Hải Phòng “tịch thu” lô đất 1.000 tỷ?
Thông tin trên mạng cho rằng “Khu đất tọa lạc tại vị trí trung tâm, trên con phố sầm uất bậc nhất Hải Phòng. Với diện tích gần 11.000 m2 cùng vị trí đắc địa, giá trị ước tính lô đất này lên tới hơn 1.000 tỷ (giá đất khu vực này từ 130 triệu đồng/m2 trở lên)”.
Vẫn thông tin trên cho rằng khu đất này “từng thuộc sở hữu của Cty CP Cơ khí chế tạo Hải Phòng (CKCT Hải Phòng). Năm 2016, CKCT Hải Phòng quyết định di dời trụ sở thông qua việc ký kết 2 hợp đồng với Cty CP Đầu tư Xây dựng & Thương mại Phú Điền (Hà Nội). Hợp đồng thứ nhất mua bán tài sản gắn liền với đất số 150 giá trị 40 tỷ. Hợp đồng thứ hai bồi thường, hỗ trợ thiệt hại di dời cho CKCT Hải Phòng 20 tỷ”.
“Sau khi chốt và thanh toán hợp đồng, Cty Phú Điền đã trở thành chủ sở hữu của lô đất trên. Tuy nhiên, Phú Điền chưa kịp khai thác quỹ đất này thì đã bị Hải Phòng tịch thu. Tại kỳ họp thứ 11 HĐND TP khóa 15, ông Trần Văn Phương, Giám đốc Sở TN&MT cho biết đã ra quyết định thu hồi 6 trường hợp, tổng diện tích hơn 10 ha giao nhà đầu tư mới. Trong đó có dự án của CKCT Hải Phòng (tại 150 Tô Hiệu) giao Phú Điền”.
“Điều đáng nói, ngay sau khi thu hồi khu đất vàng này, Hải Phòng đã thực hiện việc cấp quyền sở hữu cho Cty CP Đầu tư Tô Hiệu. Chính Sở TN&MT cho biết, đã cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất này cho Cty Tô Hiệu”, thông tin này cho hay.
Rất nhiều người dân tại Hải Phòng đã trực tiếp tìm đến trụ sở báo PLVN, hoặc gọi điện, nhắn tin, cùng với một thắc mắc băn khoăn “thông tin khủng khiếp quá; sự việc trên có thật hay không mà trang mạng lại đăng như vậy?”.
Thực hiện quyền giám sát của báo chí, PLVN đã tìm đến Sở TN&MT Hải Phòng, đề nghị cung cấp hồ sơ gốc về khu đất 150 Tô Hiệu để làm rõ trắng đen trước công luận.
Kết quả thật bất ngờ khi các hồ sơ chứng cứ cho thấy những thông tin phát tán trên mạng nêu trên là không đúng sự thật, dấu hiệu suy diễn sai lệch.
Bóp méo thuật ngữ “thu hồi”
Hồ sơ gốc được lưu trữ tại Sở TN&MT cho thấy khu đất số 150, đường Tô Hiệu, phường Trại Cau, quận Lê Chân có nguồn gốc là đất thuê của Nhà nước, được Cty CP Cơ khí Chế tạo Hải Phòng (Cty CKCT) sử dụng từ trước đó nhiều năm.
Đến ngày 18/1/2016, Cty CKCT được UBND TP ra Quyết định số 112/QĐ-UBND cho thuê đất diện tích 11.461m2 sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ tổng hợp; thời hạn 50 năm (đến 15/10/2043), hình thức thuê đất trả tiền hàng năm.
Ngày 10/02/2017, Cty CKCT bán tài sản gắn liền với đất thuê cho Cty Phú Điền theo Hợp đồng số 918/HĐMB/2017, đã được công chứng hợp pháp.
