Rừng quốc gia Cát Bà kêu cứu !

Từ lâu, Vườn quốc gia Cát Bà là niềm tự hào của người dân đảo, rừng không chỉ là điểm du lịch sinh thái lý tưởng mà còn là khu bảo tồn nguồn gen độc đáo. Trước đây, khu Ninh Tiếp- Tùng Phèo thuộc xã Việt Hải do lâm trường Cát Bà quản lý, sử dụng, ngày 31-3-1986, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) có quyết định thành lập Vườn quốc gia Cát Bà và ngày 28-5-1986, UBND thành phố có quyết định giải thể lâm trường Cát Bà, bàn giao cho Vườn quốc gia Cát Bà quản lý trên cơ sở giữ nguyên trạng. Khu đồng Ninh Tiếp- Tùng Phèo được giữ để phục hồi hệ sinh thái tự nhiên. Lẽ đương nhiên, khi thành lập Vườn quốc gia Cát Bà, khu vực này thuộc sự quản lý và bảo vệ của Vườn quốc gia Cát Bà. Nhưng do mới thành lập và chưa có sự sâu sát của những cán bộ được giao nhiệm vụ, dẫn đến việc quản lý thiếu chặt chẽ, nhất là quản lý đất rừng. Tình trạng đó vô hình chung đã 'tạo điều kiện' cho một số hộ dân của xã Việt Hải tự ý vào khu vực này trồng hoa màu và cây ăn quả, thậm chí có 4 hộ dân đã làm nhà tạm.

Sự việc trở nên nghiêm trọng hơn khi cuối năm 2004, diện tích đất rừng tại khu đồng Ninh Tiếp- Tùng Phèo bị lấn chiếm trái phép và bị phá hoại lên đến 23,8 ha. Người hiện đang quản lýýýý trái phép diện tích đất rừng khổng lồ này là bà Vũ Thu Hà, sinh năm 1973 có hộ khẩu thường trú tại P210, C6, khu tập thể Thanh Xuân Bắc (Hà Nội). Trong thời gian qua, bà Vũ Thu Hà tổ chức chặt cây, khai thác đá, làm nhà, xây dựng hàng rào bảo vệ và xây dựng trái phép hàng chục công trình, bất chấp lệnh đình chỉ của Vườn quốc gia Cát Bà. Việc này vi phạm nghiêm trọng Luật Bảo vệ và phát triển rừng. Trước sự việc trên, ngày 27-5-2003, Vườn quốc gia Cát Bà có công văn số 87/CV-VQG đề nghị UBND huyện Cát Hải xử lý hành vi vi phạm Luật Bảo vệ và phát triển rừng.

Vì sao bà Vũ Thu Hà có diện tích đất trên?

Theo báo cáo kết quả thanh tra số 79/BC-KTLN ngày 1-12-2004 của Đoàn Thanh tra liên ngành thành phố được thành lập theo quyết định số 2585/QĐ-UB ngày 29-9-2004 của UBND thành phố: Năm 2000, bà Hà đến đây và ký hợp đồng với một số người dân lấn chiếm đất rừng để nuôi ong mật. Do nuôi không hiệu quả, từ tháng 3-2001 đến 1-2002, bà Hà đã lập hàng loạt dự án như: dự án phát triển nông nghiệp và du lịch, kinh tế trang trại Hoa Tiên... Nhưng, cái gọi là dự ánnnn của bà Hà hầu như chỉ có vài người biết vì không được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; hơn nữa công trình xây dựng lại nằm trên diện tích đất lấn chiếm, song 'chủ dự án' vẫn gấp rút tiến hành....Trong thời gian này, các hành vi vi phạm của bà Hà đều được ông Đinh Hồng Tâm, nguyên Chủ tịch UBND xã Việt Hải 'bật đèn xanh', 'ưu tiên' cho nhập hộ khẩu và đồng ý cho bà Hà chuyển nhượng... đất rừng.

Sự việc bắt đầu từ ngày 22-11-2000 khi ông Tâm tự ý ký quyết định (không số) giao 6 ha đất cho bà Nguyễn Thị Thuý- là người địa phương để làm nhà ở và trang trại với thời hạn sử dụng 50 năm (kèm theo cả sơ đồ và xác nhận của ông Phạm Văn Đậy, cán bộ địa chính xã). Hơn một tháng sau, ngày 24-12- 2000, bà Thuý cùng chồng là Vũ Hữu Thành đã ký hợp đồng chuyển nhượng cho bà Vũ Thu Hà. Sau đó, bà Hà tiếp tục được 3 hộ dân khác chuyển nhượng vườn cây; đến năm 2003, bà Hà thực hiện 15 lần nhận chuyển nhượng sang tay của 14 hộ dân và được ông Tâm xác nhận 12 lần. Khi đã có đất, có hộ khẩu, tháng 5-2002 bà Hà làm đơn xin làm nhà và tháng 10-2002, bà Hà lại làm đơn xin xây dựng hàng rào bảo vệ. Tất cả các việc trên đều được ông Tâm đồng ý. Không những thế, UBND xã còn thu thuế đất công ích 5%. Như vậy trong những năm ở Việt Hải, bà Hà sử dụng khoảng 23,8 ha đất tại khu vực đồng Ninh Tiếp- Tùng Phèo, gồm 16,4 ha nhận chuyển nhượng trái phép của các hộ dân xã Việt Hải; 7,4 ha do bà Hà lấn chiếm thêm và bà Hà tự ý chặt cây phá rừng, khai thác đá, xây dựng hàng chục công trình trái phép tại đây.

