Lợi nhuận hơn ma túy?
Thanh tra Bộ NN&PTNT cho biết, ngày 5/8/2016 cơ quan này đã phát hiện một DN đóng trên địa bàn quận Tân Bình, TP HCM đã nhập về từ Thái Lan 2 loại sản phẩm có tên gọi là chất dinh dưỡng bổ sung Maxsure và Synergro. Số sản phẩm này sau đó được DN này âm thầm bán cho các đại lý, các cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi và các trang trại lợn khu vực phía Bắc và phía Nam để sử dụng.
Theo thanh tra chuyên ngành nông nghiệp, mặc dù bao bì không ghi thành phần Cysteamine nhưng khi kiểm tra cơ quan chức năng phát hiện hàm lượng Cysteamine lên tới con số rất đáng lo ngại: 29.898 mg/kg (29.898 ppm) và 30.645 mg/kg (30.645 ppm).
Mở rộng phạm vi, cơ quan này tiếp tục phát hiện một công ty ở Bình Lục, Hà Nam chỉ trong vòng 3 tháng đã nhập về tới 7 tấn Maxsure có chứa Cysteamine. Theo ghi nhận của Thanh tra Bộ NN&PTNT, dù mới kiểm tra sơ bộ nhưng lực lượng chức năng đã phát hiện việc sử dụng Cysteamine đã bắt đầu rộ lên tại các tỉnh phía Bắc, trong đó không chỉ ở Hà Nam mà còn có Hưng Yên, Hải Dương, Thái Bình, Sơn La.
“Giá họ mua vào là 4,1 triệu đồng/gói 25kg ở phía Bắc và ở phía Nam là 5,5 triệu đồng và ở Hưng Yên chúng tôi đã phát hiện được người dân có dùng Cysteamine và mức họ mua là 6,5-10 triệu đồng/gói 25kg. So với giá nhập lợi nhuận là rất lớn, lớn hơn rất nhiều so với ma túy” – ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Thanh tra Bộ NN&PTNT) cho hay.
Nhận định ban đầu cho thấy, sở dĩ các vụ buôn bán, sử dụng chất Cysteamine được phát hiện liên tục là do thời gian vừa qua cơ quan chức năng đã khống chế được nguồn cung cấp Salbutamol nên các cơ sở chăn nuôi chuyển sang dùng chất Cysteamine thay thế.
Ông Nguyễn Văn Việt, Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT cho hay, nguồn gốc chất tạo nạc này được nhập lậu chủ yếu từ Thái Lan, Trung Quốc, nếu không có một chính sách rõ ràng thì rất khó quản lý. “Ở cạnh Trung Quốc, Thái Lan, với nhu cầu như vậy, nếu chúng ta không cấm cũng không cho phép thì thời gian tới sẽ tràn ngập câu chuyện sử dụng Cysteamine đưa vào thức ăn chăn nuôi để thay thế thức ăn chăn nuôi” – ông Việt cảnh báo.
Cơ quan quản lý vẫn chần chừ
Cần phải lưu ý, vì chất Cysteamine chưa bị đưa vào danh mục chất cấm sử dụng nên các vụ mua bán, sử dụng chất Cysteamine được thanh tra Bộ NN&PTNT phát hiện mới đây, cơ quan chức năng chỉ có thể xử lý các đối tượng buôn bán, sử dụng ở hành vi nhập khẩu và kinh doanh chất không được cơ quan thẩm quyền cấp phép.
Nhiều ý kiến cho rằng đến thời điểm này Bộ NN&PTNT nên có quan điểm rõ ràng về quản lý chất Cysteamine? Tuy nhiên, tại cuộc họp bàn được Bộ NN&PTNT tổ chức mới đây thì vẫn còn rất nhiều ý kiến khác nhau về việc cấm hay cho phép sử dụng chất Cysteamine.
Nhiều ý kiến cho rằng chất Cysteamine thuộc nhóm hormone tăng trưởng nên đương nhiên bị cấm. Bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Thú y cho biết, đến nay, Cục Thú y không cho phép nhập Cysteamine về trong nước sử dụng và theo bà nên đưa chất này vào danh mục cấm.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi lại cho rằng, cần chờ thêm bằng chứng khoa học rõ ràng về tác hại của Cysteamine đối với sức khỏe vật nuôi và con người rồi quyết định có đưa chất Cysteamine vào danh mục cấm hay không. Bởi khi đưa vào danh mục cấm sử dụng người sử dụng sẽ bị xử lý rất nặng theo quy định của Luật Hình sự.
“Mặc dù đến thời điểm hiện tại không có bất kỳ sản phẩm thức ăn chăn nuôi công bố có chất Cysteamine được phép lưu hành tại Việt Nam. Nhưng đề xuất của chúng tôi là chưa đưa chất Cysteamine vào danh mục các chất cấm sử dụng, đồng thời cũng chưa cho phép sử dụng trong thức ăn chăn nuôi.” - ông Dương nêu quan điểm.
Theo tìm hiểu được biết, cho đến hiện nay, nếu như Trung Quốc là quốc gia duy nhất cho phép Cysteamine CH1 được sử dụng làm phụ gia thức ăn chăn nuôi thì chất này lại bị Liên minh Châu Âu (EU) cấm sử dụng. Còn trong danh mục của Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế - CODEX không có chất Cysteamine. Còn một số tổ chức thú y trên thế giới thì khuyến cáo chỉ dùng Cysteamine để xử lý cho những trường hợp vật nuôi riêng lẻ không dùng trong chăn nuôi đại trà, thương mại...
Được biết, do còn tranh cãi nên Bộ NN&PTNT hiện vẫn chưa đưa ra được quyết định cuối cùng về việc cấm hay không cấm sử dụng Cysteamine. Nhưng Bộ quản lý nông nghiệp cho hay sẽ tìm hiểu thêm lý do vì sao EU đưa Cysteamine vào nhóm hormone tăng trưởng (nhóm bị cấm sử dụng). Đồng thời chỉ đạo cơ quan chức năng khẩn trương chỉ định phòng phân tích Cysteamine để làm cơ sở tiến hành xử lý các vi phạm về việc buôn bán, sử dụng chất này.
Tại cuộc họp bàn về việc cấm hay cho phép sử dụng chất Cysteamine, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám đã nhấn mạnh: “Chúng ta không thể hy sinh lợi ích số đông, lợi ích của dân tộc để phục vụ lợi ích cho một nhóm người. Quan điểm của tôi nghĩ đến một nền chăn nuôi sạch và cũng như chống lại việc nhập lậu và lộn xộn như hiện nay. Trên hết là vì người tiêu dùng của Việt Nam, bảo vệ giống nòi và an toàn thực phẩm”.
