“Quyền tư pháp” của Tòa án cần được tiếp tục làm rõ

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chủ trì buổi làm việc tại TANDTC
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chủ trì buổi làm việc tại TANDTC
(PLO) - Hôm qua (25/8), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang - Trưởng ban Chỉ đạo cải cách tư pháp (CCTP) Trung ương cùng đoàn công tác đã có buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng TANDTC về tình hình quán triệt, triển khai thực hiện Chiến lược CCTP đến năm 2020 và kết quả thực hiện các nhiệm vụ CCTP  trong 6 tháng đầu năm…
Tòa án kiểm soát toàn bộ các hoạt động tố tụng?
Sau khi Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 92- KL/TW ngày 12/3/2014 về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49- NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về Chiến lược CCTP đến năm 2020, Ban Cán sự Đảng TANDTC đã xây dựng chương trình, kế hoạch để cụ thể hóa những nhiệm vụ, yêu cầu và quán triệt đến mỗi cán bộ, công chức…
Tòa án các cấp đã tập trung nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại án; chú trọng làm tốt việc tranh tụng tại phiên tòa; xét xử nghiêm minh các vụ án tham nhũng, làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ việc dân sự; tích cực tham gia vào việc hoàn thiện chính sách, pháp luật…; nghiên cứu hoàn thiện cơ cấu tổ chức Tòa án các cấp; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, vững mạnh…
Theo báo cáo của TANDTC, hiện nay cơ quan này đang tổ chức nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức TAND, trong đó đã thể hiện rất nhiều nội dung theo tinh thần CCTP như: hệ thống Tòa án theo thẩm quyền xét xử với mô hình Tòa án 4 cấp (TANDTC, TAND cấp cao, TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và TAND sơ thẩm khu vực); thẩm quyền của TANDTC trong phát triển án lệ; đổi mới tổ chức và hoạt động của TANDTC…
Ngoài ra, một số nội dung CCTP liên quan tới nguyên tắc hoạt động của Tòa án cũng đã và đang được nghiên cứu để thể chế hóa trong quá trình xây dựng các luật khác như: tăng cường tranh tụng tại phiên tòa; đổi mới chế định giám đốc thẩm; xây dựng cơ chế kiểm soát chặt chẽ giữa các cơ quan trong thực hiện các hoạt động tư pháp.
Xuất phát từ quy định tại Hiến pháp rằng: “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp”; “TANDTC là cơ quan xét xử của nước CHXHCN Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp”, TANDTC cho rằng: “Cần nhận thức chỉ có Tòa án mới có quyền hạn chế quyền tự do, tước bỏ quyền sống của con người theo pháp luật và Tòa án thực hiện quyền tư pháp để bảo vệ công lý. Do đó, các hoạt động của CQĐT, VKS nhằm phục vụ cho hoạt động xét xử. Chính vì vậy, Tòa án phải kiểm soát các hoạt động tố tụng từ khi bắt, giam giữ, khởi tố vụ án, khởi tố bị can và quá trình điều tra, truy tố. Nếu phát hiện các hoạt động tố tụng không đúng thì Tòa án yêu cầu cơ quan đó thực hiện hoặc tự mình thực hiện các hoạt động để làm sáng tỏ các tình tiết của vụ án”.
Cần làm rõ nội hàm của “quyền tư pháp” 
Trước kiến nghị trên của TANDTC, một số đại biểu đã tỏ ra băn khoăn và đề nghị cần phải tiếp tục nghiên cứu, làm rõ. Thượng tướng Lê Quý Vương- Thứ trưởng Bộ Công an cho hay: “Hiện nay, mô hình tố tụng của Việt Nam đã tương đối rõ ràng. Tôi cũng băn khoăn về việc quy định Tòa án kiểm soát các hoạt động tố tụng. Cái này cần được xem xét kỹ. Hiện nay, giám sát hoạt động điều tra đã có Viện kiểm sát và quan điểm của Bộ Công an vẫn là càng có giám sát nhiều thì càng tốt”.
Còn bà Lê Thị Thu Ba, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo CCTP Trung ương và một số đại biểu khác đều có quan điểm: quyền tư pháp như thế nào, mối quan hệ giữa các cơ quan cũng như việc Tòa án thực hiện cơ chế kiểm soát quyền lực như thế nào, cần phải tiếp tục xem xét nghiên cứu, làm rõ để tránh trùng lặp.
Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Văn Quyền thì phát biểu: “Tòa án vẫn có thể kiểm tra, giám sát  bằng nhiều cách: khi hồ sơ đến Tòa thì vẫn kiểm tra, xem xét và nếu cần thiết thì trả hồ sơ. Trong khi xét xử cũng vậy, nếu phát hiện sai sót thì HĐXX trả hồ sơ để điều tra lại”.
Trong khi đó, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn lý giải, việc Tòa án thực hiện quyền tư pháp, có nhiệm vụ bảo vệ công lý là một điểm mới trong Hiến pháp 2013. Việc cụ thể hóa chức năng của Tòa án khi thực hiện quyền tư pháp và nhiệm vụ hiến định là bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ XHCN, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Trước những ý kiến tại buổi làm việc, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang khẳng định, Hiến pháp 2013 đã nhấn mạnh vị trí của Tòa án với nhiều nội dung mới. Cần phải tiếp tục làm rõ nội hàm của quyền tư pháp như thế nào. Điều này có thể chưa làm được ngay nhưng ít nhất thì nó cũng phải được thể hiện mang tính chất định hướng quan trọng trong Luật Tổ chức TAND đang được xây dựng. Đây là nội dung mới, làm sao cụ thể hóa, thể chế hóa và làm rõ vai trò, chức năng của Tòa án, sự phân công, phối hợp như thế nào để phù hợp với điều kiện của Việt Nam, không mâu thuẫn với quyền lực của các cơ quan khác hoặc làm giảm quyền năng của cơ quan khác.
Chủ tịch nước cho rằng: “Trong Luật Tổ chức TAND tới đây có thể chưa giải quyết được triệt để về quyền tư pháp của Tòa án như trên, tuy nhiên vẫn cần tiếp tục làm rõ về vấn đề này”.
Chiều cùng ngày, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cũng đã có buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng VKSNDTC về tình hình quán triệt, triển khai thực hiện Kết luận số 92-KL/TW của Bộ Chính trị.  
Tiếp tục khẳng định vai trò của tranh tụng
Đề xuất, kiến nghị một số nội dung trong CCTP, TANDTC cho rằng: “Tranh tụng tại phiên tòa phải đảm bảo các tình tiết khách quan của vụ án phải được trình bày đầy đủ và thẩm định kỹ lưỡng tại phiên tòa. Vai trò của thẩm phán là người điều hành tranh tụng, còn trách nhiệm tranh tụng là của kiểm sát viên với luật sư hoặc bị cáo (đối với vụ án hình sự) hoặc giữa luật sư của các bên và các đương sự (trong vụ án dân sự)”.

