Khu di tích đình – chùa Bồng Lai thuộc thôn Bồng Lai, xã Ninh Hải huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương được UBND tỉnh Hải Dương xếp hạng khu di tích lịch sử, văn hoá năm 2009.
Đây là khu di tích gồm 2 quần thể đình và chùa thờ Thành hoàng làng là Thám Hoa Lương Như Hộc, ông tổ nghề khắc ván in mộc bản, có công giúp Vua Lê Thái Tông 2 lần đi sứ phương Bắc, giữ yên đất nước.
Từ năm 1989 khi 2 thôn Bồng Lai và Nhân Lý đều thuộc xã Ninh Hải xảy ra tranh chấp đất đai thì khu chợ ngã tư (nằm giữ 2 thôn) phải di chuyển vào sân Đình-Chùa Bồng Lai họp nhờ. Từ đó đến nay khu chợ ngày càng được mở rộng với nhiều hàng quán và đông người buôn bán.
Khu chợ này thường được họp vào buổi sáng sớm đến quá trưa mới tan tạo không gian đông đúc, ồn ào, náo nhiệt trước khu di tích, làm mất đi sự tôn nghiêm, tĩnh lặng và gây lên mất vệ sinh môi trường do những rác thải của khu chợ thải ra. Vào các buổi chiều sân Đình và Chùa lại trở thành sân đá bóng cho thanh niên trong thôn.
Trước khi UBND tỉnh Hải Dương công nhận khu di tích đình – chùa Bồng Lai là di tích lịch sử văn hoá, chính quyền thôn đã rất nhiều lần đề nghị UBND xã Ninh Hải sớm có quy hoạch khu chợ mới để trả lại sân Đình cho khu di tích, quy hoạch điểm vui chơi cộng đồng nhất là khu nhà văn hoá của thôn để làm nơi vui chơi cho thanh thiếu niên và nhân dân địa phương, không để nhân dân họp chợ và thanh thiếu niên của thôn chơi thể thao làm ảnh hưởng đến mỹ quan, vệ sinh môi trường và làm hư hỏng của khu di tích.
Tại kỳ họp HĐND xã Ninh Hải cuối năm 2009, HĐND đã đề nghị UBND xã sớm quy hoạch diện tích đất của địa phương để chuyển khu chợ ngã tư hiện đang họp ở sân đình – chùa Bồng Lai để trả lại cho khu di tích trong quý 1 năm 2010. Nhưng đến nay đã sang quý 1 năm 2011 UBND xã Ninh Hải vẫn chưa di dời được khu chợ.
Căn cứ vào Nghị định 519 của Thủ tướng Chính phủ về việc bảo vệ các di tích lịch sử; Pháp lệnh bảo vệ di tích năm 1984; Luật di sản văn hoá năm 2001 và các văn bản, chỉ thị của tỉnh Hải Dương cũng như mong muốn của cán bộ và nhân dân địa phương thôn Bồng Lai. Đề nghị UBND xã Ninh Hải sớm quy hoạch được diện tích đất và có kế hoạch chuyển khu chợ ngã tư để trả lại sân Đình-Chùa cho khu di tích.
Đức Túy