Tờ trình của Sở TN&MT nêu, theo khoản 3 Điều 189 Luật Đất đai 2013, người mua tài sản trên đất được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất trong thời hạn sử dụng đất còn lại theo giá đất cụ thể, sử dụng đất đúng mục đích đã được xác định. Trên cơ sở đó, Sở hoàn thiện hồ sơ theo quy định, trình UBND TP ban hành Quyết định 1088/QĐ-UBND ngày 9/5/2017 thu hồi đất thuê của Cty CKCT cho Phú Điền tiếp tục thuê theo đúng thời hạn và mục đích nêu trên.
Hơn hai năm sau, ngày 18/7/2019, Phú Điền lại bán toàn bộ tài sản gắn liền với đất trên cho Cty Tô Hiệu. Thực hiện chức trách quản lý, Sở TN&MT hoàn thiện hồ sơ, trình UBND TP ban hành Quyết định 2492/QĐ-UBND ngày 17/10/2019, thu hồi đất thuê của Phú Điền giao Cty Tô Hiệu tiếp tục thuê theo đúng thời hạn, mục đích.
Ông Trần Văn Phương, Giám đốc Sở TN&MT, khẳng định: “Hồ sơ rất rõ ràng, đúng luật, không có chuyện Hải Phòng "tịch thu" đất của Cty Phú Điền cho Cty Tô Hiệu thuê như thông tin trên mạng xuyên tạc”.
Nhận xét về tính pháp lý của hồ sơ giao đất trên, một LS thuộc Đoàn LS TP HCM, xác nhận: “Hồ sơ rất minh bạch, đúng căn cứ pháp luật”.
Giải thích cụ thể hơn, LS nói: “Điểm c khoản 1 Điều 175 Luật Đất đai 2013 quy định một trong các quyền của tổ chức kinh tế sử dụng đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm là “bán tài sản thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê; người mua tài sản được Nhà nước tiếp tục cho thuê đất theo mục đích đã được xác định”. Như vậy, việc Cty CKCT bán tài sản trên đất cho Phú Điền, sau đó Phú Điền tiếp tục bán cho Cty Tô Hiệu là giao dịch hợp pháp, là hoạt động cực kỳ bình thường giữa các DN”.
“Trong trường hợp này, Sở TN&MT có nhiệm vụ phải thực hiện quy trình như sau: Ra quyết định thu hồi đất và “sổ đỏ” cũ của DN bán, sau đó ra “sổ đỏ” mới để giao đất cho DN mua. Xin nhấn mạnh đây là công việc thuộc về chức năng nghĩa vụ của cơ quan quản lý đất đai, đã được luật định. Nếu không thực hiện, DN kiện cho mất chức”.
Vậy vì sao thông tin trên mạng lại cho rằng Hải Phòng “tịch thu” khu đất trên? LS giải thích: “Tôi cho rằng người tung thông tin “tịch thu” đất lên mạng thiếu kiến thức pháp lý. Trong toàn bộ Luật Đất đai, không có bất kỳ một từ “tịch thu” nào”.
“Có thể thiếu kiến thức pháp lý, nên người tung tin đã diễn giải sai nghĩa của từ “thu hồi” thành “tịch thu”. Khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai quy định rõ “thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại QSDĐ của người được Nhà nước trao QSDĐ, hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật đất đai”. Khoản 1 Điều 2 cũng quy định “cơ quan Nhà nước thực hiện nhiệm vụ thống nhất quản lý nhà nước về đất đai”, nên các giao dịch như bán tài sản trên đất, chuyển nhượng QSDĐ… thì Phòng hoặc Sở TN&MT đều phải buộc ra quyết định thu hồi đất với người sử dụng cũ, rồi ra quyết định giao đất với người sử dụng mới. “Thu hồi” ở đây chỉ có nghĩa duy nhất là một thủ tục hành chính bắt buộc”.
Tiếp tục suy diễn mức giá “trên trời”
Một thông tin khác cần phải minh định, là việc thông tin trên mạng cho rằng “giá thị trường giao dịch tại phố Tô Hiệu từ 130 - 150 triệu đồng/m2 nhưng khi đổi chủ giá sang tay chỉ có vài chục tỷ đồng”?
