đã đặt ra khi tiếp cận dự thảo Bộ luật Lao động sửa đổi, bổ sung với quy định vẫn tiếp tục duy trì sự chênh lệch độ tuổi nghỉ hưu nam – nữ như hiện nay, tuy rằng khoảng cách đã có sự rút ngắn (nam giới nghỉ hưu ở tuổi 60 – hiện hành và 62 – dự kiến; nữ giới nghỉ ở tuổi 55 – hiện hành và 60 dự kiến).

Công ty thiết bị linh kiện điện thoại SEI có trụ sở ở Khu công nghiệp Thăng Long có thâm niên hoạt động hai chục năm nay trong lĩnh vực sản xuất linh kiện điện thoại, bảng vi mạch điện tử. Bà Phạm Hải Hà - Chủ tịch Công đoàn cho biết, công ty hiện có 6 nghìn lao động cả nam và nữ.

Với mặt hàng sản xuất chính là linh kiện điện thoại, bảng vi mạch điện tử nên công việc đòi hỏi người lao động trong công ty phải đáp ứng được yếu tố sức khỏe như: mắt tinh, tay nhanh, hoạt động chính xác, có khả năng đứng trong suốt thời gian lao động. 

Thực tế tại công ty cho thấy yêu cầu này đối với cả lao động nam và nữ khi đã bước vào giai đoạn trung tuổi đều là khá khó khăn bởi lý do sức khỏe như mắt lão thị, xương khớp nhức mỏi…

Nghỉ hưu là quyền của mọi người, không phân biệt giới tính

Câu chuyện của công nhân công ty nói trên cũng là câu chuyện của rất nhiều người lao động nam và nữ tại các lĩnh vực sản xuất, nhất là những lĩnh vực lao động nặng nhọc như khai thác than, khoáng sản, xây dựng…

Từ trước đến nay, trong nhìn nhận xã hội nói chung và trong quan điểm xã hội nói riêng, đều có một nhận định rằng lao động nam có sức khỏe và khả năng cống hiến nhiều hơn nên cần được kéo dài tuổi lao động, còn lao động nữ thì sức khỏe yếu và gánh thêm thiên chức làm vợ, làm mẹ. Và do đó, chính sách nghỉ hưu sớm được cho là sự ưu ái cũng như là sự bù đắp cho những gánh nặng của phụ nữ với vai trò là người lao động, người chăm sóc gia đình và xã hội.

 Song, nói như bà Hà Thị Thanh Vân – Học viện Phụ nữ thì không có một chứng minh khoa học nào cho thấy lao động nam khỏe hơn lao động nữ và vì thế mà họ có nhu cầu được kéo dài tuổi nghỉ hưu hơn phụ nữ.

“Mỗi cá nhân quyết định tham gia lao động ở những độ tuổi khác nhau, làm công việc có tính chất và mức độ khác nhau, điều kiện sức khỏe thể chất và tinh thần khác nhau, thiên chức và vai trò làm cha, làm mẹ khác nhau nên theo tôi Nhà nước cần đảm bảo cho cả nam và nữ có tuổi nghỉ hưu hợp lý, chứ không thể duy trì cách làm luật theo hướng quy đồng một mẫu số chung cho tất cả phụ nữ giống nhau, tất cả mọi nam giới giống nhau như hiện nay được.

Tuổi nghỉ hưu phải được xem xét đảm bảo quyền như nhau cho mọi người, không phân biệt giới tính, làm ở lĩnh vực, ngành nghề nào sẽ nghỉ hưu ở độ tuổi phù hợp với lĩnh vực, ngành nghề đó” – bà Vân phân tích.

Ở góc độ bảo hiểm xã hội (BHXH), theo tính toán thì hiện nay tuổi thọ trung bình của phụ nữ cao hơn nam giới tới 6 tuổi trong khi phụ nữ lại nghỉ hưu sớm hơn nam giới 5 tuổi. Các quy định về tuổi nghỉ hưu sớm của phụ nữ so với nam giới theo luật hiện hành có thể dẫn đến nhiều hình thức phân biệt đối xử về phát triển nghề nghiệp, cơ hội thăng tiến và khả năng tích lũy lương hưu sau này.

Hơn nữa, 5 năm nghỉ hưu sớm hơn của phụ nữ so với nam giới trong khi tuổi thọ trung bình của phụ nữ cao hơn nam giới, sẽ tạo thêm gánh nặng cho quỹ lương hưu, quy định này không còn phù hợp trong bối cảnh điều kiện kinh tế, xã hội đã có nhiều thay đổi.

Tiến tới cân bằng tuổi nghỉ hưu của nam và nữ

Còn nhớ, đầu năm 2018, xã hội đã từng sục sôi lên trước thông tin có 14.157 lao động nữ có dưới 25 năm đóng BHXH không được hưởng 75% lương hưu và 7.606 lao động nữ không được hưởng 2,5 tháng lương trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu.