Sai phạm từ nhiều phía?

Theo kết luận số 587/KL-UB ngày 31-1-2005 của UBND thành phố về kết quả kiểm tra, xác minh việc chuyển nhượng đất, xây dựng công trình trái phép trong khu vực Vườn quốc gia Cát Bà và việc nhập hộ khẩu của bà Vũ Thu Hà tại xã Việt Hải (huyện Cát Hải), các đối tượng trên đã có các vi phạm như sau: Việc ông Đinh Hồng Tâm, nguyên Chủ tịch UBND xã Việt Hải có quyết định (không số) ngày 22-11-2000 giao 6 ha đất cho bà Nguyễn Thị Thuý để làm nhà ở và trang trại với thời hạn sử dụng ổn định 50 năm là trái thẩm quyền và trái quy định tại các điều 19,23,24 Luật Đất đai sửa đổi bổ sung năm 1998. Việc chuyển nhượng đất và nhà giữa bà Vũ Thu Hà với bà Nguyễn Thị Thuý và các hộ dân tại khu vực Ninh Tiếp- Tùng Phèo vi phạm điều 30, điều 6 Luật Đất đai sửa đổi bổ sung năm 1998. Bà Vũ Thu Hà xây dựng các công trình trên đất đã quy hoạch và việc ông Đinh Hồng Tâm đồng ý cho bà Hà xây dựng là trái thẩm quyền, vi phạm Nghị định 52/NĐ-CP ngày 8-7-1999 của Chính phủ. Bà Vũ Thu Hà và các hộ dân sử dụng đất tại khu Ninh Tiếp- Tùng Phèo để tự ý trồng những loại cây không có nguồn gốc tự nhiên tại khu vực Vườn quốc gia Cát Bà là hành vi phá rừng, chiếm đất trái phép, sử dụng đất lâm nghiệp sai mục đích, vi phạm Nghị định số 77/CP ngày 29-11-1996 của Chính phủ và Luật Bảo vệ và phát triển rừng năm 1991, đồng thời vi phạm Quy chế quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất và rừng tự nhiên (ban hành kèm theo Quyết định số 08/2001/QĐ-TTg ngày 11-1-2001 của Thủ tướng Chính phủ). Bà Vũ Thu Hà không tuân thủ Lệnh đình chỉ của Vườn quốc gia Cát Bà là cố tình vi phạm các điều 17 (mục 4) Quy chế quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất và rừng tự nhiên (ban hành kèm theo Quyết định số 08/2001/QĐ-TTg ngày 11-1-2001 của Thủ tướng Chính phủ); Luật Bảo vệ và phát triển rừng. Không những thế, việc các hộ dân xã Việt Hải trồng cây, xây dựng các công trình và sinh hoạt trong khu vực Ninh Tiếp- Tùng Phèo để dẫn tới sự việc phức tạp nghiêm trọng hiện nay thể hiện sự buông lỏng quản lý đất đai và thiếu trách nhiệm trong việc phối hợp giữa Vườn quốc gia Cát Bà, UBND huyện Cát Hải và UBND xã Việt Hải. Ngoài ra, việc bà Vũ Thu Hà chưa có nhà hợp pháp tại xã Việt Hải nhưng đã được nhập hộ khẩu thường trú tại xã Việt Hải là vi phạm Nghị định số 51/CP ngày 10-5-1997 của Chính phủ, Thông tư số 06/TT/BNV ngày 20/6/1997 của Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an), Công văn số 2053/C11 (C13) ngày 24/12/1997 của Tổng cục Cảnh sát nhân dân. Trách nhiệm này trước hết thuộc về ông Đinh Hồng Tâm, ông Hoàng Văn Tám- nguyên Trưởng Công an xã Việt Hải đã xác nhận vào phiếu báo thay đổi hộ khẩu (NK5) và đơn xin nhập khẩu của bà Vũ Thu Hà.

