Nội dung vụ án
Mảnh đất rộng 79m2 tại số 100, phố Phùng Khắc Khoan, phường Quang Trung, TX.Sơn Tây, TP.Hà Nội từng là nơi sinh sống của cha mẹ bà Nguyễn Thị Thuận là cụ Nguyễn Xuân Y và cụ Trần Thị Cúc (cụ Cúc đứng tên). Cụ Y có 6 người con với vợ cả là cụ Cúc; có 3 người con với người vợ lẽ là cụ Ái. Sau khi cụ Y, cụ Cúc chết (không để lại di chúc), tháng 12/2008, các con của cụ Y và cụ Cúc đã tự thỏa thuận chia tài sản như sau: Giao cho ông Nguyễn Xuân Toàn và vợ là bà Nguyễn Thị Tuyết sử dụng 71m2 nhà đất; còn 5 người em gồm: Ông Nguyễn Xuân Tính (do bà Nguyễn Thị Lồng đại diện), ông Nguyễn Xuân Toán, bà Nguyễn Thị Thuận, bà Nguyễn Thị Hòa và chị Hoàng Thị Thu Hương (con gái duy nhất của bà Nguyễn Thị Hợi) được hưởng 79m2 đất, trên đất có 1 gian nhà cấp 4 diện tích 16,4m2. Ngày 29/11/2008, bà Lồng, ông Toán, bà Thuận, bà Hòa và chị Hương lập văn bản thỏa thuận để bà Thuận đại diện đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ).
Sau đó, 5 anh chị em bà Thuận thống nhất bán 79m2 đất này cho anh Nguyễn Văn Nhiên (số nhà 171, phố Phùng Khắc Khoan, phường Quang Trung, TX.Sơn Tây) với giá 1.890.000.000đ. Ngày 2/12/2008, bà Thuận đại diện cho các anh em giao kết hợp đồng chuyển nhượng nhà đất. Anh Nhiên giao cho bà Thuận hai đợt tổng số tiền là 1.415.000.000đ và khi hai bên xong xuôi hợp đồng sẽ thanh toán nốt số tiền còn lại.
Đúng lúc này thì 3 người con đẻ của cụ Ái và cụ Y đã không đồng ý cho bà Thuận bán mảnh đất và có đơn kiện tranh chấp đất.
Do không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng với anh Nhiên, bà Thuận và các anh em đề nghị gia đình anh Nhiên nhận lại số tiền 1.415.000.000đ và đồng ý bồi thường theo mức lãi suất không kỳ hạn do ngân hàng quy định. Tuy nhiên, anh Nhiên không đồng ý và khởi kiện ra tòa án.
Bản án dân sự sơ thẩm số 13/2011/DSST ngày 30/6/2011 của TAND TX.Sơn Tây tuyên hủy hợp đồng mua bán. Theo đó, anh Nhiên trả lại nhà đất cho bà Thuận, bà Thuận bồi thường thiệt hại cho vợ chồng anh Nhiên 1.652.500.000đ.
Sau khi có kháng cáo của cả hai bên, TAND TP.Hà Nội đã xử phúc thẩm và sửa án sơ thẩm, buộc bà Thuận và 5 anh em ruột phải liên đới thanh toán cho gia đình anh Nhiên tổng số tiền là 2.491.875.000đ (Bản án số 176/2011/DSPT ngày 21/9/2011).
Án bị hủy do xác định lỗi không đúng
Ngày 17/6/2014, Chánh án TANDTC đã có Quyết định số 336/2014/KN-DS kháng nghị đối với Bản án dân sự phúc thẩm nêu trên, đề nghị Tòa Dân sự TANDTC xét xử giám đốc thẩm hủy bản án dân sự phúc thẩm và bản án dân sự sơ thẩm, giao hồ sơ cho TAND TX.Sơn Tây xét xử sơ thẩm lại.
Tại phiên tòa giám đốc thẩm ngày 4/2/2015, đại diện VKSNDTC đề nghị Hội đồng Giám đốc thẩm chấp nhận Quyết định kháng nghị của Chánh án TANDTC. Theo đó, xét trong quá trình hoàn tất thủ tục chuyển nhượng, các con của cụ Ái tranh chấp nên không thực hiện được; khi đó bà Thuận và 4 anh chị em của bà không đồng ý tiếp tục thực hiện hợp đồng và đề nghị vợ chồng anh Nhiên nhận lại số tiền 1.415.000.000đ và đồng ý bồi thường theo mức lãi suất không kỳ hạn do ngân hàng quy định. Điều này chứng tỏ vợ chồng anh Nhiên khởi kiện yêu cầu bà Thuận tiếp tục thực hiện chuyển nhượng nhà, đất nhưng trong quá trình tố tụng, nguyên đơn đã nhận lại toàn bộ số tiền. Như vậy, việc chuyển nhượng nhà đất giữa vợ chồng anh Nhiên và bà Thuận đã chấm dứt, chỉ còn việc thỏa thuận trả lãi suất không kỳ hạn là chưa thực hiện xong. Lẽ ra Tòa án cấp phúc thẩm cần buộc bị đơn trả cho nguyên đơn phần lãi không kỳ hạn mới đúng. Mặt khác,
trong hồ sơ không thể hiện rõ việc mua bán quyền sử dụng nhà, đất giữa anh Nhiên với bà Thuận có lập hợp đồng cụ thể hay không, hay chỉ có biên bản thỏa thuận ngày 3/8/2008 cho một mình bà Thuận ký mà không có anh Nhiên ký? Hơn nữa, tài sản này có nguồn gốc của cụ Y và cụ Cúc, mà cụ Y còn có 3 người con riêng với cụ Ái nên tài sản này liên quan đến quyền lợi của những người được hưởng di sản thừa kế của cụ Ái, việc những người con của cụ Cúc tự thỏa thuận chuyển nhượng là chưa đúng theo quy định của pháp luật nên Tòa án các cấp tuyên xử vô hiệu là chưa có căn cứ. Nhưng xét về lỗi thì bên nhận chuyển nhượng, bên chuyển nhượng đất chưa được cấp GCNQSDĐ nhưng vẫn chuyển nhượng là sai và cùng có lỗi như nhau, nhưng Tòa cấp phúc thẩm xác định lỗi thuộc về bà Thuận là 3/4, còn vợ chồng anh Nhiên chỉ phải chịu lỗi 1/4 là không đúng.
Với nhận định này, bằng Quyết định giám đốc thẩm số 09/2015/DS-GĐT, Hội đồng xét xử Giám đốc thẩm đã tuyên hủy Bản án dân sự phúc thẩm số 176/2011/DSPT ngày 21/9/2011 của TAND TP.Hà Nội và Bản án dân sự sơ thẩm số 13/2011/DSST ngày 30/6/2011 của TAND TX.Sơn Tây; giao hồ sơ vụ án cho TAND TX.Sơn Tây xét xử sơ thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, vụ án không biết đến bao giờ mới được TAND TX.Sơn Tây đưa ra xét xử nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên đương sự.
Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục theo dõi và thông tin về vụ án trên.