Rước họa vào thân vì shisha giá bèo

Từ quán bar đến hàng trà đá

Trong một quán bar lộng lẫy trên đường Thanh Niên (quận Tây Hồ, Hà Nội) được bài trí theo phong cách châu Âu, các nam thanh nữ tú uốn éo, lả lơi theo điệu nhạc.

Trên mỗi bàn xuất hiện những chiếc đèn kỳ lạ giống bình hút thuốc lào của các cụ ngày trước nhưng có phần đầu dài hơn chứa những cục than hồng đỏ rực lửa, phía dưới là chiếc bình lọc và có những chiếc vòi dài được nối ra để hít thuốc. 

Được mọi người cổ vũ, một cô gái cầm chiếc vòi nối từ chiếc bình rít một hơi, ánh mắt mơ màng theo khói thuốc. Hương dâu tỏa ra, những người bạn xung quanh thi nhau hít hà làn khói. Cô gái vừa rít xong, một thanh niên khác lại đến ngậm miệng vòi, rít thật mạnh. Nước dưới đáy bình sôi sùng sục, than cháy đỏ… 

Cứ thế mọi người cùng chuyền tay nhau những ống hút thơm lừng vị hoa quả và lắc lư theo điệu nhạc. Tiếng nhạc đập rần rần, bia rượu được khui ra liên miên để dân chơi mỗi lúc một phiêu.

Đến gần nửa đêm thì chương trình ngả sang tiết mục mới. Một vài người rủ nhau lắp pin, tức là bỏ thêm vào chiếc bình một ít cần sa, cocain, heroin, thậm chí cả các loại ma túy tổng hợp vào shisha để chơi cho “đủ nhiệt”.

Chiếc bình kì lạ ấy chính là bình shisha – một trào lưu “hot” trong giới trẻ hiện nay. Shisha nguyên gốc là một loại thuốc lào Ả rập với thành phần chủ yếu là mật ong, lá và rễ cây được ướp hương các loại trái cây như nho, cam, táo, dâu....và được đốt cách nhiệt bằng than.

Shisha được hút thông qua “bộ lọc-waterpipe” là nước tương tự như hút thuốc lào của Việt Nam. Chính vì được “lọc” qua nước nên nhiều người vẫn lầm tưởng rằng shisha ít gây tác hại.

Hút shisha là trò tiêu khiển của các lãnh chúa Ấn Độ, Dubai, các tiểu vương ở Arập, Trung Đông. Theo lời những tay chơi shisha sành sỏi ở Việt Nam thì Shisha xuất hiện đầu tiên trong một quán bar ở trung tâm Sài Gòn cách đây khoảng hơn 5 năm.

Ngày ấy, hút shisha là một thú vui khá tốn kém, thể hiện đẳng cấp chỉ dành cho những dân chơi. Nhưng ngày nay, không cần phải tốn quá nhiều tiền tới những quán bar hay những quán cà phê sang trọng chuyên dành hút shisha, mà ngay tại những quán trà chanh vỉa hè với vài chục ngàn đồng, giới trẻ vẫn có thể thỏa sức đắm mình với làn khói.

Có mặt tại phố đi bộ Đào Duy Từ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) không khó để tìm ra hàng loạt các quán cà phê shisha, trà chanh shisha… Một con phố ngắn chỉ khoảng 1km nhưng có đến cả vài chục quán shisha. Shisha ở đây được bán công khai với giá dao động từ 100 đến 150 nghìn đồng/bình với đủ hương táo, dâu, sữa, chanh, đào, kiwi... 

Ghé vào một quán cà phê trên phố Nguyễn Hữu Huân (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) thấy một vài bàn bên các bạn đang hút shisha, tôi tò mò hỏi thì được nhân viên quán niềm nở giới thiệu đó là shisha. 

Theo lời của nhân viên này, một bình shisha với giá 150.000 đồng với đủ các loại hương vị như dâu, táo, kiwi, bạc hà, cà phê... sẽ hút được cho 4-5 người trong vòng 40 - 60 phút.

Ngoài ra còn có loại shisha đặc biệt được nhân viên giải thích là ngon hơn, phê hơn được bán với giá 200 – 250 nghìn đồng/bình. Nhân viên này còn không quên mời gọi: “hút thử đi em, loại này làm từ thảo dược nên không độc hại đâu, giờ các bạn trẻ dùng nhiều lắm”.

