Thực hiện Pháp lệnh Thi hành án dân sự (THADS) có hiệu lực ngày 01/6/1993, ngày 08/6/1993, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ký Quyết định số 25/QĐ-THA về việc thành lập Phòng Thi hành án thuộc Sở Tư pháp tỉnh Sơn La.
Ngày 12/6/1993, ký các quyết định thành lập 10 Đội THADS trực thuộc Phòng Tư pháp các huyện, thị xã. Ngày 16/6/1993, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 332/QĐ-UB về việc thành lập Ban Chỉ đạo bàn giao công tác THADS từ Tòa án nhân dân tỉnh sang Sở Tư pháp. Đến nay, các cơ quan THADS Sơn La đã trưởng thành về nhiều mặt.
Kể từ những ngày đầu tiếp nhận bàn giao với 897 hồ sơ thi hành án với cơ cấu tổ chức gồm Phòng THADS thuộc Sở Tư pháp và 10 Đội THADS thuộc Phòng Tư pháp các huyện, thị xã; đội ngũ công chức từ Tòa án nhân dân tỉnh và các Tòa án cấp huyện chuyển sang Sở Tư pháp quản lý là 16 đồng chí.
Hệ thống cơ sở vật chất vô cùng thiếu thốn, 100% các đơn vị không có trụ sở làm việc riêng, điều kiện vật chất, kinh phí phục vụ hoạt động của các đơn vị đều thiếu thốn.
Đến nay sau hơn 20 năm xây dựng và trưởng thành, hệ thống các cơ quan THADS tỉnh Sơn La đã có sự phát triển tích cực: Cục THADS tỉnh hiện có 4 phòng chuyên môn và 12 Chi cục THADS trực thuộc. Đội ngũ công chức hiện có 130 đồng chí, tăng gấp 8,2 lần số biên chế nhận bàn giao năm 1993.
Về chất lượng công chức: Chấp hành viên có 46 đồng chí (tăng gấp 3,8 lần so với năm 1993); được bổ nhiệm thêm các chức danh tư pháp mới. Toàn Ngành đã có 09 đồng chí có trình độ cao cấp, 08 đồng chí đang theo học cao cấp lý luận, 25 đồng chí có trình độ trung cấp lý luận, 80 đồng chí có trình độ quản lý nhà nước ngạch chuyên viên, 17 đồng chí là chuyên viên chính và tương đương.
Về cơ sở vật chất, kinh phí: đến nay 100% các đơn vị (trừ Vân Hồ mới thành lập tháng 10/2013) đều đã có trụ sở làm việc tương đối khang trang; 02/12 cơ quan THADS cấp huyện là Yên Châu, Mộc Châu được đầu tư xây dựng kho vật chứng; 04/12 đơn vị được cấp kinh phí xây dựng kho tạm. Đặc biệt, được sự quan tâm của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS và Thường trực tỉnh ủy, Thường trực UBND tỉnh, đã đầu tư xây dựng trụ sở làm việc Cục THADS tỉnh và cụm kho vật chứng của Cục THADS tỉnh và Chi cục THADS thành phố Sơn La với tổng mức vốn đầu tư gần 30 tỷ đồng. Các điều kiện vật chất khác cũng được quan tâm kịp thời.
Về kết quả công tác chuyên môn: kể từ ngày đầu vừa xây dựng vừa trưởng thành cho đến nay, công tác tổ chức THADS không ngừng được nâng cao về chất lượng, hiệu quả. Kết quả thi hành án đều tăng cả về số việc, số tiền và tỷ lệ giảm án tồn, hàng năm đều đạt và vượt chỉ tiêu thi hành án của Bộ Tư pháp giao.
Chỉ tính riêng giai đoạn 2010- 2015 toàn tỉnh đã thụ lý 40.840 việc. Đã giải quyết xong 27.161 việc/ 30.339 việc có điều kiện giải quyết, đạt tỷ lệ trung bình là 86,16%/năm. Tổng số tiền thụ lý 456 tỷ 972 triệu 172 nghìn đồng.
Đã giải quyết xong 187 tỷ 466 triệu 066 nghìn đồng/223 tỷ 625 triệu 294 nghìn đồng có điều kiện giải quyết, đạt tỷ lệ trung bình là 80,58%/năm. Tỷ lệ giảm án chuyển kỳ sau tiếp tục thi hành là 19% /năm. Số tiền thu nộp vào ngân sách địa phương trong 5 năm là 27 tỷ 733 triệu 752 nghìn 412 đồng.
Trong tám tháng đầu năm 2016 (tính từ 01/10/2015 - 30/6/2016), hưởng ứng các phong trào thi đua do Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS và UBND tỉnh phát động, các cơ quan THADS trong tỉnh hăng hái thi đua lập nhiều thành tích chào mừng các ngày lễ trọng đại của đất nước, chào mừng 70 năm ngày truyền thống THADS. Kết quả toàn tỉnh thụ lý 4.570 việc, đã giải quyết xong 2.811 việc/ 3.859 việc có điều kiện, đạt tỷ lệ 72,88%. Tổng số tiền thụ lý 135 tỷ 303 triệu 930 nghìn đồng; đã giải quyết xong 27 tỷ 216 triệu 828 nghìn đồng/94 tỷ 242 triệu 702 nghìn đồng, đạt tỷ lệ 28,88%.
Với những thành tích và đóng góp đã được các cấp, các ngành ghi nhận trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, từ năm 1993 trở lại đây, nhiều tập thể và cá nhân thuộc các cơ quan THADS tỉnh Sơn La đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ, ngành, tỉnh và tương đương tặng thưởng các danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng cao quý, trong 5 năm (2010 - 2015) Ngành THADS tỉnh Sơn La đều được Bộ Tư pháp xếp loại là đơn vị hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, 03 năm liền (2013, 2014, 2015) được Bộ Tư pháp và UBND tỉnh tặng Cờ thi đua xuất sắc. Năm 2015, được Chính phủ tặng Cờ thi đua xuất sắc.
Nhìn lại chặng đường đã qua, tuy còn có những khó khăn, hạn chế nhất định song trong xu thế phát triển chung của đất nước, các cơ quan THADS tỉnh Sơn La từng bước trưởng thành, lớn mạnh; từng bước khẳng định được vai trò, vị thế của Ngành trong hệ thống chính trị địa phương.
