Sáng 14/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tiếp tục Phiên họp thứ 9, xem xét báo cáo kết quả bước đầu của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện các nghị quyết của UBTVQH về việc sắp xếp các đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019-2021” và quyết định việc lựa chọn đơn vị, địa phương để tiến hành giám sát thực tế.
Tiết kiệm chi ngân sách nhà nước khoảng 2.008,63 tỷ đồng
Thay mặt Đoàn giám sát trình bày Báo cáo tóm tắt Kết quả bước đầu việc thực hiện giám sát chuyên đề về “Việc thực hiện các nghị quyết của UBTVQH về việc sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019 - 2021” tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Hoàng Thanh Tùng - Phó trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát - cho biết, trong giai đoạn 2019 - 2021, cả nước đã thực hiện sắp xếp 21 ĐVHC cấp huyện và 1.056 ĐVHC cấp xã, qua đó giảm được 8 ĐVHC cấp huyện và 561 ĐVHC cấp xã.
Đánh giá hiệu quả của việc sắp xếp ĐVHC, báo cáo của Đoàn giám sát cho rằng, về tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đã tinh gọn được tổ chức bộ máy thông qua việc giảm được 8 ĐVHC cấp huyện và 561 ĐVHC cấp xã; 3.437 cơ quan, tổ chức ở cấp xã và 429 cơ quan, tổ chức ở cấp huyện;
Cùng với đó, đã rà soát, bố trí sử dụng những cán bộ, công chức có năng lực, trình độ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị của các ĐVHC cấp huyện, cấp xã mới hình thành sau sắp xếp và thực hiện tinh giản đối với những người không đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ; đã chủ động thực hiện sắp xếp, sáp nhập các thôn, tổ dân phố chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định.
Về ngân sách nhà nước, theo báo cáo của Chính phủ, đã tiết kiệm chi ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2019 - 2021 khoảng 2.008,63 tỷ đồng, trong đó giảm chi hoạt động của chính quyền cấp huyện, cấp xã là 1.132,63 tỷ đồng và giảm chi phụ cấp người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố khoảng 876 tỷ đồng.
Tuy nhiên, cũng do thời gian thực hiện còn ngắn nên ở một vài địa phương, tổng kinh phí tiết kiệm được do thực hiện sắp xếp chưa được thể hiện rõ do nguồn kinh phí tiết kiệm được chưa bảo đảm đủ cho việc chi các chính sách hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức dôi dư sau sắp xếp. “Về vấn đề này, Đoàn giám sát sẽ trực tiếp làm việc với địa phương để tìm hiểu cụ thể tình hình”, ông Hoàng Thanh Tùng cho hay.
Về hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, theo báo cáo của các địa phương, sau khi thực hiện sắp xếp ĐVHC, việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập sau khi sắp xếp ĐVHC cơ bản đạt kết quả tốt, bảo đảm các chỉ tiêu đề ra; đồng thời, công tác quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn đều được bảo đảm.
Thời gian tới, Đoàn giám sát cho biết, sau phiên họp thứ 9 của UBTVQH, trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các thành viên UBTVQH và kết luận của Chủ tịch QH, Đoàn giám sát sẽ tiếp tục triển khai một số công việc.
Trong đó, Đoàn sẽ tổ chức khảo sát thực tế, làm việc với các địa phương sau khi có sự chỉ đạo, điều hòa của UBTVQH (tháng 4/2022). Dự kiến lựa chọn 6 tỉnh, gồm Cao Bằng, Hòa Bình, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Hà Tĩnh và Quảng Trị (căn cứ vào các đặc điểm, yếu tố có tính điển hình, đặc thù của các địa phương này).
Bảo đảm sự đồng thuận của nhân dân
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nhấn mạnh, “Quá trình làm cần phải bảo đảm sự đồng thuận của nhân dân. Mục tiêu cuối cùng là tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, tiết kiệm kinh phí, tiết kiệm biên chế”.
Cho rằng rất cần đánh giá sâu sắc và kỹ lưỡng hơn, Chủ tịch QH đặt vấn đề, Báo cáo kết quả bước đầu có nêu đã tiết kiệm được kinh phí, nhưng cần chỉ ra tiết kiệm ở chỗ nào.
“Chi thường xuyên hàng năm, dự toán ngân sách trung ương, địa phương bố trí có giảm được không hay giảm chỗ này, lại tăng chỗ kia. Sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã lại phải xây dựng trụ sở làm việc mới, có trường hợp trụ sở cũ lại bỏ không?”, Chủ tịch QH đặt câu hỏi
Trên cơ sở phản ánh của cử tri Quảng Ninh, ông Vũ Hồng Thanh đề nghị quan tâm hơn về đánh giá chất lượng. “Ví dụ, trong sắp xếp tổ chức bộ máy, huyện này với huyện kia, xã này với xã kia, thậm chí xã ở nông thôn với thành thị thì chất lượng sắp xếp như thế nào? Sắp xếp các ĐVHC như thế đã hợp lý để khai thác các tiềm năng, thế mạnh của các đơn vị chưa?”, ông Vũ Hồng Thanh nói.
Ngoài ra, ông Thanh cũng đề nghị quan tâm đến số cán bộ công chức cấp xã, cấp huyện, cán bộ không chuyên trách dôi dư ra còn lớn, theo báo cáo còn khá nhiều.
“Trong thời gian qua, các địa phương đã rất tập trung để xử lý vấn đề này, đã dùng nhiều biện pháp kể cả nghỉ hưu, nghỉ hưu trước tuổi, luân chuyển, điều động, bố trí… Sắp xếp cũng nhiều nên đến nay số dôi dư cũng còn lớn”, ông Thanh nói.
Dẫn quy định của Nghị định 34 của Chính phủ, theo đó, đến ngày 31/12/2024, các địa phương sau sắp xếp phải trả về theo đúng tiêu chuẩn, định mức, biên chế; đồng thời, các xã không sắp xếp phải giảm tiếp 2 biên chế, ông Thanh băn khoăn về dư địa để các các xã các xã sắp xếp rồi giải quyết vấn đề cán bộ dôi dư. “Cử tri quan tâm và đề nghị phải có chính sách đặc thù cho cán bộ dôi dư để động viên người ta nghỉ hưu trước tuổi”, ông Thanh nói và gợi mở Chính phủ có đề xuất.
Đề cập đến dịch bệnh COVID-19, ông Thanh cho biết, cử tri phản ánh, nếu trong trạng thái bình thường, không có dịch COVID-19 thì sắp xếp đơn vị y tế thì được nhưng như vừa qua thì năng lực y tế dự phòng, y tế cơ sở có vấn đề. “Việc này, Đoàn giám sát cũng phải nghiên cứu để báo cáo xem thực trạng sắp xếp y tế, giáo dục trong bối cảnh đại dịch COVID-19”, ông nói.
