Vụ trộm hi hữu
Theo hồ sơ , khoảng 8h30 ngày 31/5/2019, trong lúc chị Mai và chồng là anh Hùng Thanh Bình (SN 1981) đi bán hàng tại chợ phiên, không có ai ở nhà, Sùng Mí Nô (tên gọi khác Sùng Pà Nô, SN 1986, ngụ thôn Lũng Hòa B) đến trộm cắp số tiền và ngoại tệ giá trị tương đương 302 triệu VNĐ.
Khoảng 12h cùng ngày, chị Mai đi về nhà trước, phát hiện trong buồng có dấu hiệu bị lục lọi đồ vật, kiểm tra thì thấy tiền bị mất nên gọi chồng về nhà, trình báo sự việc đến Công an huyện Đồng Văn.
Khoảng 13h ngày 1/6, Nô nói chuyện điện thoại với chị Mai, được biết gia đình chị Mai bị mất trộm tiền, hiện công an huyện đang lấy lời khai. Nô nói với chị Mai là “tiền đang ở chỗ Nô, Nô sẽ đến gặp để trả”. Chị Mai nói: “Nô lấy tiền ở đâu thì tự đem trả vị trí cũ. Mai không có thời gian”.
Đến khoảng 19h30 cùng ngày, Nô mang số tiền trộm cắp được để tại vị trí bàn bếp gas trong bếp của gia đình chị Mai rồi đi về nhà. Lúc này vợ chồng chị Mai đang ăn cơm tại nhà mẹ.
Khoảng 20h cùng ngày, chị Mai đi về nhà trước, thấy túi nilon để trong bàn bếp gas, kiểm tra bên trong thấy số tiền của gia đình bị mất, nói lại với chồng và anh Bình đã báo cáo lại cho công an huyện. Ngày 25/6/2019, Nô ra công an huyện đầu thú, khai báo toàn bộ hành vi.
Ngày 28/6/2019, Công an Đồng Văn ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh tạm giam với Nô về hành vi “Trộm cắp tài sản”. Đồng thời, cho rằng chị Mai dù biết Nô đã lấy trộm số tiền của gia đình, nhưng không tố giác sự việc đến cơ quan có thẩm quyền; đã gây khó khăn, cản trở cho việc phát hiện, điều tra, bắt giữ xử lý người phạm tội; nên đã khởi tố chị Mai về tội “Không tố giác tội phạm”.
Vụ án có nhiều tình tiết bất thường
Tháng 9/2020, TAND huyện Đồng Văn đưa vụ án ra xét xử, tuyên phạt bị cáo Nô 36 tháng tù về tội “Trộm cắp tài sản”, bị cáo Mai 9 tháng cải tạo không giam giữ về tội “Không tố giác tội phạm”.
HĐXX nhận định các hành vi, quyết định tố tụng của CQĐT Công an huyện Đồng Văn, VKSND huyện, Kiểm sát viên trong quá trình điều tra, truy tố “về cơ bản đã thực hiện đúng về thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định Bộ luật TTHS”.
Việc không ghi tư cách tham gia tố tụng vào trong biên bản lấy lời khai của người được lấy lời khai Sùng Mí Nô (bút lục 166, 168, 170, 172, 176), Thào Thị Mai (bút lục 206, 208, 210, 212, 214, 216, 218, 219), Hùng Thanh Bình (bút lục 237, 238)… HĐXX cho rằng “việc này không ảnh hưởng đến việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ tố tụng của những người được lấy lời khai nên không thuộc trường hợp vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng”.
Thế nhưng bị cáo Mai cho rằng việc HĐXX tuyên mình phạm tội “Không tố giác tội phạm” là không đúng người, đúng tội, có dấu hiệu oan sai; còn nhiều tình tiết, chứng cứ khách quan của vụ án chưa được làm rõ.
Theo chị Mai, việc Nô lấy trộm tiền của gia đình mình, chị hoàn toàn không biết. Khoảng 13h ngày 1/6/2019 chị thấy cuộc gọi nhỡ của Nô nên gọi lại, được Nô cho biết là người đang cầm số tiền đã lấy trộm. “Sau khi nghe điện thoại xong, tôi nghĩ Nô nói đùa, bởi Nô là Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ. Do không biết chính xác Nô có phải là thủ phạm hay không nên tôi đã không báo cáo việc này với cơ quan có thẩm quyền”.
Luật sư (LS) Cao Xuân Bé (Đoàn LS tỉnh Hà Giang, người bào chữa cho chị Mai) cho biết, chị Mai người dân tộc H’Mông, không biết đọc biết viết, trình độ nhận thức còn thấp, ngay khi phát hiện sự việc bị mất tiền, là tài sản chung của hai vợ chồng, đã báo cho chồng biết và anh Bình đã báo ngay cho cơ quan Công an để giải quyết.
Ngay trong ngày 31/5/2019, Công an xã và huyện đã có mặt tại gia đình chị Mai để khám nghiệm hiện trường, thực hiện các hoạt động điều tra ban đầu và chị Mai cũng đã có lời khai với cơ quan công an về việc gia đình mình bị mất trộm.
Chị Mai đã khai báo sớm nhất, từ đó cơ quan điều tra đã tiến hành các hoạt động tố tụng nên LS cho rằng chị Mai không thể vừa là bị hại trong vụ án “Trộm cắp tài sản”, lại vừa là bị cáo trong vụ án “Không tố giác tội phạm” được.
“Việc chị Mai bị tuyên phạt 9 tháng cải tạo không giam giữ về tội “Không tố giác tội phạm” là có dấu hiệu không đúng người, đúng tội. Cấp phúc thẩm cần xem xét lại toàn bộ các tình tiết, chứng cứ khách quan của vụ án này”, LS Bé nêu quan điểm.