So với mức giá từ 500 nghìn cho tới 1 triệu đồng/bình shisha tại các quán karaoke hay quán bar thì shisha ở đây có mức giá rẻ hơn hẳn. Theo Tuấn (sinh viên đại học Văn hóa Hà Nội), ngồi tại bàn kế bên cho hay:

“Kể từ ngày quán cà phê ở đây có shisha thì bọn em chuyển hẳn về đây hút cho rẻ. Mỗi đứa chỉ cần 50.000 đồng là hút cả đêm và lại thỏa mái, chứ hút ở quán lớn hay bar tốn tiền lắm. Thỉnh thoảng muốn nghe thêm nhạc thì bọn em mới tới đó”.

Khách hàng đến hút shisha rất đa dạng về độ tuổi, thanh niên, học sinh và đặc biệt người tham gia "thú vui" này không chỉ có nam nhi mà còn khá đông nữ giới. Thậm chí, những em bé cũng được bố mẹ đưa đến ngồi gần bàn shisha nồng nặc khói.

Giải thích cho thú vui này, nhiều bạn trẻ cho rằng việc hút shisha là lành mạnh, đỡ hại người. Đồng thời, đó cũng được coi là một đẳng cấp để “thể hiện mình”. Nhiều bạn lại cho biết do bạn bè rủ rê nên hút thử, dần dần thành ra “nghiện” nên rất hay đến đây để hút.

Hiện nay trên thị trường xuất hiện một loại hút thuốc lá điện tử có hình dạng như cây viết nên gọi là shisha pen.

Khác với kiểu hút shisha truyền thống thì shisha pen được hút với tinh dầu pha chế sẵn và người hút có thể chọn lựa hương liệu (mùi) tùy theo sở thích, shisha pen ít khói hơn và nhỏ gọn nên hiện được giới trẻ ưa chuộng. Shisha điện tử, có giá từ 1.800.000 - 2.500.000 đồng tặng kèm 2 lọ dung dịch.

BS CK2 Huỳnh Thanh Hiển, BV Tâm thần TP.HCM chia sẻ tác hại của shisha tại buổi hội thảo.

Khó phân biệt thật giả

Trong vai một chủ quán cà phê đang tìm mua bình hút shisha để kinh doanh, chúng tôi thâm nhập thị trường bán dụng cụ hút shisha. Chị T chủ của một cửa hàng chuyên kinh doanh các dụng cụ hút shisha trên phố Đào Duy Từ cho hay:

“loại bình rẻ có giá hơn 1 triệu đồng, bình VIP có giá khoảng 3 – 4 triệu đồng. Các loại bình có kích cỡ từ S, M, L đến XL… tùy sở thích. Nhưng nếu mua nhiều sẽ được giảm giá, mua 10 bình sẽ giảm 10%, mua 15 bình giảm 15% và mua 20 bình giảm tới 20%. Chúng tôi sẽ phục vụ nhu cầu của bạn nhanh nhất và tốt nhất” chủ cửa hàng nói.

“Ngoài các loại bình, tại cửa hàng mình còn cung cấp đủ thể loại, từ thuốc hộp giấy đến chén sức, đầu hút, than gio, củi lửa… tất tần tật cái gì cũng có. Trong đó, than thì có than tròn, than vuông, than tự nhiên.

Than đắt thì 350.000 đồng/hộp 120 viên/20 thỏi. Mỗi thỏi có 6 viên nhỏ. Nếu xài 1 bình hết khoảng 4 viên. Khoảng 20 viên này, chị dùng 40 bình mới hết. Loại rẻ hơn với giá vài chục đến hơn trăm ngàn cũng có. 

 Shisha cũng có rất nhiều hương vị như táo, nho, bạc hà, chanh, ổi, vanilla… giá dao động từ 80.000 – 100.000 đồng. Nếu mua nhiều được giảm nhiều. Mua trong TP Hà Nội thì được ship miễn phí. Còn không, bạn cứ ghé cửa hàng tại quận Hoàn Kiếm để xem thực tế các loại bình và phụ kiện nhé”, chủ cửa hàng bán shisha cho biết thêm.

