Sàn vàng vẫn hoạt động

Gần bốn tháng sau thời hạn chót đóng cửa sàn vàng theo quy định của Chính phủ (30-3), nhưng đến nay vẫn còn sàn vàng do các công ty tổ chức hoạt động công khai và cho cá nhân kinh doanh vàng trực tiếp với nước ngoài.

Hình thức kinh doanh vàng tài khoản núp bóng vàng vật chất đã diễn ra gần nửa năm qua, báo chí đã phản ánh và Ngân hàng Nhà nước cũng đã tổ chức thanh tra, kiểm tra nhưng đến nay vẫn còn tồn tại. Nhiều sàn chấm dứt sản phẩm đầu tư vàng nhưng né sang mặt hàng bạc, bạch kim, cà phê...

 

Trong khi các sàn vàng ngân hàng đã đóng cửa từ cuối tháng 3 thì sàn vàng thuộc các công ty vẫn hoạt động và lôi kéo người tham gia - Ảnh: T.T.D

Núp bóng vàng vật chất

Sàn hàng hóa

Vẫn còn hoạt động nhưng khác với IGI, nhiều sàn khác như Hồng Hối, Wall Street, Đại Dương (OIIC) lại cho khách hàng kinh doanh bạc. Theo môi giới tên M. (sàn Hồng Hối), vài tháng trước đây còn cho khách hàng giao dịch bạch kim, cà phê nhưng những mặt hàng này dao động quá mạnh, khách hàng thua lỗ nên đến nay chỉ duy trì sản phẩm đầu tư bạc. Biến động giá của sản phẩm này không lớn, chỉ trong khoảng 1-1,5 USD/ounce. Theo nhân viên môi giới này, cách thức kinh doanh không khác gì sản phẩm vàng, tỉ lệ ký quỹ rất thấp, chỉ 1%. Để bắt đầu chơi chỉ cần nộp vào tài khoản 20 triệu đồng.

Trong khi nhiều sàn vàng đã đóng cửa thì sàn vàng của Công ty CP Đầu tư và kinh doanh vàng quốc tế (IGI) vẫn triển khai sản phẩm kinh doanh vàng vật chất và mời gọi người chơi. Sản phẩm này được triển khai từ đầu tháng 2 và theo lời môi giới của sàn đã thu hút khá nhiều người tham gia với khối lượng giao dịch mỗi ngày lên đến vài trăm nghìn lượng - tương đương khối lượng giao dịch của một sàn vàng lớn thời còn hưng thịnh.

Gọi là kinh doanh vàng vật chất nhưng thực chất người kinh doanh chỉ cần “đặt cọc” 2,5% là có thể giao dịch. Theo một môi giới tên H. (sàn IGI), tới đây tỉ lệ này sẽ được giảm chỉ còn 1% nhằm tạo đòn bẩy tài chính mạnh hơn. Hiện quy định khối lượng giao dịch tối thiểu tại IGI là 5 lượng/lệnh.

Theo nhân viên tư vấn, với tỉ lệ đặt cọc như trên thì chỉ cần nộp vào 5 triệu đồng là có thể mua bán đến gần 10 lượng vàng. Hình thức ký quỹ mà nơi đây gọi là “đặt cọc” là phương thức kinh doanh vàng tài khoản đã được áp dụng phổ biến trên thế giới. Đó cũng là sự khác nhau giữa kinh doanh vàng tài khoản với vàng vật chất. Nếu là mua bán vàng vật chất thì phải có đủ tiền mới mua được vàng.

Phương thức giao dịch vẫn là khớp lệnh trên sàn nhưng điểm khác biệt so với trước đây là trên bảng điện tử không hiển thị tỉ giá quy đổi cũng như khối lượng giao dịch. Nhân viên tư vấn nói làm vậy để khi Ngân hàng Nhà nước kiểm tra sẽ giải thích đó là kinh doanh vàng vật chất chứ không kinh doanh vàng tài khoản.

Tuy nhiên giá vàng trên sàn biến động liên tục theo giá vàng thế giới và khách hàng có thể đặt lệnh dừng lỗ, lệnh thị trường, lệnh giới hạn như với kinh doanh vàng tài khoản. Để tránh bị quy là kinh doanh vàng tài khoản, tại IGI cũng không sử dụng từ “ký quỹ” mà thay bằng “đặt cọc”. Nếu khách hàng còn e dè sẽ được trấn an rằng không vi phạm luật vì Nhà nước chỉ cấm kinh doanh vàng tài khoản, còn hợp đồng đã ký là vàng... vật chất.

Không chỉ IGI mà hiện tại Công ty cổ phần đầu tư tài chính Hà Nội Vàng cũng còn duy trì sản phẩm đầu tư vàng với tỉ lệ ký quỹ rất thấp, chỉ 1%. Để lôi kéo người chơi, nơi này cho giao dịch lot mini. Với tỉ lệ ký quỹ 1%, nếu đánh một lot mini (0,2 lot chuẩn) số tiền ký quỹ chỉ 200.000 đồng! Anh T. (Hà Nội) cho biết trong ngày 6-7 môi giới sàn này vẫn mời chào rằng Ngân hàng Nhà nước đang mở cơ chế cho sàn vàng, bằng chứng là liên tục kéo dài thời gian gia hạn đóng tài khoản vàng tại nước ngoài. “Nếu sợ vàng thì đánh dầu, bạc, cà phê. Cỡ nào cũng có cách lách” - một người môi giới ở đây giải thích.

Vi phạm pháp luật

Nhiều sàn vàng cho biết đứng ra mua bán trực tiếp, không phải thông qua đối tác thứ ba. Tuy nhiên trên thực tế, các sàn giao dịch vàng trong nước đều phải liên thông với thế giới. Hình thức phổ biến là các sàn trong nước làm đại lý cho một sàn vàng nào đó tại nước ngoài (như tại sàn Hồng Hối là đại lý cho một công ty có trụ sở tại Indonesia).

Khi các lệnh mua/bán ở sàn vàng trong nước chênh nhau thì chủ sàn phải đặt lệnh mua/bán vàng ở nước ngoài để cân bằng cung - cầu, đồng thời phải chuyển ngoại tệ ra nước ngoài để ký quỹ số vàng sẽ mua.

Số ngoại tệ được chuyển ra nước ngoài bằng nhiều hình thức khác nhau, trong đó một phần được chuyển thông qua ngân hàng. Trong trường hợp người kinh doanh đoán sai xu hướng giá vàng, bị thua lỗ mất ngoại tệ.

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh - phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, hình thức giao dịch trên vi phạm pháp luật về kinh doanh ngoại hối, đó là cho cá nhân kinh doanh trực tiếp vàng tài khoản ở nước ngoài. Hiện ngay cả tổ chức như ngân hàng và công ty vàng bạc cũng không còn được cấp chức năng này.

Để ký quỹ, các sàn vàng phải chuyển ngoại tệ ra nước ngoài và đó là việc làm bất hợp pháp do không tuân thủ quy định về quản lý ngoại hối. Hiện các sàn vàng thuộc ngân hàng đã đóng cửa, trong khi đó nếu tiếp tục chơi tại các sàn tư nhân sẽ rủi ro cho người kinh doanh vì không được pháp luật bảo vệ. Hiện Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM đã báo cáo tình hình cho Ngân hàng Nhà nước và đề xuất biện pháp xử lý.