Rút kinh nghiệm cho kỳ thi “2 trong 1”

Trách nhiệm hay nghiệp vụ?

Kỳ thi tốt nghiệp THPT và bổ túc THPT tại Hải Phòng vừa qua có 29.362 thí sinh dự thi tại 73 hội đồng với 1.243 phòng thi. Trong thời gian diễn ra 6 môn thi, Sở GD- ĐT thành lập 4 đoàn thanh tra lưu động kiểm tra, nhắc nhở, chấn chỉnh và động viên cán bộ làm nhiệm vụ thi. Cùng đi với đoàn thanh tra lưu động này, phóng viên Báo Hải Phòng có điều kiện quan sát thực tế và nhận thấy một số điểm cần được ngành chức năng, đơn vị phối hợp quan tâm rút kinh nghiệm. Một trong những yếu tố quan trọng bảo đảm kỳ thi nghiêm túc là tinh thần trách nhiệm của đội ngũ giám thị và thanh tra thi. Sau môn thi Lịch sử- môn thi tự luận đòi hỏi thí sinh học thuộc lòng nhiều, một nhóm thí sinh nói với chúng tôi: Phòng nào giám thị coi dễ, chúng cháu còn “ngọ nguậy” được, chứ giám thị mà nghiêm thì coi như… “xong phim”! Năm nay là kỳ thi tốt nghiệp cuối cùng trước khi thực hiện đổi mới thi tốt nghiệp và tuyển sinh ĐH, CĐ. Bên cạnh phần lớn giám thị làm việc nghiêm túc, có trách nhiệm, vẫn còn một số ít giám thị lơ là trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Điều dễ nhận thấy là hiện tượng giám thị trong phòng làm ngơ không nhắc nhở khi thí sinh hỏi bài nhau; giám thị hành lang “túm năm, tụm ba” uống nước, nói chuyện hoặc ngồi ở trạng thái nghỉ ngơi tự do như không phải đang làm nhiệm vụ. Ngay cả những giám thị nghiêm túc, tâm lý “thương học trò” vẫn ngự trị nhiều lúc, nhiều nơi.

Một số giáo viên, cán bộ hạn chế về nhận thức và nghiệp vụ, có biểu hiện chưa nghiêm túc khi thực hiện nhiệm vụ, chưa quyết liệt trong việc ngăn chặn và xử lý các hiện tượng gian lận trong thi cử như: đánh số báo danh sai; ký nhầm vào ô dành cho giám khảo; ký vào giấy nháp khi chưa có thông tin của thí sinh trên giấy nháp; để thí sinh làm bài thi trắc nghiệm khi chưa có hiệu lệnh tính giờ làm bài; để thí sinh sử dụng tài liệu, không phát hiện được hoặc không lập biên bản các hiện tượng thí sinh vi phạm… Do tính cạnh tranh vào ĐH, CĐ nên giám thị làm tương đối mạnh tay, nhưng thi tốt nghiệp thì nhiều khi giám thị vẫn “du di”, đó là chưa kể đến cách xử lý tình huống giữa phòng thi này với phòng thi kia đã khác nhau, thì trên diện rộng, quy mô toàn quốc, khoảng cách này hoàn toàn có thể xảy ra. Vì thế, sự nghiêm túc của kỳ thi tốt nghiệp mới chỉ đánh giá được tương đối đúng chất lượng của thí sinh. Nếu tổ chức kỳ thi “2 trong 1”, vẫn những con người này, cách thức tổ chức không có thay đổi lớn, chất lượng giáo dục chưa được nâng lên thì việc bảo đảm mục tiêu thứ 2, tuyển vào ĐH, CĐ sẽ rất khó.