Các chủ cửa hàng đều khẳng định nguồn hàng của mình là từ Ả Rập (nơi sản sinh ra shisha) nhưng sự thật không hoàn toàn như vậy. Theo anh N, một người  cũng đã có vài năm kinh nghiệm kinh doanh shisha cho biết: “Hiện nay, có ba thương hiệu shisha lớn được nhiều người biết đến bao gồm Al Fakher, Soex và Starbuzz.

Tuy vậy, tất cả các thương hiệu này tại Việt Nam đều chỉ xuất phát từ hai nguồn. Loại có nguồn gốc từ Malaysia có chất lượng ổn định, tuy nhiên giá khá cao và khan hàng.

Loại phổ biến nhất vẫn là shisha nhập theo đường tiểu ngạch từ Trung Quốc. Do chạy theo lợi nhuận nên rất nhiều người kinh doanh thường sử dụng shisha có xuất xứ từ Trung Quốc”.

Anh N cũng cho biết thành phần chủ yếu của loại shisha là dược liệu thiên nhiên nghiền nhuyễn nhưng để tiết kiệm chi phí, shisha giá rẻ chỉ có lớp vỏ bên ngoài, trộn thêm bột hương: Cam, chanh, bạc hà, cappuchino, gum buble... xuất xứ từ Trung Quốc được mua theo cân.

Anh N còn nhấn mạnh thêm: “Với giá có hơn trăm thì lấy đâu ra có shisha xịn mà hút vì giá chính thức trên trang chuyên phân phối và cung cấp shisha cho các cửa hàng tại TP.HCM thì một bộ rẻ nhất từ 900.000 đến 4 triệu đồng”.

Chỉ cần lên trang tìm kiếm google gõ chữ “shisha giá rẻ” bạn cũng sẽ tìm được hàng loạt các trang mạng buôn bán, kinh doanh các dụng cụ để hút shisha. Không khó để tìm ra những bộ dụng cụ hút shisha chỉ có giá vài trăm ngàn nhưng vẫn được các chủ cửa hàng cam kết hàng chính hãng, có xuất sứ từ Ả Rập và Mỹ. 

Các chủ cửa hàng còn không ngại ngần đầu tư cả những clip, bài viết giới thiệu về shisha cũng như cách sử dụng shisha. Hàng loạt các lời mời chào, giới thiệu như “hút shisha không ảnh hưởng đến sức khỏe”, “shisha pen – phương pháp mới cho người muốn cai thuốc”, “shisha, đẳng cấp của dân chơi”... đã khiến cho nhiều bạn trẻ lầm tưởng về tác hại của shisha. 

Dù shisha là loại thuốc nhập ngoại, song dường như hiện nay các cơ quan chức năng vẫn chưa có sự quản lý chặt chẽ. Việc mua bán vẫn được “thả nổi” trên thị trường. Ngay giữa đường phố Hà Nội, các chủ cửa hàng vẫn bày bán shisha một cách công khai mà không hề có sự can thiệp của các cơ quan chức năng.

Tại buổi hội thảo “Cỏ Mỹ, shisha và những hiểm họa đang tàn phá giới trẻ”, Thượng úy Hắc Xuân Hùng, Phòng CSĐT tội phạm về ma túy TP.HCM cho hay:

“Do shisha không nằm trong danh mục cấm sử dụng nên cơ quan công an chưa có biện pháp chế tài, xử lý các trường hợp vi phạm. Ngay cả khi chúng tôi bắt được những vụ nhập lậu shisha thì cũng chỉ xử phạt được hành chính.

Tuy nhiên các cơ quan chức năng nhận thấy sự nguy hiểm của shisha và sức ảnh hưởng của nó nên trong tương lai gần hy vọng sẽ có chế tài về pháp luật cho shisha”.

Chỉ cần 100.000 – 150.000 giới trẻ có thể đắm mình trong làn khói tại các quán cà phê.

Hút thử, hiểm họa thật

Rất nhiều người lầm tưởng rằng shisha rất nhẹ nên an toàn đối với người dùng và hút shisha “không thể nghiện được”. Tuy nhiên suy nghĩ đó là hoàn toàn sai lầm.

BS CK2 Huỳnh Thanh Hiển, BV Tâm thần TP.HCM, phân tích trong quá trình hút shisha, việc dùng nước để lọc trước khi đưa khói vào người chỉ được xem là động tác giả tạo cảm giác an toàn chứ không hề có tác dụng loại bỏ các chất độc hại. 

