So với Luật cũ, Dự thảo đã bỏ cụm từ “người có hành vi tham nhũng” nhằm mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật bao gồm cả việc xử lý người có hành vi tham nhũng, xử lý cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan và xử lý tài sản, thu nhập không được giải trình một cách hợp lý.
Đồng thời, người có chức vụ, quyền hạn ngoài những đối tượng theo quy định của Luật hiện hành, Dự thảo đã bổ sung thêm “Người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong tổ chức, doanh nghiệp ngoài nhà nước”. Quy định này thể hiện tinh thần mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với tổ chức, doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước.
Dự thảo đã tập trung sửa đổi quy định về Báo cáo về tình hình tham nhũng và công tác PCTN, theo hướng: cơ quan nhà nước có trách nhiệm tổ chức đánh giá về tình hình tham nhũng và công tác PCTN; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (đại diện cho xã hội) nhận định về thực trạng tham nhũng và đánh giá công tác PCTN của các cơ quan nhà nước.
Cụ thể như sau: Chính phủ báo cáo Quốc hội về tình hình tham nhũng và công tác PCTN trong phạm vi quản lý nhà nước của mình; VKSNDTC báo cáo Quốc hội tình hình tham nhũng và công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm tham nhũng trong phạm vi cả nước; UBND các cấp báo cáo HĐND cùng cấp về tình hình tham nhũng và công tác PCTN ở địa phương; Quốc hội thông qua Báo cáo thường niên về tình hình tham nhũng và công tác PCTN trong phạm vi cả nước và tổ chức công bố công khai vào ngày 9/12 hàng năm…
Xuất phát từ tầm quan trọng biện pháp minh bạch và kiểm soát tài sản, thu nhập trong PCTN, Dự thảo đã quy định thành một chương riêng với nhiều quy định mới, thực chất nhằm tới việc kiểm soát được tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức và một số người có chức vụ, quyền hạn khác, đặc biệt là trong công ty đại chúng, tổ chức tín dụng và quỹ đầu tư. Nội dung của Chương này bao gồm quy định về kê khai tài sản, thu nhập; quản lý bản kê khai; theo dõi biến động; xác minh tài sản, thu nhập; xử lý vi phạm và xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, không được giải trình hợp lý.
Để đảm bảo hiệu quả trong việc thực hiện các quy định về minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập, Dự thảo đã bổ sung các quy định về xử lý các hành vi vi phạm (xử lý người) bao gồm: vi phạm về thời hạn trong minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập; không trung thực trong minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập và các hành vi vi phạm khác... Việc xử lý những vi phạm này kế thừa một số quy định của Nghị định số 78/2013/NĐ-CP.
Đặc biệt, Dự thảo Luật PCTN sửa đổi đã quy định xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, không được giải trình một cách hợp lý (từ Điều 71 đến Điều 74).
Đây là một nội dung mới và quan trọng của Dự thảo nhằm thể chế hóa chỉ đạo của Đảng về việc nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng (Chỉ thị 50-CT/TW ngày 07/12/2015 của Bộ Chính trị), cụ thể: Xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực (Điều 72): Dự thảo quy định qua kết quả xác minh nếu kết luận tài sản, thu nhập thực tế của người có nghĩa vụ kê khai lớn hơn tài sản, thu nhập đã kê khai, thì cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập có trách nhiệm yêu cầu cơ quan quản lý thuế xem xét, xử lý và truy thu thuế nếu người có nghĩa vụ kê khai giải trình được một cách hợp lý nguồn gốc của phần tài sản, thu nhập chênh lệch; hoặc khởi kiện vụ án dân sự tại Tòa án cấp có thẩm quyền để phán quyết về quyền sở hữu đối với phần tài sản, thu nhập chênh lệch nếu không giải trình được một cách hợp lý;
Xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không được giải trình một cách hợp lý (Điều 73): Tương tự quy định tại Điều 73, Dự thảo quy định trường hợp qua xác minh kết luận người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm thì xử lý theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 72 (khởi kiện vụ án dân sự theo pháp luật về tố tụng dân sự).
Ngoài ra, Dự thảo quy định việc công khai kết quả xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực, không được giải trình một cách hợp lý (Điều 74).
