Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nêu rõ: Nghị quyết số 172/NQ-CP ngày 19/11/2020 của Chính phủ đã xác định rõ các mục tiêu tổng quát, đưa ra 4 định hướng lớn cùng các nhóm giải pháp, nhiệm vụ đồng thời phân công cụ thể trách nhiệm cho các Bộ, ngành, địa phương, Hiệp hội công chứng viên Việt Nam trong việc phát triển nghề công chứng tại nước ta.
“Đây là căn cứ pháp lý quan trọng để tạo cơ hội phát triển lớn cho nghề công chứng tại Việt Nam trong thời gian tới. Để triển khai hiệu quả các nội dung của Nghị quyết vào thực tế, chúng ta cần nắm được các nội dung chính, các chính sách, phương hướng, nhiệm vụ, đặc biệt là các giải pháp mới đã được xác định trong Nghị quyết để tham mưu thực hiện và thực hiện phù hợp, hiệu quả theo chức năng nhiệm vụ được giao”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Thứ trưởng cũng cho biết, trước đó, để xây dựng dự thảo Nghị quyết, Cục Bổ trợ Tư pháp đã phối hợp chặt chẽ các đơn vị thuộc Bộ, các Sở Tư pháp địa phương, Hiệp hội công chứng viên Việt Nam, Hội Công chứng viên một số tỉnh, các công chứng viên trên toàn quốc để chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt nội dung. Nghị quyết đã đề cập toàn diện các nội dung liên quan đến chính sách phát triển nghề công chứng, xác định rõ các phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hành nghề công chứng, trong việc thực hiện quản lý nhà nước đối với hoạt động này; phát huy trách nhiệm tự quản của tổ chức xã hội nghề nghiệp của công chứng viên.
Theo Thứ trưởng, mục tiêu cuối cùng chúng ta hướng tới đó là việc triển khai Nghị quyết hiệu quả trong thực tế, từ đó góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cả về tổ chức và hoạt động để nghề công chứng phát triển bền vững, ổn định, ngày càng tham gia sâu vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Theo đó, một trong các định hướng lớn mà Nghị quyết đề ra đó là phát triển tổ chức hành nghề công chứng có kiểm soát gắn với địa bàn dân cư, bảo đảm đáp ứng đầy đủ, kịp thời yêu cầu công chứng của cá nhân, tổ chức; không tập trung nhiều tổ chức hành nghề công chứng trên cùng một địa bàn cấp huyện; tiếp tục đổi mới các Phòng công chứng bảo đảm tinh gọn, cơ cấu hợp lý, có năng lực tự chủ, hoạt động hiệu quả, phục vụ nhiệm vụ chính trị, công tác quản lý nhà nước…
Vấn đề nhận được nhiều quan tâm đó là việc ban hành tiêu chí xét duyệt hồ sơ đề nghị thành lập Văn phòng công chứng theo quy định của Luật Công chứng. Tiêu chí phải đánh giá được sự cần thiết thành lập Văn phòng công chứng gắn với nhu cầu công chứng, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội theo địa bàn cấp huyện và đảm bảo tính khả thi, hoạt động ổn định, bền vững của Văn phòng sau khi được thành lập.
Đối với Phòng công chứng, sẽ duy trì Phòng công chứng có năng lực tự chủ, hiệu quả. Tại địa bàn mà Văn phòng công chứng chưa đảm đương được thì cần thành lập mới hoặc duy trì các Phòng công chứng. Đảm bảo Phòng công chứng giữa vai trò chủ đạo trong thị trường dịch vụ công chứng, phục vụ nhiệm vụ chính trị, công tác quản lý nhà nước theo đúng tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Với đặc thù là tỉnh miền núi, giáp biên giới, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Sơn La Phạm Văn Hưng cho biết địa phương đã thực hiện các giải pháp để duy trì, củng cố hoạt động của các Phòng công chứng. Tuy nhiên, hoạt động vẫn gặp rất nhiều khó khăn do thiếu hụt đội ngũ công chứng viên. Vì vậy, ông đề nghị cần nghiên cứu ban hành chính sách phát triển tổ chức hành nghề công chứng đối với các địa phương đặc thù, ở vùng núi, biên giới, kinh tế khó khăn; trong đó vẫn cần duy trì hoạt động của Phòng công chứng để làm nền tảng và giữ vai trò chủ đạo trong việc cung ứng dịch vụ công. Ngoài ra, ông cũng đề nghị Bộ Tư pháp cần tham mưu ban hành Quy định hướng dẫn cụ thể định hướng “không tập trung nhiều tổ chức hành nghề công chứng trên cùng một địa bàn cấp huyện”, làm cơ sở để triển khai Nghị quyết đồng bộ, hiệu quả.
Cùng với định hướng phát triển tổ chức hành nghề công chứng, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động công chứng cũng được Nghị quyết chỉ rõ. Theo đó, xây dựng kế hoạch triển khai, hướng dẫn việc kết nối, chia sẻ dữ liệu về đất đai, nhà ở, doanh nghiệp, dân cư với cơ sở dữ liệu công chứng bảo đảm việc kết nối liên thông giữa các Sở, ban ngành có liên quan với các tổ chức hành nghề công chứng; hoàn chỉnh việc xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng theo quy định của Luật Công chứng để phục vụ hoạt động công chứng; thực hiện thí điểm liên thông khi có yêu cầu của cá nhân, tổ chức đối với thủ tục công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và thuế…
Đánh giá về nội dung này, ông Tuấn Đạo Thanh, Chủ tịch Hiệp hội công chứng viên Việt Nam cho rằng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động công chứng sẽ giúp đẩy lùi vấn nạn giấy tờ giả, giao dịch giả hiện nay đồng thời góp phần đẩy mạnh cải cách hành chính, tiết kiệm thời gian, chi phí cho cá nhân, tổ chức.
Là một trong 3 địa phương sẽ tiến hành thí điểm liên thông thủ tục công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất và thuế, Giám đốc Sở Tư pháp Hải Dương Ngô Quang Giáp cho rằng đây là việc hết sức cần thiết để minh bạch hóa, chống nạn giấy tờ giả và hỗ trợ người dân thực hiện các giao dịch thuận lợi, nhanh chóng. Tuy nhiên, đây là vấn đề khá mới nên đề nghị Bộ Tư pháp phối hợp các Bộ ngành liên quan như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng… để tạo thuận lợi cho địa phương trong quá trình thí điểm.
