Bà Hà Thị Nga, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam cho biết, tình hình tội phạm trong thời gian qua vẫn diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều loại tội phạm mới, xuyên quốc gia. Các loại tội phạm bạo hành, xâm hại phụ nữ, trẻ em gia tăng, có nhiều vụ đặc biệt nghiêm trọng.
Riêng tội phạm mua bán người, 6 tháng đầu năm 2020, toàn quốc phát hiện 60 vụ, liên quan đến 85 đối tượng, lừa bán 90 nạn nhân (giảm 31,5% số vụ, tăng 40% số đối tượng và giảm 39,7% số nạn nhân so với cùng kỳ 2019), nạn nhân đa số là phụ nữ và trẻ em.
Ông Brett Dickson, Quyền Trưởng đại diện Cơ quan Di cư Liên Hợp quốc tại Việt Nam nhắc lại thảm kịch vụ 39 người Việt Nam chết trong thùng container tại Anh và cho rằng, đã đến lúc phải chấm dứt nạn mua bán người tại Việt Nam và trên toàn thế giới.
Vì sao nạn mua bán người gia tăng?
Phát biểu tại lễ mít tinh, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình nêu rõ, trong những năm gần đây, tội phạm mua bán người diễn ra phức tạp, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm đến những quyền cơ bản nhất của con người, tác động tiêu cực đến nhiều mặt đời sống kinh tế - xã hội.
Mua bán người là tội phạm có nguồn thu nhập bất hợp pháp cao thứ ba trên thế giới, sau ma túy và mua bán vũ khí. Nạn nhân của mua bán người phải chịu những tổn thất rất to lớn về tâm sinh lý. Họ bị bóc lột, lạm dụng, có nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, gia đình họ bị đe dọa...
Hậu quả không dừng lại ở cá nhân nạn nhân và gia đình, mà còn ảnh hưởng đến phong tục, tập quán, đạo đức xã hội, tiềm ẩn nguy cơ đối với an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
“Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm được Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm và tập trung chỉ đạo quyết liệt, từ hoàn thiện khung pháp lý cho đến tăng cường thực thi pháp luật”, Phó Thủ tướng khẳng định.
Do thiếu nhân tính, do lòng tham từ lợi nhuận nên các đối tượng bất chấp mọi thủ đoạn để hoạt động phạm tội, nhất là lợi dụng những bất cập trong công tác quản lý hộ khẩu, xuất nhập cảnh, hôn nhân và con nuôi có yếu tố nước ngoài để hoạt động phạm tội với thủ đoạn tinh vi, nguy hiểm.
Bên cạnh đó, đời sống kinh tế khó khăn, nhất là tại các vùng sâu, vùng xa, địa bàn biên giới, nơi người dân còn gặp khó khăn trong tiếp cận thông tin, cơ hội khởi nghiệp, phát triển kinh tế, tìm kiếm việc làm... cũng là yếu tố thúc đẩy nạn mua bán người gia tăng.
Phần lớn nạn nhân của mua bán người là phụ nữ và trẻ em có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, không có việc làm, gặp những chuyện éo le về tình cảm, thiếu hiểu biết và kỹ năng sống, nhẹ dạ cả tin. Đồng thời, các đối tượng phạm tội lợi dụng sự phát triển của các trang mạng xã hội để tiếp cận nạn nhân lừa gạt tình cảm, lừa giới thiệu việc làm... để bán ra nước ngoài.
Trước tình hình đó, Đảng và Chính phủ đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp nhằm huy động sức mạnh của toàn xã hội trong việc phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn mua bán người.
4 nhiệm vụ trọng tâm
Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng đề nghị cần tập trung làm tốt những nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
Một là, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân, đặc biệt của phụ nữ và trẻ em để có kiến thức, kỹ năng phòng vệ trước các thủ đoạn tinh vi của tội phạm và tích cực tố giác tội phạm. Các cơ quan, đoàn thể phát huy tính sáng tạo, đổi mới phương thức tuyên truyền, bắt kịp sự phát triển của công nghệ thông tin, xây dựng thông điệp phù hợp các nhóm đối tượng để công tác này thực sự phát huy hiệu quả và có tính lan toả rộng khắp.
Các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện tốt kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, chăm lo toàn diện đời sống nhân dân, tạo công ăn việc làm ổn định, giảm nghèo bền vững, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, cải thiện đời sống người dân ngày càng tốt hơn, tiến tới khá giả. Song song với tuyên truyền, cần đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế ở địa phương, chú trọng hỗ trợ các hộ gia đình khó khăn, có nguy cơ là nạn nhân của mua bán người thông qua đào tạo nghề, tạo việc làm tại chỗ, hỗ trợ khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh…
Hai là, tiếp tục phát động phong trào toàn dân phòng, chống mua bán người theo chỉ đạo của Chính phủ để huy động được sức mạnh của các cấp, các ngành, các đoàn thể chính trị-xã hội, kết hợp các biện pháp quản lý hành chính, tuần tra, kiểm soát nhằm sớm phát hiện các đối tượng có biểu hiện liên quan đến mua bán người.
Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm việc chấp hành quy định về công tác quản lý Nhà nước trong các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự để chủ động phát hiện, ngăn chặn hoạt động liên quan đến tội phạm mua bán người, nhất là tại các địa bàn biên giới.
Ba là, các cơ quan bảo vệ pháp luật cần phối hợp chặt chẽ xây dựng thế trận phòng, chống tội phạm mua bán người, tập trung lực lượng, sử dụng đồng bộ các biện pháp nhằm đấu tranh quyết liệt với tội phạm mua bán người, nâng cao hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án mua bán người. Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức quốc tế, cơ quan tư pháp các quốc gia để hợp tác toàn diện về phòng ngừa, ngăn chặn, điều tra xử lý nghiêm minh các đường dây mua bán người, giải cứu kịp thời nạn nhân bị mua bán.
Các lực lượng tiếp tục quyết liệt điều tra, làm rõ các đường dây, tổ chức, xử lý nghiêm minh trước pháp luật, phối hợp với các nước có giải pháp hữu hiệu để giải cứu các nạn nhân.
Bốn là, người dân cần nêu cao tinh thần cảnh giác để tự phòng ngừa, ngăn chặn, phát hiện sớm các hành vi phạm tội mua bán người. Người dân cần chủ động trang bị kiến thức về thủ đoạn của tội phạm, kỹ năng di cư an toàn, chỉ di cư khi có đủ thông tin.
Đặc biệt, đối với phụ nữ, trẻ em gái cần thận trọng khi làm quen, tiếp xúc, quan hệ trên mạng xã hội. Các gia đình có con em đang ở độ tuổi vị thành niên cần chú ý quản lý việc sử dụng điện thoại, internet của các cháu và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường để quản lý, giáo dục con cháu kịp thời.