Đọc thêm

Đoàn Đại biểu Quốc hội Đồng Nai giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác thi hành án dân sự

Đoàn Đại biểu Quốc hội Đồng Nai giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác thi hành án dân sự
(PLVN) - Sáng 17/12, Đoàn giám sát của đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đồng Nai do ông Quản Minh Cường – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh, làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh về việc thực hiện chính sách pháp luật trong công tác THADS từ ngày 1/10/2020 đến ngày 30/9/2024.

Ghi nhận những đóng góp tích cực của công tác tư pháp

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2025, nhiều đại biểu đánh giá công tác tư pháp ngày càng thể hiện được vai trò, vị thế, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của Bộ, ngành, địa phương đồng thời đưa ra các kiến nghị, đề xuất cụ thể để đưa công tác tư pháp tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực.

Chị Lưu Thị Thu Huyền: Hơn 20 năm tận tuỵ đưa pháp luật đến với người dân thành phố Cảng

Trưởng phòng PBGDPL Lưu Thị Thu Huyền (ngoài cùng bên trái) phát tờ gấp tuyên truyền phòng, chống khai thác IUU cho ngư dân tại cảng cá Trân Châu, huyện Cát Hải.
(PLVN) - Ở Hải Phòng nói đến công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, dù ở cấp xã hay cấp huyện, mọi người đều nhắc đến chị Lưu Thị Thu Huyền – Trưởng phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật , Sở Tư pháp TP Hải Phòng . Người cán bộ với sự tận tâm, trách nhiệm trong công việc, nỗ lực hết mình để hoàn thành “sứ mệnh” đưa pháp luật đến với người dân.

Triển khai công tác tư pháp năm 2025

Triển khai công tác tư pháp năm 2025
(PLVN) - Sáng 17/12, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2025 với hình thức trực tiếp và trực tuyến. Đến dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị có đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ.

Luật sư công là lựa chọn phù hợp khi phát sinh các tranh chấp về kinh doanh, thương mại

Luật sư Bùi Bảo Ngọc tham gia trợ giúp pháp lý cho người dân tại trụ sở UBND xã Đông Sơn. (Ảnh: B.N)
(PLVN) - Do hoạt động kinh doanh, thương mại không nằm trong phạm vi của trợ giúp pháp lý nên đối với các vụ án có liên quan đến quyền lợi nhà nước, để giải quyết tình trạng khiếu nại tố cáo của người dân, đại diện cho cơ quan nhà nước có chuyên môn sâu để tham gia tranh tụng thì luật sư công là lựa chọn phù hợp hơn trợ giúp viên pháp lý.