Bác sĩ Hiển cho biết, giống như thuốc lá, shisha có khả năng gây nghiện. Song điều nguy hiểm ở đây là người sử dụng thường không nghĩ mình có thể bị nghiện. Lượng nicotine vào trong cơ thể do hút shisha còn cao hơn thuốc lá đến 75%.

Với một bình shisha, thời gian sử dụng ít nhất là 40 – 60 phút, như vậy số lần hít vào sẽ khoảng 50 – 200 lần, lượng khói đưa vào cơ thể gấp từ 100 – 200 lần so với hút 1 điếu thuốc lá. Đó là lượng khói rất khủng khiếp, tương đương 0,15 – 0,5 lít khói. Hút shisha cũng có tác hại không kém gì thuốc lá, cũng gây ung thư.

Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, một lượt hút shisha kéo dài một giờ thì lượng khói hít vào phổi gấp 100-200 lần hút một điếu thuốc lá, lượng carbon monoxide (CO) và lượng nicotine cũng sẽ tăng tương ứng.

Qua một thời gian có thể gây ra các bệnh như ung thư phổi, ung thư miệng, dạ dày, thực quản, kèm theo dấu hiệu suy giảm chức năng phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giảm khả năng sinh sản.

Ngay cả việc hút shisha điện tử, người hút cũng có thể bị ngộ độc khí CO ( đây là một loại khí thải của động cơ xe máy), có khả năng gây nên các bệnh về đường hô hấp, viêm phế quản mãn tính, cúm và thậm chí là cả lao.

Tại môi trường nắng nóng và khắc nghiệt về khí hậu như Việt Nam thì có nhiều nguy cơ ủ mầm bệnh hơn. Đặc biệt, đối với người sử dụng shisha trong môi trường chật hẹp, thiếu không gian thoáng đãng, với lượng khói dày đặc, sẽ gây ảnh hưởng tới cả những người hút thụ động.

Bên cạnh đó, khi sử dụng bình shisha có nhiều ống hút, những người hút chung có nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp tăng cao, nếu một trong những người sử dụng bình shisha bị lao, cảm cúm... thì chắc chắn những người còn lại cũng sẽ gặp vấn đề.

Để có thể thu hút khách hàng hơn, ở một vài quán bar đã sử dụng chiêu thức chế thêm rượu hoặc thậm chí các chất ma túy tổng hợp vào shisha. Rượu được chế vào shisha có thể gây dị ứng cho người hút, dẫn đến các triệu chứng như rát cổ, tê họng, bỏng…

Nếu sử dụng phải rượu giả hoặc rượu không thích hợp, người hút còn có thể bị shock, ngạt thở, trụy tim, suy hô hấp, nếu không được cấp cứu kịp thời còn có thể dễ bị bị tử vong.

Nguy hiểm hơn, việc sử dụng shisha có chứa ma túy sẽ dẫn đến tình trạng nghiện sau đó có thể gây ảo giác liên tục, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ thần kinh và não bộ, tương tự như tác hại của hiện tượng "phê" ma túy.

“Hành vi này đã vô tình đẩy các bạn trẻ vào con đường vi phạm pháp luật mà nhiều khi các bạn cũng không hay biết” thượng úy Hùng nhấn mạnh.

Một bình chứa shisha phải được làm từ đất sét hoặc cẩm thạch. Ở một số địa điểm có kinh doanh shisha hiện nay, bình chứa chỉ được làm bằng nhựa mỏng trong suốt, thậm chí còn không có van khử khói.

Chính điều này đã dẫn đến nguy hiểm cho người dùng có thể gây shock khói, ngộ độc nhựa…Không chỉ thế, nếu hút shisha có giá rẻ, nguy cơ bạn sử dụng phải hàng giả, hàng kém chất lượng là rất cao. 

Chính là shisha hiện không phải là ma túy, không bị cấm nhưng nó đang là tiền đề cho một thói quen, một hành vi nghiện ngập, khả năng người sử dụng shisha chuyển sang tìm kiếm các chất gây nghiện khác như ma túy sẽ rất lớn, điều này rất đáng lo ngại.

Cho dù bạn mới chỉ hút một lần hay đã sử dụng nhiều lần như 1 phần của thói quen thì nên sớm từ bỏ nó. Vì những hiểm họa mà shisha gây ra có thể không đến ngay trong vài lần sử dụng nhưng nó sẽ phá hủy sức khỏe của bạn dần dần.