Siết chặt quản lý ngoại tệ

Chiều 1-6, Ngân hàng Nhà nước đồng thời ban hành các chính sách tiếp tục siết chặt quản lý ngoại tệ. Đó là quyết định về việc tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc ngoại tệ thêm 1% và hai thông tư quy định mở rộng đối tượng phải bán lại ngoại tệ cho ngân hàng, hạ lãi suất tiền gửi ngoại tệ. Đây được coi là  biện pháp mạnh tiếp theo trong lĩnh vực quản lý ngoại tệ, tiến tới chấm dứt tình trạng đô- la hóa nền kinh tế.

Giảm tăng trưởng tín dụng ngoại tệ

Quyết định tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc về ngoại tệ áp dụng ngay từ kỳ dự trữ tháng 6; đưa mức dự trữ ngoại tệ bắt buộc đối với các ngân hàng thương mại từ 6% lên 7% tổng mức huy động tiền gửi ngoại tệ có kỳ hạn dưới 12 tháng và 5% đối với tổng mức huy động tiền gửi có kỳ hạn từ 1 năm trở lên. Riêng đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Quỹ tín dụng nhân dân trung ương và các ngân hàng hợp tác, các tỷ lệ này là 6% và 4%.

Quyết định này xuất phát từ thực tế tốc độ tăng trưởng tín dụng ngoại tệ quá nóng từ đầu năm tới nay. Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu, tính đến ngày 23-5, tăng trưởng tín dụng ngoại tệ của các ngân hàng thương mại là 18,9%, trong khi tăng trưởng tín dụng nội tệ chỉ 2,59%. Nguyên nhân của sự chênh lệch này là do lãi suất cho vay VND cao tới hơn 20%/năm trong khi lãi suất cho vay ngoại tệ chỉ khoảng 5-8%/năm. Quyết định này của NHNN sẽ khiến các ngân hàng thương mại phải tăng lãi suất cho vay ngoại tệ để bù đắp khoản dự trữ tăng thêm. Như vậy, các doanh nghiệp cũng sẽ phải hạn chế vay vốn bằng ngoại tệ.

Những con số trên cho thấy các chi nhánh ngân hàng thương mại Hải Phòng huy động vốn ngoại tệ đến đâu cho vay đến đó và tổng vốn ngoại tệ huy động vẫn thấp hơn dư nợ cho vay. Như vậy, các chi nhánh phải bù đắp thiếu hụt dư nợ ngoại tệ từ các nguồn khác. Tuy nhiên doanh số mua vào ngoại tệ nhiều hơn doanh số bán ra cho thấy nguồn ngoại tệ khá dồi dào, ngân hàng không bị khan hiếm ngoại tệ cho dù doanh số thanh toán hàng xuất khá thấp so với thanh toán hàng nhập. Tốc độ tăng trưởng tín dụng ngoại tệ cao hơn cả nước cũng là điều dễ hiểu vì Hải Phòng là thành phố phát triển, nhất là công nghiệp và thương mại. Nếu siết chặt dự trữ ngoại tệ, các chi nhánh ngân hàng sẽ buộc phải cân đối lại dư nợ ngoại tệ. Điều này ảnh hưởng phần nào đến hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.

Tỷ lệ dự trữ tháng 6, các ngân hàng tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc ngoại tệ thêm 1%

Tăng số doanh nghiệp bán lại ngoại tệ

Theo Thông tư số 13, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, bao gồm cả doanh nghiệp thành viên đều phải thực hiện bán ngoại tệ cho tổ chức tín dụng. Quy định trước đây chỉ có 7 tập đoàn nhà nước phải bán ngoại tệ. Số ngoại tệ phải bán là ngoại tệ trên tài khoản tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn được gửi tại tổ chức tín dụng tại thời điểm ngày 1-7 tới và số ngoại tệ thu được từ các nguồn thu hợp pháp phát sinh từ 1-7. Khi có nhu cầu sử dụng, doanh nghiệp được mua lại số ngoại tệ đó, kể cả trường hợp nhu cầu cao hơn so với số ngoại tệ đã bán vẫn được đáp ứng nếu yêu cầu đó là chính đáng. Ngoài ra, Thông tư số 14 cũng tiếp tục hạ lãi suất tiền gửi ngoại tệ (đôla Mỹ) của các tổ chức kinh tế và dân cư tương ứng là 1% và 3%/năm xuống còn 0,5% và 2%/năm nhằm hạn chế tích trữ ngoại tệ trong dân và các tổ chức kinh tế. Thông tư này được áp dụng ngay từ ngày 2-6.

Kể từ khi thực thi chính sách thắt chặt quản lý ngoại tệ, thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ nhằm kiềm chế lạm phát đến nay, nguồn ngoại tệ về các ngân hàng đã dồi dào hơn trước, bớt căng thẳng cung cầu, tỷ giá ngoại tệ trên thị trường tự do và thị trường ngân hàng đã cân bằng. Tuy nhiên, lượng ngoại tệ các ngân hàng mua được không tăng nhiều, tại Hải Phòng tháng 5 vừa qua chỉ tăng 10% so với cùng tháng năm trước là chưa tương xứng với thực tế. Tình trạng găm giữ ngoại tệ trong dân và trong các tổ chức kinh tế vẫn phổ biến bởi thiếu hụt ngoại tệ là nỗi ám ảnh của các doanh nghiệp trong một thời gian dài.. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp vẫn có tâm lý “phòng thân”. Một lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng “khi cần, chưa chắc đã mua được ngoại tệ hoặc lại phải mua với giá cao chót vót”.

Với chính sách mở rộng đối tượng bán ngoại tệ cho các tổ chức tín dụng, tiếp tục hạ lãi suất huy động ngoại tệ, NHNN khơi thông nguồn ngoại tệ cho các ngân hàng thương mại. Cùng với thời gian, khi chính sách đi vào cuộc sống sẽ khắc phục dần tình trạng găm giữ ngoại tệ của các doanh nghiệp../.