Căn nguyên của thông tin này theo phân tích của bà Hà Thị Thanh Vân là từ trước đến nay việc quy định tuổi nghỉ hưu không bằng nhau giữa nam và nữ đã làm cho một bộ phận phụ nữ tham gia thị trường lao động muộn không có cơ hội đóng đủ BHXH theo quy định để được hưởng lương hưu hàng tháng.

Chính vì thế cách tính tỷ lệ lương hưu 45% cho 15 năm đóng BHXH đầu tiên và sau đó cứ mỗi năm tính thêm 3% đối với nữ và 2% với nam trước thời điểm 1/1/2018 không phải là “ưu tiên” nữ mà là quy định hợp lý khi cơ hội đóng BHXH của họ không bằng nhau. 

“Tuy nhiên, Luật BHXH khi sửa đổi vẫn dựa trên quy định nghỉ hưu của phụ nữ sớm hơn nam giới 5 năm nhưng tính chung 1 tỷ lệ từ năm thứ 16 trở đi giống nam giới là 2% nên thiệt thòi luôn nghiêng về phụ nữ và dẫn đến con số làm xã hội sục sôi như nói trên. Dù rằng sau đó để giải quyết vấn đề, Chính phủ đã có một nghị định điều chỉnh nhưng mang tính tình thế, không thể hiện được bản chất của vấn đề cần một giải pháp công tâm để đảm bảo quyền và cơ hội bình đẳng về lương hưu cho người lao động”, theo bà Vân.

TS. Dương Thị Thanh Mai – Trưởng nhóm đánh giá tác động giới của Bộ luật Lao động nêu quan điểm rằng khi điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần lưu ý nguy cơ xuất hiện bất bình đẳng giới giữa nam và nữ, nữ và nữ, nam và nam. “Theo tôi, xét tuổi nghỉ hưu nên xét trong từng nhóm lao động và trong mỗi nhóm lao động thì nên xét tương quan giữa nam và nữ để đảm bảo bình đẳng giới”, theo bà Mai.

Từ góc độ của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), ông Nuno Cunha, chuyên gia cao cấp về an sinh xã hội của ILO cho rằng: “Nhiều người nói sẽ là công bằng nếu cho phép phụ nữ nghỉ hưu sớm, vì bên cạnh làm việc họ còn thực hiện chức năng chăm sóc gia đình làm họ bận rộn hơn. Một số ý kiến cũng cho rằng, phụ nữ cần nghỉ hưu sớm vì sức khỏe của họ không bằng nam giới.

Tuy nhiên, thực tế phụ nữ có tuổi thọ cao hơn nam giới. Bên cạnh đó, nếu nghỉ hưu sớm, phụ nữ sẽ có lương hưu thấp hơn nam giới do thời gian đóng góp ít hơn, trong khi phụ nữ lại sống lâu hơn. Do vậy, cách công bằng nhất là cần phải tiến tới cân bằng tuổi nghỉ hưu của nam và nữ”.  

Mới đây câu hỏi “Có nên bình đẳng tuổi hưu giữa lao động nam và nữ?” một lần nữa được đặt ra tại hội thảo “Một số vấn đề về tuổi nghỉ hưu đối với người lao động trong Bộ luật Lao động sửa đổi” do Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội đã tổ chức ngày 9/10. 

TS. Nguyễn Xuân Thu – Phó Giám đốc Học viện Tư pháp cho rằng, Việt Nam là một trong rất ít quốc gia có quy định tuổi nghỉ hưu của lao động nam và nữ khác nhau, mà lại là sự khác biệt khá lớn (5 tuổi). Pháp luật Việt Nam cần tiến tới bình đẳng tuổi hưu giữa lao động nam và nữ, vì phụ nữ có khả năng làm việc tương đương nam giới. Nếu lao động nữ nghỉ hưu sớm quá sẽ ảnh hưởng đến thu nhập, giảm cơ hội việc làm và thăng tiến của họ.

Cơ sở để TS. Nguyễn Xuân Thu nêu ra quan điểm này là kết quả điều tra về mức sống hộ gia đình Việt Nam năm 2006 của Tổng cục Thống kê cho thấy, phụ nữ trong độ tuổi 50-59 không hề yếu hơn nam giới cùng tuổi, thậm chí trung bình mỗi năm phụ nữ ít báo ốm và ít phải nằm viện hơn nam giới cùng tuổi.

“Quy định này đã trở nên lạc hậu so với xu hướng phát triển chung. Việc tăng tuổi nghỉ hưu của lao động nữ tiệm cận bằng tuổi nghỉ hưu của nam sẽ thực hiện tốt hơn nguyên tắc bình đẳng giới trong lĩnh vực an sinh xã hội nói chung và chế độ bảo hiểm hưu trí nói riêng”, TS. Nguyễn Xuân Thu nhấn mạnh.

