Một số nhân chứng xác nhận bị đơn có mua đất
Theo nội dung vụ án, cụ Nguyễn Ngọc Ruân (mất ngày 27/11/2017) và vợ Vũ Thị Khuyên (mất ngày 11/7/1977) có 6 người con, trong đó có bà Đoàn và ông Thụy. Vợ chồng cụ Ruân có thửa đất tại xóm 7, xã Xuân Hồng. Theo sổ đỏ đứng tên cụ Ruân, cấp năm 2008 (sau đó bị UBND huyện thu hồi năm 2021), diện tích thửa đất 1.238,2m2. Trên thửa đất có căn nhà cấp 4 và công trình phụ của cụ Ruân; căn nhà hai tầng của ông Thụy; nhà mái bằng của con trai ông Thụy và nhà của ông Nguyễn Ngọc Kha (em trai ông Thụy).
Sau khi cha mất, bà Đoàn làm đơn gửi UBND xã xin phân chia di sản thừa kế. Làm việc ở xã, ông Thụy cho biết, bản thân đã mua đất của cụ Nguyễn Vũ Mô (cậu ruột) và cụ Nguyễn Thị Nhâm (Nhâm Loan, thím dâu), tổng diện tích 792m2 thuộc diện tích cha được cấp sổ đỏ. Bà Đoàn không đồng ý quan điểm này, khởi kiện ông Thụy ra tòa, chia tài sản thừa kế.
Tại phiên tòa sơ thẩm lần hai và lời khai trong quá trình tố tụng, ông Kha thừa nhận trước năm 1976, cụ Nhâm cùng 2 con ở 2 gian nhà đầu hồi phía tây trong căn nhà 7 gian với bố mẹ ông. Năm 1976, cụ Nhâm nhượng lại 2 gian nhà đó cho bố mẹ ông. Trong khi đó, ông Thụy cho rằng người mua đất của cụ Nhâm là bản thân ông, chứ không phải bố ông.
Cụ Nhâm là người bán đất và 2 gian nhà, cũng cho rằng bán đất cho ông Thụy chứ không phải cụ Ruân. Giữa cụ và ông Thụy có viết giấy bán đất và hai gian nhà.
Bà Nguyễn Thị Dung (con gái cụ Mô) cũng cho rằng bố mẹ bà bán đất cho ông Thụy. Em trai cụ Mô đồng thời xác nhận anh trai mình bán đất cho ông Thụy.
Một nhân chứng khác là ông Nguyễn Hữu Hiếu (hàng xóm ông Thụy) xác nhận năm 1971 ông Thụy mua đất của cụ Mô. Khi đó, cụ Mô mời bố ông sang công nhận ranh giới, ông chạy theo bố để xem. Nhân chứng này cũng cho rằng ông biết ông Thụy mua 2 gian nhà của cụ Nhâm vào năm 1976.
Về phía mình, ông Thụy đề nghị HĐXX sơ thẩm lần 2 công nhận phần đất ông mua của cụ Mô và cụ Nhâm theo đo đạc và thực tế sử dụng là hơn 845,5m2. Phần còn lại, ông đề nghị chia thừa kế theo quy định.
 |
VKS xác định 574m2 là tài sản riêng của bị đơn
Phát biểu quan điểm giải quyết vụ án, đại diện VKS đề nghị HĐXX chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Đoàn với ông Thụy; xác định tài sản riêng của ông Thụy là 574m2; xác định di sản chung của vợ chồng cụ Ruân là 664m2 (trong tổng diện tích 1.238m2 đất). Trong đó, xác định phần tài sản của cụ Khuyên diện tích 332m2 được chia cho 3 người gồm ông Thụy, ông Kha và bà Đoàn, mỗi người 110,6m2. Chia di sản của cụ Ruân diện tích 332m2 cho 6 người con, mỗi người 1 kỷ phần bằng nhau.
Sau khi nghị án, HĐXX TAND huyện Xuân Trường nhận định, qua đối chất, ông Kha cho rằng bố ông là người mua đất của cụ Mô, cụ Nhâm. Trong khi đó, cụ Nhâm cho rằng bán đất cho ông Thụy, chưa bao giờ bán đất cho cụ Ruân. Bà Dung cũng cho rằng bố bà bán đất cho ông Thụy chứ không bán đất cho cụ Ruân. Ông Thụy cho rằng mua đất của cụ Mô, cụ Nhâm…
Về giấy mua bán đất và 2 gian nhà giữa ông Thụy và cụ Nhâm, HĐXX cho rằng giấy này không đủ căn cứ xác định. Theo Tòa, những người làm chứng đều có lời khai xác định sự việc cụ Mô, cụ Nhâm bán đất cho ông Thụy là đúng; nhưng cũng không đủ căn cứ xác định. Do đó, không thể căn cứ vào lời trình bày của những người làm chứng, để làm căn cứ cho ông Thụy là mua diện tích đất đó.
Theo tòa, ông Thụy nhận 845,5m2 là tài sản riêng là không phù hợp. Tòa xác định ông Thụy sử dụng 394m2, ông Kha sử dụng 197m2 là tài sản riêng trong tổng diện tích 1.238m2. Bởi theo Tòa, họ đã sử dụng ổn định đến thời điểm xảy ra tranh chấp là trên 30 năm, do đó phải công nhận diện tích này cho ông Thụy, ông Kha là phù hợp.
HĐXX tuyên chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Đoàn; xác định di sản chung của vợ chồng cụ Ruân là 647m2; xác định tài sản riêng của ông Thụy là 394m2. Về chia di sản, Tòa chia cho ông Thụy 555,7m2; ông Kha 358,7m2 (gồm tài sản của cụ Khuyên 108m2, 197m2 tài sản riêng và 53,9m2 thừa kế của cụ Ruân)…
Sau phiên sơ thẩm lần hai, bị đơn cho biết sẽ tiếp tục kháng cáo để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trước đó, theo quyết định giám đốc thẩm của TAND cấp cao tại Hà Nội, ông Kha khẳng định không có đóng góp gì vào tài sản chung của cha mẹ; cha mẹ cũng không chuyển nhượng hay tặng cho ông đất… Tòa cấp sơ, phúc thẩm xác định tài sản riêng của ông Kha là 197m2 là không đúng pháp luật.
Cũng theo quyết định giám đốc thẩm, lời khai của các đương sự là mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với lời khai người làm chứng. Khi giải quyết lại vụ án, tòa án cần thu thập chứng cứ, tiến hành đối chất để xác định ông Thụy hay cụ Ruân nhận chuyển nhượng nhà đất của cụ Mô, cụ Nhâm để đánh giá toàn diện vụ án, giải quyết theo đúng quy định pháp luật.