Để ngăn chặn tình trạng lợi dụng thi hộ từng xảy ra ở những mùa tuyển sinh trước, năm nay, thực hiện quy định của Bộ, Sở GD- ĐT yêu cầu thí sinh xuất trình chứng minh nhân dân trước khi vào phòng thi. Ngành Công an tạo điều kiện cho tất cả các thí sinh đều có chứng minh nhân dân. Vậy mà không hiểu sao 2 giám thị phòng số 2 hội đồng thi Trung tâm GDTX Tiên Lãng cơ sở 1 vẫn để lọt trường hợp Vũ Thị Thu đi thi hộ chồng (thí sinh Lê Văn Chuân) trót lọt môn Văn. Phải chăng đó là hệ quả của thái độ làm việc hời hợt, tắc trách hay nghiệp vụ yếu của 2 giám thị này?! 

Chuyện tế nhị khó nói

Điều ai cũng nhận thấy nhưng khó nói ra là hiện tượng “xã hội hóa thi cử” trong các kỳ thi tốt nghiệp phổ thông tại địa phương. Khi cán bộ, thanh tra, giám thị được phân công về làm nhiệm vụ ở địa phương nào, trường nào đều được “sở tại” tiếp đón chu đáo với mong muốn các vị “nhẹ tay”, chưa dám nói ở mức độ cao hơn là…“gửi gắm” con cháu. “Luật bất thành văn”, tại điểm thi nào, nhà trường và hội cha mẹ học sinh cũng được giao đảm nhận khâu “chăm sóc” hội đồng coi thi. Việc thành lập tổ bảo vệ, phục vụ do UBND quận, huyện ra quyết định với nhân sự khá “hùng hậu”; có nơi lực lượng này lên tới 17 người. Có hội đồng thi gồm 14 phòng thi nhưng số bảo vệ, phục vụ tới 11 người và bộ phận phục vụ ở ngay trong khu vực thi, thật không dễ cho sự điều hành của lãnh đạo hội đồng. Nếu cán bộ, thanh tra hay giám thị được “sở tại” quan tâm “đặc biệt” chắc khó tránh khỏi băn khoăn: “Họ đối xử tốt với mình, làm nghiêm cũng ngại!”

Đôi điều cần rút kinh nghiệm

Mặc dù quy chế thi quy định 100% số giám thị được đổi từ trường khác đến, nhưng Sở GD- ĐT nên tránh phân công 1 hội đồng gồm 100% số giám thị và chủ tịch hội đồng là cán bộ, giáo viên cùng một trường như hội đồng thi THPT Toàn Thắng... Điều kiện cơ sở vật chất của một số điểm thi, ở một số nơi chưa đáp ứng yêu cầu. Có hội đồng 17 phòng thi nhưng do diện tích phòng chật, không bảo đảm khoảng cách hàng ngang tối thiểu 1,2m giữa 2 thí sinh (hội đồng thi THPT Hec-man Mai-nơ). Có điểm thi, bộ phận nấu ăn phục vụ hội đồng nằm ngay trong khu vực thi, gần sát phòng thi, không bảo đảm an ninh trật tự và tính nghiêm túc của kỳ thi (hội đồng thi THPT Nam Triệu cơ sở 2).

Ở một số hội đồng coi thi, máy photcoppy không được niêm phong, máy vi tính vẫn trong trạng thái hoạt động khi buổi thi diễn ra, ảnh hưởng tới việc bảo đảm nguyên tắc bảo mật quá trình tổ chức thi. Thậm chí, có chủ tịch hội đồng coi thi yêu cầu trường sở tại lắp đặt máy điều hòa nhiệt độ và trang bị máy vi tính nối mạng để lướt web cho…“đỡ buồn”. Ngoài ra, khu vực vệ sinh xa phòng thi tại một số trường gây khó khăn cho việc quản lý thí sinh khi xin ra ngoài giải quyết nhu cầu vệ sinh cá nhân. Kỳ thi diễn ra trong những ngày thời tiết nắng nóng, số thí sinh bị ốm tăng dần qua các buổi thi nhưng tại phòng y tế, lượng thuốc men còn thiếu và chưa có thức ăn nhẹ dự trữ để sử dụng cho những thí sinh quá mệt mỏi trong buổi thi.

Thùy Dung