Thu nhập cao, đóng thuế bèo
Thu nhập hàng vài chục tỉ một năm, đó là chuyện bình thường đối với những sao Việt hàng đầu Việt Nam như: Mỹ Tâm, Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà, Thu Minh… Bên cạnh đó là những sao thế hệ trẻ mới nổi như: Noo Phước Thịnh, Minh Hằng, Đông Nhi, Hồ Quang Hiếu… thu nhập cũng không kém cạnh đàn anh, đàn chị. Với những sao “bé” hơn, hay các ca sĩ, nghệ sĩ tuổi teen cũng xấp xỉ trên dưới chục tỉ, đó là tiết lộ của một bầu show trong nghề.
Con số thực tế có lẽ còn hơn thế, với ti tỉ những khoản thu có tên và không tên khác: dự sự kiện, đóng quảng cáo, gương mặt đại diện, làm MC, giám khảo, thậm chí là quảng cáo nhãn hàng trên trang cá nhân… Tóm lại, khó ai có thể thống kê một cách chính xác tất cả thu nhập của các nghệ sĩ này. Chính vì thế, việc kê khai thuế của các nghệ sĩ cũng chưa bao giờ phản ánh đúng mức thu nhập của họ.
Những sao thu nhập cao ngất ngưởng với show kín lịch và hợp đồng quảng cáo dày đặc như Minh Hằng, Mỹ Tâm, Thu Minh… những năm trước, kê khai thu nhập chỉ tầm 2 - 5 triệu/tháng. Theo đánh giá của nhiều người trong nghề, con số này chưa đến 1/10 thu nhập thực tế của họ. Không cần đâu xa, chỉ dựa vào lượng tài sản cũng như hàng hiệu mà họ mua sắm hàng năm, có lẽ cũng vượt xa nhiều lần thu nhập kê khai.
Chính vì thế, dư luận không ngạc nhiên khi hồi đầu tháng 3 năm nay, có đến 7 ca sĩ nổi tiếng bị cơ quan thuế “sờ gáy”, truy thu tiền thuế 4,4 tỉ đồng. Do phát hiện nhiều ca sĩ có dấu hiệu trốn thuế, gian lận trong kê khai thu nhập, Cục Thuế TP HCM đã phối hợp với Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch, thông qua hoạt động cấp phép biểu diễn để xác định thu nhập. Có ca sĩ sau khi kiểm tra kĩ lưỡng, phát hiện ra và truy thu thuế đến gấp đôi, gấp ba lần.
Tất nhiên, con số này cũng chỉ trên giấy tờ, bởi như đã nói trên, ngoài hoạt động biểu diễn ra, nghệ sĩ còn rất nhiều hoạt động nghệ thuật và ngoài nghệ thuật với thu nhập rất cao khác. Bên cạnh đó, kể cả khi thông qua việc quản lý hoạt động cấp phép biểu diễn, nghệ sĩ cũng có rất nhiều “mánh” để lách thuế, như bắt tay với bầu show hay cát xê trên hợp đồng…
Vì thế, có thể nói việc đóng thuế thu nhập của nghệ sĩ cho đến nay cũng chỉ dựa trên… tự nguyện là chính, chứ con số mà Cục Thuế có trong tay, tất cả chỉ mang tính tương đối và phản ảnh một phần của thực tế mà thôi. Như vậy, cũng có nghĩa là Nhà nước hàng năm thất thu một khoản thuế không nhỏ từ hàng ngàn nghệ sĩ biểu diễn trên cả nước. Đây là một điều làm dư luận khá bức xúc nhiều năm qua nhưng chưa được giải quyết triệt để.
 |
| Mỹ Tâm cũng có thu nhập "khủng" nhưng từng kê khai thu nhập rất thấp. |
Trên hết vẫn là ý thức của nghệ sĩ
Bên cạnh việc bắt tay với bầu show để kê thấp đi thu nhập, không kê khai nhiều nguồn…, nhiều sao còn có thói quen “bỏ qua” quyết toán thuế, không nộp thêm trong khi đã được khấu trừ 10% cuối năm trong nhiều năm.
Mới đây nhất, để rõ ràng, minh bạch và công bằng hơn trong thu thuế thu nhập của nghệ sĩ, ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn – Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, sắp tới có thể sẽ sửa đổi quy định theo hướng khoán thuế thu nhập cá nhân cho nghệ sĩ thay vì tạm khấu trừ sau đó lũy tiến như hiện nay.
“Trong vài năm tới, khi điều chỉnh chính sách sẽ theo hướng quy định một mức khấu trừ tại nguồn khi chi trả cho nghệ sĩ nhưng cao hơn mức hiện nay, chẳng hạn mức 20%. Như vậy sẽ hợp lý hơn vì nghệ sĩ không phải đi quyết toán cuối năm. Cơ quan thuế cũng không phải truy thu như hiện nay” - ông Tuấn nhấn mạnh.
Như vậy, nếu đi vào thực hiện, quy định này sẽ giảm được tình trạng nghệ sĩ thu nhập rất cao nhưng sau khi được khấu trừ tại nguồn 10% đã không đi quyết toán nên số tiền đóng thuế rất ít ỏi. Đó cũng là một điều bất công khi mà nghệ sĩ thu nhập cao ngất nhưng lại đóng thuế thấp hơn rất nhiều so với những người khác có thu nhập thấp hơn, công việc cực nhọc hơn.
Tất nhiên, quy định này cũng đang chỉ là dự định, dựa vào thực trạng trốn thuế của nhiều nghệ sĩ thu nhập cao hiện nay. Một khi quy định đi vào thực tế, cơ quan thuế vẫn còn một việc khá vất vả phải làm, đó là xác minh được một cách gần chính xác mức thu nhập của nghệ sĩ, chứ nếu vẫn “thu nhập một trời, khai một vực” như hiện nay thì quy định nào cũng không ăn thua.
Và, sau tất cả những điều này, quan trọng nhất vẫn là ý thức của nghệ sĩ. Làm thế nào để nâng cao ý thức, trách nhiệm nộp thuế; làm thế nào để nghệ sĩ hiểu rõ trốn thuế là một hành động vô cùng ích kỉ, khiến họ đánh mất niềm tin của công chúng và trên hết là vi phạm pháp luật?