Giải thích với PLVN, một môi giới bất động sản tại Hải Phòng cho biết: “Trên thị trường, tại phố Tô Hiệu, để đạt được mức giá đó thì chỉ có thể là đất ở chứ không phải đất thuê, mà cũng phải là các thửa đất ở có diện tích vừa phải (khoảng 100m2 đổ lại), vuông vắn, vị trí thuận tiện như mặt tiền. Kể cả trường hợp khu đất này là đất ở, gồm nhiều lô, chẳng lẽ những lô ở góc xó xỉnh “hóc bà Tó” cũng có giá trên trời đó? Việc so sánh như thông tin trên mạng là hoàn toàn khập khiễng, vừa không phù hợp pháp luật, vừa không phù hợp thực tế”.
Theo hồ sơ PLVN tiếp cận tại Sở TN&MT, Cty Tô Hiệu chỉ được thuê đất trên để sử dụng vào mục đích đất thương mại, dịch vụ (đúng theo mục đích của đơn vị sử dụng đất cũ). Giá đất để xác định đơn giá thuê hàng năm là 42,023 triệu đồng/m2. Mức giá này là cao hơn giá đất quy định tại Bảng giá đất đã được HĐND TP thông qua (giá đất vị trí 1 đường Tô Hiệu đoạn từ Cầu Đất đến Ngã 4 Mê Linh tại Bảng giá đất thời điểm đó là 39 triệu đồng/m2).
Giám đốc Sở TN&MT khẳng định: “Việc xác định giá đất trên được thực hiện theo quy định tại khoản 3 Điều 114 Luật Đất đai 2013. Giá đất này đã được tổ chức tư vấn định giá, Sở TN&MT kiểm tra, Hội đồng Thẩm định giá đất TP thẩm định trước khi trình UBND TP phê duyệt”.
“Về giá chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất thuê, việc hai bên DN thỏa thuận như thế nào là quyền của DN. Cơ quan Nhà nước không có quyền can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của họ. Chúng tôi chỉ có thẩm quyền yêu cầu DN nhận chuyển nhượng tài sản trên đất sử dụng đất theo đúng mục đích cũ. Trường hợp muốn chuyển mục đích sử dụng đất thuê này sang đất ở, phải thực hiện các thủ tục đấu giá QSDĐ, đấu thầu dự án”, ông Phương khẳng định.
Còn một thắc mắc khác, Cty CP Đầu tư Dịch vụ Tài chính Hoàng Huy đã mua 99,98% cổ phần của Cty Tô Hiệu để trở thành công ty mẹ của Cty Tô Hiệu; sự việc này có sai pháp luật hay không? Một chuyên gia tài chính – ngân hàng giải thích: “Đây là một giao dịch bình thường, hợp pháp giữa các DN, không quy định pháp luật nào cấm”.
Trở lại với ông Phương: “Về phía cá nhân tôi, còn một vấn đề bức xúc khác là thông tin trên mạng cho rằng “khu đất này bị Hải Phòng tịch thu”, sau đó diễn giải “tại kỳ họp thứ 11 HĐND TP khóa 15, ông Trần Văn Phương, Giám đốc Sở TN&MT cho biết… đã ra quyết định thu hồi 6 trường hợp, trong đó có dự án của CKCT Hải Phòng (tại 150 Tô Hiệu) giao Phú Điền”. Những thông tin suy diễn, sai sự thật đó đã khiến dư luận hiểu nhầm, hiểu sai về cá nhân tôi, Sở TN&MT, chính quyền TP”.
Không một tổ chức, cá nhân nào có quyền “sở hữu” đất
Trong thông tin được tung lên mạng, còn có những sai lầm nghiêm trọng về kiến thức pháp lý. Một LS cho biết: “Việc tác giả dùng từ “chủ sở hữu của lô đất” là sai. Điều 4 Luật Đất đai đã quy định rõ “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”. Mọi cá nhân tổ chức chỉ có QSDĐ, nhưng không có quyền “sở hữu đất””.
