Trong thời gian chờ nhận sổ đỏ mang tên mẹ tôi, cấp cho chính ngôi nhà mẹ con tôi đang ở thì mẹ tôi đột ngột qua đời, không để lại di chúc. Cha tôi đã mất từ trước, chị gái tôi đã đi lấy chồng và sinh sống ở nơi khác. Xin hỏi nay tôi muốn chuyển quyền sở hữu thửa đất sang tên tôi thì phải làm những thủ tục gì? Trường hợp cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ cho chủ sở hữu chết trước khi nhận thì pháp luật quy định giải quyết như thế nào? (anh Thành Văn, 35 tuổi).
Luật sư trả lời:
Tình huống anh hỏi được quy định tại Điều 12 Nghị định 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với trường hợp cá nhân sử dụng đất chết trước khi trao Giấy chứng nhận. Cụ thể Điều 12 Nghị định 84 quy định như sau: “Trường hợp người đứng tên nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận chết trước khi trao Giấy chứng nhận thì Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất có trách nhiệm báo cáo UBND cấp huyện để hủy Giấy chứng nhận đã ký và thông báo cho người được thừa kế bổ sung hồ sơ theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 151 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP để được cấp Giấy chứng nhận.”
Tại Điều 151 Nghị định 181 quy định về Trình tự, thủ tục thừa kế quyền sử dụng đất như sau: Người nhận thừa kế nộp một (01) bộ hồ sơ gồm có:
a) Di chúc; biên bản phân chia thừa kế; bản án, quyết định giải quyết tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất của Toà án nhân dân đã có hiệu lực pháp luật; đơn đề nghị của người nhận thừa kế đối với trường hợp người nhận thừa kế là người duy nhất.
b) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai (nếu có).
2. Việc đăng ký thừa kế được thực hiện như sau:
a) Trong thời hạn không quá bốn (04) ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất có trách nhiệm thẩm tra hồ sơ, làm trích sao hồ sơ địa chính; gửi số liệu địa chính cho cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính (nếu có); chỉnh lý giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp hoặc thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với trường hợp phải cấp mới giấy chứng nhận;
b) Trong thời hạn không quá ba (03) ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo nghĩa vụ tài chính, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất hoặc UBND xã, thị trấn nơi có đất có trách nhiệm thông báo cho bên nhận thừa kế quyền sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật;
c) Trong thời hạn không quá ba (03) ngày làm việc kể từ ngày bên nhận thừa kế quyền sử dụng đất thực hiện xong nghĩa vụ tài chính, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất hoặc UBND xã, thị trấn nơi có đất có trách nhiệm trao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tại khoản 4 Điều 79 Nghị định số 43/2014 cũng quy định: “Trường hợp người đề nghị cấp giấy chứng nhận chết trước khi được trao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì người thừa kế quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật thừa kế nộp bổ sung giấy tờ về thừa kế theo quy định.
Văn phòng đăng ký đất đai xác nhận thừa kế vào Giấy chứng nhận đã ký hoặc lập hồ sơ để trình cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho người được thừa kế theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Người được thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài chính về quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất trong trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã chết phải thực hiện theo quy định của pháp luật”.
Căn cứ vào các quy định trên, anh chủ động chuẩn bị các giấy tờ: Giấy chứng tử của mẹ anh, Văn bản thỏa thuận thừa kế giữa anh và chị gái về việc thống nhất để anh đứng tên chủ sở hữu thửa đất, các giấy tờ tùy thân của anh và chị gái và hoàn thiện hồ sơ theo điều 151 Nghị định 181 đã hướng dẫn ở phần trên và đến Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất để làm thủ tục sang tên sổ đỏ.