Cần xử lý nghiêm

Trước sự việc nêu trên, để khắc phục hậu quả, lập lại trật tự trong công tác quản lý đất rừng ở khu vực, trong Kết luận số 587/KL-UB ngày 31-1-2005, UBND thành phố yêu cầu: bà Vũ Thu Hà phải tự chuyển các loại cây trồng không có nguồn gốc tự nhiên ra khỏi khu vực Ninh Tiếp- Tùng Phèo, trả lại diện tích đất đang sử dụng trái phép để Vườn quốc gia Cát Bà phục hồi hệ sinh thái rừng. Thành phố giao Sở Tài nguyên- Môi trường tham mưu với UBND thành phố việc thu hồi diện tích đất bà Hà đang sử dụng trái phép tại xã Việt Hải. Trường hợp bà Hà không tự giác thực hiện, giao cho UBND huyện Cát Hải chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn tất thủ tục, tổ chức cưỡng chế để thu hồi đất bàn giao cho Vườn quốc gia Cát Bà quản lý, sử dụng theo quy định của pháp luật. Thành phố cũng yêu cầu UBND huyện Cát Hải nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm cá nhân lãnh đạo UBND huyện trong công tác quản lý đất đai, quản lý xây dựng, quản lý rừng tại xã Việt Hải. Huyện Cát Hải chỉ đạo UBND xã Việt Hải huỷ bỏ giá trị pháp lý quyết định (không số) ngày 22-11-2000 của Chủ tịch UBND xã Việt Hải giao 6 ha đất cho bà Nguyễn Thị Thuý và các văn bản xác nhận của Chủ tịch UBND xã về việc chuyển nhượng đất, vườn cây giữa bà Vũ Thu Hà với các hộ dân; văn bản cho phép và Vũ Thu Hà xây dựng các công trình tại khu vực Ninh Tiếp- Tùng Phèo. UBND huyện báo cáo và đề nghị Huyện uỷ Cát Hải tiến hành tạm đình chỉ công tác, kiểm điểm, xử lý kỷ luật đối với ông Đinh Hồng Tâm- Bí thư chi bộ xã, nguyên Chủ tịch UBND xã Việt Hải; kiểm điểm, xử lý kỷ luật đối với ông Hoàng Văn Tám- nguyên Trưởng Công an xã và ông Phạm Văn Đậy- nguyên cán bộ địa chính xã. Công an thành phố chỉ đạo Công an huyện Cát Hải thu hồi sổ hộ khẩu đã cấp cho bà Vũ Thu Hà và xoá tên bà Vũ Thu Hà trong sổ đăng ký hộ khẩu tại xã Việt Hải, hướng dẫn bà Vũ Thu Hà thủ tục đăng ký hộ khẩu theo quy định của pháp luật. Tiến hành kiểm điểm, quy trách nhiệm đối với các cán bộ liên quan trong việc làm thủ tục nhập khẩu cho bà Vũ Thu Hà về xã Việt Hải. Thành phố cũng yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Vườn quốc gia Cát Bà kiểm điểm nghiêm túc, xử lý kỷ luật cán bộ vi phạm về công tác quản lý, sử dụng đất đai, quản lý rừng thuộc quy hoạch Vườn quốc gia Cát Bà; thống nhất với Chi cục Kiểm lâm và bà Hà để giữ lại những loại cây phù hợp với nguồn gốc tự nhiên tại khu Ninh Tiếp- Tùng Phèo; đề xuất hỗ trợ kinh phí cho việc đã trồng những loại cây đó cho bà Hà. Đối với các công trình xây dựng không có giấy phép, thành phố giao UBND huyện Cát Hải chủ trì phối hợp với các Sở Tài nguyên- Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Du lịch căn cứ thực trạng, điều kiện cụ thể, nghiên cứu đề xuất phương án tổng thể trình UBND thành phố.

Đây là một bài học đắt giá cho các cấp chính quyền địa phương về công tác quản lý, nhất là quản lý cán bộ. Việc vi phạm nghiêm trọng của ông Đinh Hồng Tâm tuy kéo dài nhiều năm song vẫn chua có động thái lớn nào từ phía UBND huyện Cát Hải. Việc xử lý kỷ luật đối với ông Tâm cũng khá lạ lùng, sau khi có các hành vi sai phạm nghiêm trọng, ông Tâm không làm Chủ tịch UBND xã nữa, nhưng lại trở thành... Bí thư chi bộ xã (?!) Tuy huyện đảo đã có quyết định đình chỉ việc mua bán đất của bà Hà nhưng lại diễn ra quá muộn (sau gần 4 năm sự việc xảy ra). Huyện Cát Hải cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý cán bộ, giáo dục ý thức trách nhiệm của người dân trong việc bảo vệ và phát triển rừng./.