Sửa đổi Bộ luật Hình sự: Bảo vệ tốt hơn quyền của phụ nữ, trẻ em

(PLO) - Trong bối cảnh hiện nay, các chính sách pháp luật hình sự cần được hoàn thiện nhằm bảo vệ tốt hơn nữa quyền của phụ nữ và trẻ em. Đây là quan điểm được đa số ý kiến tán thành tại cuộc hội thảo tham vấn ý kiến về lồng ghép giới và phòng chống mua bán người trong Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với một số cơ quan tổ chức ngày 18/6.
Nhiều quy định hướng đến phụ nữ, trẻ em
Giới thiệu Dự thảo Bộ luật Hình sự (BLHS) sửa đổi, bà Lê Thị Hòa (Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp) cho biết, các quy định của Dự thảo BLHS liên quan đến phụ nữ là người phạm tội và các hành vi xâm hại phụ nữ đã cụ thể hóa nguyên tắc xử lý hình sự, nhất là thể hiện sâu sắc tinh thần của Hiến pháp về bình đẳng giới. 
Chẳng hạn về chế định phòng vệ chính đáng, Dự thảo BLHS đã quy định một số trường hợp đương nhiên được coi là phòng vệ chính đáng, trong đó có trường hợp chống trả lại người đang thực hiện hành vi hiếp dâm nhằm bảo vệ đối tượng bị hại là người yếu thế, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái. Về các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự, Dự thảo quy định người phạm tội là phụ nữ có thai là một tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và quy định trường hợp phạm tội với phụ nữ có thai là một trong những tình tiết tăng nặng.
Ngoài ra, trong các quy định về hệ thống hình phạt, người bị kết án là người chưa thành niên, phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi không bị áp dụng quy định chuyển đổi từ phạt tiền hoặc hình phạt cải tạo không giam giữ thành hình phạt tù trong trường hợp cố tình chây ỳ không chấp hành. 
Còn hình phạt tử hình sẽ không áp dụng với người chưa thành niên, phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi phạm tội hoặc khi xét xử, đồng thời án tử hình đã tuyên cũng không thi hành đối với phụ nữ có thai, đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi đã bị tuyên án tử hình mà được chuyển thành hình phạt tù chung thân. 
Cùng với việc không áp dụng và không thi hành án tử hình đối với phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, Dự thảo BLHS còn có những quy định cho đối tượng này được hoãn hoặc tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù.
Tại Phần các tội phạm cụ thể, bên cạnh các quy định tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích của phụ nữ là nạn nhân của tội phạm, theo bà Hòa, Dự thảo BLHS quy định tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ là một trường hợp giảm nhẹ đặc biệt trách nhiệm hình sự của hành vi giết người. 
Quy định trên xuất phát từ việc nhìn nhận người mẹ do ảnh hưởng từ việc sinh đẻ nên tâm sinh lý không bình thường, khả năng nhận thức và điều khiển hành vi còn bị hạn chế hay trường hợp phải chịu ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu (tư tưởng trọng nam khinh nữ, hủ tục của cộng đồng dân cư nơi sinh sống) hoặc do hoàn cảnh khách quan đặc biệt chi phối (người mẹ sinh con trong hoàn cảnh vô gia cư, thất nghiệp, đang bị bệnh hiểm nghèo…) mà giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết là yếu tố giảm nhẹ trách nhiệm hình sự so với những trường hợp giết người thông thường. 
Không những thế, Dự thảo cũng quy định theo hướng tăng nặng hình phạt để bảo đảm tính răn đe với người phạm tội, nhất là hiện nay hành vi vứt con mới đẻ xảy ra tương đối phổ biến.
Lương tâm phán xét đã là hình phạt nặng nề
Bà Nguyễn Thanh Trà (Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội) kiến nghị, để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của phụ nữ và trẻ em cần cân nhắc giữ nguyên quy định hiện hành chứ không nên sửa đổi tình tiết định khung phạm tội giết người là phụ nữ có thai, trẻ em thành tình tiết phạm tội giết người mà biết người đó là trẻ em, phụ nữ có thai. 
Bởi qua thực tiễn, các cán bộ điều tra khó xác định được người phạm tội biết hay không biết nạn nhân là trẻ em, phụ nữ có thai. Riêng tội giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ, dự kiến sửa đổi như trên theo bà Trà là chưa thể hiện tính nhất quán nói chung, có thể gây bất hợp lý, thiếu công bằng.
Nhận định Dự thảo BLHS có nhiều quy định bảo vệ phụ nữ ngay từ khi còn là trẻ em nhưng Phó Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam Hà Thị Thanh Vân tiếp tục đề xuất cần loại trừ trách nhiệm hình sự đối với phụ nữ phạm tội giết hoặc vứt con mới đẻ, sử dụng biện pháp thay thế phù hợp tương tự như đối với người chưa thành niên. 
Bà Vân lý giải, hành vi này tuy trái với bản năng người mẹ vốn rất tự nhiên của phụ nữ, ảnh hưởng đến quyền được sống và được sống có mẹ, có cha của đứa trẻ song không phải là hành vi phổ biến. Sự hối lỗi, đau khổ trong suốt cuộc đời của phụ nữ sau khi giết hoặc vứt con mới đẻ đã là hình phạt tự nhiên khá nặng nề cho hành vi đó của họ nên không cần thiết phải đẩy họ vào con đường lao lý, có thể không tốt cho bản thân họ và ảnh hưởng đến những đứa trẻ khác do họ sinh ra về sau. 
“Khi sử dụng biện pháp thay thế sẽ giúp họ nhận thức được sự nguy hiểm của hành vi để không tái phạm và làm tốt hơn vai trò người mẹ của mình trong thực tế” – bà Vân nhấn mạnh. 

Đọc thêm

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.

Tạo điều kiện thuận lợi cho người nhận chăm sóc thay thế, nhận nuôi con nuôi

Quang cảnh cuộc họp
(PLVN) -Chiều 21/3, Bộ Tư pháp tổ chức họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Nuôi con nuôi và Nghị định số 24/2019/NĐ-CP ngày 5/3/2019 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Nuôi con nuôi.