Những định hướng quan trọng để Ngành Tư pháp tiếp tục hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao

Tổng Bí thư Tô Lâm và Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp tại buổi làm việc ngày 7.11
(PLVN) -Năm 2024, một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của Bộ, ngành Tư pháp khi nhân Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2024, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp. Những chỉ đạo của Tổng Bí thư là những định hướng quan trọng để toàn Ngành tiếp tục nỗ lực, phấn đấu, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức về pháp luật của người dân

Cảnh Hội thảo Đánh giá tình hình triển khai và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân”.
(PLVN) - Chiều 16/12, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo Đánh giá tình hình triển khai và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Đề án “Tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân”. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh và Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Lê Vệ Quốc chủ trì và điều hành Hội nghị.

Đội ngũ luật sư Chính phủ Canada: Bảo đảm quản lý các vấn đề công phải tuân thủ luật pháp Kỳ 2: Đôi nét về “công ty luật” lâu đời nhất và lớn nhất Canada

Các luật sư ở Canada. (Ảnh minh họa: montreallawyers.com).
(PLVN) - Ở Canada, cơ quan được mô tả là “công ty luật” lâu đời nhất và lớn nhất cả nước chính là Bộ Tư pháp Canada. Bộ này có khoảng 5.000 nhân viên thì trong đó có khoảng một nửa là luật sư. Nửa còn lại là các chuyên gia nhiều lĩnh vực, bao gồm trợ lý pháp lý, nhà khoa học xã hội, quản lý chương trình, chuyên gia truyền thông, nhân viên dịch vụ hành chính, chuyên gia dịch vụ máy tính và nhân viên tài chính.

Việt Nam: Bước đầu hình thành đội ngũ đảm nhiệm nhiệm vụ "luật sư Nhà nước"

Bộ Công an tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ cho cán bộ pháp chế. (Ảnh: congan.com.vn).
(PLVN) -  Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp), trong tổ chức bộ máy các cơ quan hành chính Việt Nam hiện nay đã hình thành các cơ quan, đơn vị, đội ngũ pháp chế thực hiện các chức năng liên quan đến công tác pháp luật, trong đó có các nhiệm vụ có thể được coi là các nhiệm vụ của “luật sư Nhà nước”.

Hội nghị Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam – Lào lần thứ 6: Điểm sáng trong hợp tác Việt – Lào về pháp luật và tư pháp

Đại biểu hai nước tham dự Hội nghị công tác tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam-Lào mở rộng lần thứ 5.
(PLVN) - Được sự cho phép của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh sẽ dẫn đầu Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị Tư pháp các tỉnh có chung đường biên giới Việt Nam – Lào (mở rộng) lần thứ 6 tại Lào từ ngày 18-20/12/2024. Từ khi mở ra tổ chức hội nghị lần đầu tiên vào năm 2011 tới nay, cơ chế hợp tác này ngày càng phát huy hiệu quả thiết thực trong việc giải quyết các vấn đề quốc tịch, hộ tịch của người dân sinh sống tại khu vực biên giới giữa hai nước cũng như tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý, thi hành án dân sự, tương trợ tư pháp về dân sự, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ pháp luật… góp phần xây dựng đường biên giới hoà bình, hữu nghị, tô thắm thêm tình hữu nghị anh em đặc biệt giữa hai dân tộc Việt – Lào.

Tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị Quyết 18-NQ/TW: Cần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

Tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị Quyết 18-NQ/TW: Cần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp
(PLVN) -  Cải cách tinh gọn bộ máy hiện nay đang thực hiện mạnh mẽ từ trung ương xuống, do vậy, nên cải cách theo hướng phân quyền mạnh hơn cho cấp địa phương, còn Trung ương chỉ làm những việc điều phối xuyên quốc gia. Trung ương kiên quyết không làm các nhiệm vụ thuộc phạm vi của địa phương, nhằm giảm thiểu việc can thiệp hay chồng chéo nhiệm vụ. Đây là một nội dung trong bài viết của GS.TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh (ĐH Kinh tế).

“Điểm tựa” cho người dân nghèo trên dải đất lửa Quảng Bình

“Điểm tựa” cho người dân nghèo trên dải đất lửa Quảng Bình
(PLVN) -  Nhờ triển khai hiệu quả Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư, tỉnh Quảng Bình đã đạt nhiều thành tựu nổi bật trong công tác giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội. Với hơn 283.000 lượt hộ nghèo và đối tượng chính sách được vay vốn ưu đãi, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm từ 6,52% xuống 4,05%. Các mô hình kinh tế hiệu quả đã góp phần cải thiện đời sống người dân, xây dựng nông thôn mới và tạo dựng niềm tin sâu sắc của nhân dân vào các chủ trương của Đảng và Nhà nước.