Về bội chi ngân sách, ước thực hiện bằng 4,5% GDP, trong phạm vi Quốc hội cho phép. Chính phủ đã và đang chỉ đạo phấn đấu tăng thu ngân sách, rà soát tiết kiệm chi, cắt giảm những nhiệm vụ chi không cần thiết.
Thu ngân sách đạt 94% dự toán
Hôm qua (20/10), trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày Báo cáo đánh giá tình hình thực hiện ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022, dự toán NSNN, phương án phân bổ ngân sách Trung ương (TW) năm 2023 và Kế hoạch tài chính 3 năm 2023 - 2025.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, 9 tháng đầu năm 2022, thu NSNN bằng 94% dự toán, trong đó thu nội địa đạt 88,9% dự toán, thu dầu thô đạt 113% dự toán, thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 108,8% dự toán. Đánh giá cả năm thu NS ước tăng 14,3% so với dự toán.
Về Kế hoạch tài chính 3 năm 2023 - 2025, tỷ trọng chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên trong tổng chi NS đảm bảo bám sát mục tiêu kế hoạch tài chính 5 năm, đảm bảo thực hiện một số mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng như: kinh phí đảm bảo cho quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế, xã hội; Cải cách tiền lương cho cán bộ, công chức, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, bố trí kinh phí cho các nhiệm vụ chi đầu tư phát triển khác.
Về chi NS, ước thực hiện hết tháng 9 đạt 60,9% dự toán, trong đó chi đầu tư, phát triển đạt 48,1% dự toán. Đánh giá cả năm, chi NSNN bằng 114,1% dự toán, trong đó giải quyết vốn đầu tư công ước đạt 96% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Chi trả nợ lãi đạt 96,1%, chi thường xuyên đạt 100,7% dự toán.
Đến hết tháng 9/2022, đã sử dụng nguồn dự phòng NS TW chủ yếu là để bổ trợ cho các địa phương chi phòng, chống dịch, hỗ trợ người dân. Số dự phòng còn lại tiếp tục ưu tiên cho các công tác phòng chống thiên tai, dịch bệnh, bão lũ, hỗ trợ người dân và các nhiệm vụ cấp bách khác trong các tháng cuối năm.
Bộ trưởng lý giải, bội chi tăng thêm cho nhiệm vụ thuộc Chương trình phục hồi và dự án cần đẩy nhanh tiến độ của Nghị quyết 43 là 0,41% GDP. Theo đó, bội chi NS năm 2022 ước thực hiện bằng 4,5% GDP, trong phạm vi QH cho phép. Trong điều hành, Chính phủ đã và đang chỉ đạo phấn đấu tăng thu NS, rà soát tiết kiệm chi, cắt giảm những nhiệm vụ chi không cần thiết để tiếp tục giảm mức bội chi so với báo cáo.
Bảo đảm thu ngân sách đúng, đủ, sát thực tế
Báo cáo thẩm tra tình hình thực hiện NSNN năm 2022, dự toán NSNN, phương án phân bổ NS TW năm 2023 và Kế hoạch tài chính 3 năm 2023 - 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của QH Nguyễn Phú Cường ghi nhận thu NSNN 9 tháng đầu năm đạt cao, tổng số thu cân đối NSNN vượt dự toán khá cao, tăng 14,3% so với dự toán, tăng 2,9% so với ước thực hiện năm 2021. Trong đó, cả NS TW và NS địa phương đều vượt dự toán.
Tuy nhiên, ông Cường cũng lưu ý một số vấn đề như công tác dự báo trong xây dựng dự toán; đánh giá kỹ vai trò chủ đạo của NS TW, cơ cấu tăng thu NSNN vẫn chưa vững chắc, tỷ trọng tăng thu từ đất còn lớn; thu NS địa phương không đồng đều giữa các địa phương, nhiều địa phương ước không đạt dự toán; tồn tại bất cập trong phân cấp nguồn thu giữa TW và địa phương.
Ủy ban Tài chính – Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ về ước thực hiện các khoản thu NSNN năm 2022, bảo đảm thu đúng, thu đủ, sát với tình hình thực tế; đề nghị báo cáo rõ nguyên nhân, trách nhiệm và giải pháp trong việc nhiều năm liền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại DN không đạt dự toán; đề nghị đánh giá kỹ nguyên nhân của tình trạng nợ thuế có xu hướng tăng.
Trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế QH Vũ Hồng Thanh cũng đánh giá, việc xây dựng dự toán thu NSNN của Chính phủ còn quá thận trọng có thể đã làm giảm không gian của chính sách tài khóa. Tỷ trọng thu NS TW đang có xu hướng giảm dần trong tổng thu NSNN, ảnh hưởng đến vai trò chủ đạo của NS TW, đặc biệt trong việc cân đối nguồn lực cho thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, các dự án quan trọng quốc gia, bảo đảm quốc phòng, an ninh của cả nước và các vùng theo chủ trương của Đảng và Nghị quyết của QH.
Chất lượng thu NSNN còn chứa đựng yếu tố chưa bền vững, phần lớn tăng thu từ đất, dầu thô (đạt 213% dự toán do giá bình quân tăng 47,05 USD/thùng so với dự toán), xổ số kiến thiết, trong khi thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh tăng chậm. Thu từ cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại DN 3 năm không đạt dự toán, số thu thực tế rất thấp so với dự toán năm 2022, chỉ đạt 2,8 nghìn tỷ đồng, giảm 37,2 nghìn tỷ đồng so với dự toán.