Tin cùng chuyên mục

Đại biểu Đỗ Thị Lan phát biểu tại phiên họp.

Cân nhắc quy định về thời hạn giấy phép khai thác khoáng sản

(PLVN) - Theo Đại biểu Quốc hội, quy định về thời hạn khai thác và gia hạn thời hạn khai thác như dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản là chưa phù hợp với chủ trương của Trung ương và Tổng Bí thư, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cải cách hành chính, tháo gỡ vướng mắc, giảm chi phí thời gian cho doanh nghiệp và chưa phù hợp với quy định về đầu tư.

Đọc thêm

Lãng phí là lực cản sự phát triển của đất nước

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông. (Ảnh: quochoi.vn)
(PLVN) -  Theo các đại biểu Quốc hội, nếu chúng ta chống lãng phí thành công như chống tham nhũng thời gian qua thì đất nước nhất định sẽ vững vàng bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Thủ tướng công tác tại Trung Quốc: Tiếp tục nâng tầm vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Thanh Bình.
(PLVN) -  Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, hôm nay - 5/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS) lần thứ 8, dự Hội nghị Cấp cao chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong (ACMECS) lần thứ 10, Hội nghị Cấp cao hợp tác Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam (CLMV) lần thứ 11 và làm việc tại Trung Quốc đến ngày 8/11 theo lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Cường.

Sửa đổi Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam: Tạo điều kiện để sĩ quan phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang trình bày tờ trình dự án Luật. (Ảnh: qdnd.vn)
(PLVN) -  Việc sửa đổi Luật Sĩ quan (LSQ) Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam, đặc biệt là tăng tuổi công tác, góp phần hoàn thiện chế độ chính sách với SQ, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, tạo điều kiện để SQ phát triển sự nghiệp và ổn định cuộc sống.

Đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi cho tăng trưởng

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) -   Ngày 4/11, tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội, các Đại biểu đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong công tác xây dựng thể chế thời gian qua; đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của đất nước trong thời gian tới.

'Doanh nghiệp cần có hoài bão lớn và khát vọng phát triển'

'Doanh nghiệp cần có hoài bão lớn và khát vọng phát triển'
(PLVN) - Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn, doanh nghiệp có hoài bão lớn và khát vọng phát triển, trở thành hình mẫu của tinh thần doanh nghiệp, kinh doanh liêm chính, nhân văn và có trách nhiệm. Đồng thời, tăng cường hơn nữa công tác thông tin truyền thông; bảo vệ bản quyền, giá trị thương hiệu...

Cần các biện pháp mạnh mẽ ứng phó với thiên tai

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Chiều 4/11, tại phiên thảo luận ở hội trường của Quốc hội về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025…, một số ý kiến đại biểu đề cập đến những hậu quả nặng nề do thiên tai thời gian qua và đề nghị cần có các giải pháp mạnh mẽ để ứng phó.

Đại biểu Quốc hội đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng văn bản pháp luật

Quang cảnh phiên họp.
(PLVN) - Để hạn chế tối đa tình trạng ban hành các thủ tục hành chính rồi lại rà soát để cắt giảm, Đại biểu Quốc hội cho rằng, giải pháp hiệu quả nhất là cần tập trung rà soát ngay từ khâu xây dựng ban hành quy phạm pháp luật, trong đó cần đặc biệt chú trọng vào việc xin ý kiến của các tầng lớp Nhân dân, các cơ quan, tổ chức vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và tổng hợp ý kiến góp ý.

Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên: Cần rà soát, đánh giá thêm về tính hiệu quả

Đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông. (Ảnh trong bài: quochoi.vn)
(PLVN) -  Tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) vừa qua, một số đại biểu đề nghị rà soát, đánh giá thêm về chi phí bỏ ra và tính hiệu quả xã hội của việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên để có quy định cho phù hợp.

Để pháp luật là 'điểm tựa' cho phát triển

Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội sẽ thảo luận, thông qua nhiều dự án luật. (Ảnh: Quochoi.vn).
(PLVN) - Nhiều Đại biểu Quốc hội cho rằng, những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV về chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật là hoàn toàn đúng đắn, là “điểm mốc” rất quan trọng, định hướng thay đổi cơ bản công tác xây dựng pháp luật trong thời gian tới; bảo đảm các văn bản luật khi được ban hành vừa đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, vừa giúp khơi thông nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5-8/11 tại Trung Quốc

Thủ tướng dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5-8/11 tại Trung Quốc
Nhận lời mời của Thủ tướng Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Lý Cường, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 8, từ ngày 5 đến ngày 8/11/2024.