Cứ vào đầu mùa khô hằng năm, Đội Quy tập (QT) 192 - Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Thừa Thiên Huế lại có mặt tại nước bạn Lào để thực hiện việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ Việt Nam đã anh dũng hy sinh ở đây. Dù rất khó khăn, vất vả và cả những hiểm nguy, song với tinh thần, trách nhiệm, mỗi thành viên của Đội đã vượt lên chính mình, vượt qua hoàn cảnh để hoàn thành nhiệm vụ, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
Lội suối, băng rừng đưa các liệt sĩ về đất mẹ
Gần 800 bản, làng, hàng ngàn cánh rừng, quả đồi, hàng trăm con suối của hai tỉnh Salavan, Sêkông, nước bạn Lào đều in đậm dấu chân của cán bộ, nhân viên Đội QT 192. Tà Ổi, Xù Muồi, Va Phi, Tùm Lan, Lào Ngam, Không Xê Đôn thuộc tỉnh SaLaVan hay các huyện Cà Lùm, Lã Mam, Thà Tèng tỉnh Sê Kông... đã trở thành những địa chỉ quen thuộc của những chiến sỹ đến tìm đồng đội.
Thực tế những năm qua, tại nhiều địa điểm, công tác khai quật chủ yếu phải dựa vào sức người. Nhiều trường hợp phải cất công tìm kiếm từ năm này sang năm khác, đào nhiều lần, đào ở diện rộng cả 4 - 5ha đồi, sâu 3 - 4m mới tìm đúng nơi các liệt sĩ bị vùi lấp trong chiến đấu năm xưa.
Đại úy quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) Nguyễn Minh Cường, nhân viên Đội QT 192 cho biết: Hiện nay, các thông tin có mộ liệt sĩ rất khan hiếm, nếu có thì nằm rải rác ở khu vực đồi, núi, có những nguồn tin chúng tôi phải hành quân bộ cả ngày đường mới đến nơi và chủ yếu là phải đào tọa độ. Dù gặp rất nhiều khó khăn, tuy nhiên với trách nhiệm được giao, chúng tôi vẫn không nản chí, tiến hành đào bới vài ngày trời, quyết tâm tìm kiếm bằng được liệt sĩ để đưa các bác, các chú trở về với đất mẹ, trở về với Tổ quốc Việt Nam thân yêu.
Hàng tháng trời, cán bộ, nhân viên Đội QT 192 phải vượt nắng, thắng mưa, trèo đèo, lội suối, đến tận các bản làng xa xôi của nước bạn để thu thập, tìm kiếm nguồn tin. Vất vả, khó khăn là vậy, song ở đâu có nguồn tin liệt sĩ, mộ liệt sĩ là ở đó có hình bóng cán bộ, nhân viên Đội QT 192.
Để tìm được những hài cốt này, các chiến sĩ thường dựa vào các nguồn tin như sơ đồ nghĩa trang do các đơn vị cung cấp, nguồn tin từ các cựu chiến binh trực tiếp chôn cất hoặc thân nhân liệt sĩ và nguồn từ người dân địa phương. Tuy nhiên, tất cả những nguồn tin này đều rất mông lung. Do thời gian đã quá lâu nên sơ đồ giờ cũng không còn có hiệu quả, bởi địa hình thay đổi. Trong khi ngày xưa, lúc chôn cất các liệt sĩ trong lúc chiến sự gấp rút, nên việc vẽ sơ đồ, đánh dấu vị trí cũng thường sai số nhiều.
Thế nhưng, với trách nhiệm của mình, cán bộ, chiến sĩ Đội QT 192 luôn kiên trì, nỗ lực; xem việc tìm hài cốt các liệt sĩ “chính là tìm người thân của mình" nên các anh đã vượt lên chính mình, vượt qua hoàn cảnh với bao khó khăn, nguy hiểm để đưa hài cốt cán bộ, chiến sĩ ta hy sinh trên đất bạn về với đất mẹ.
 |
Các cán bộ, chiến sĩ Đội QT 192 cẩn trọng tìm kiếm hài cốt các liệt sỹ giữa rừng sâu. |
Theo Chỉ huy Đội QT192, để công tác tìm kiếm, quy tập đạt kết quả cao, ngay sau khi đặt chân đến đất bạn, cấp ủy, chi bộ, chỉ huy đội nhanh chóng họp bàn, triển khai các biện pháp để nâng cao hiệu quả tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Trong đó, đội tập trung phát huy kinh nghiệm các đồng chí đi trước, thông thạo địa hình và biết tiếng Lào để làm công tác dân vận, tuyên truyền, vận động cấp ủy, chính quyền và bà con Nhân dân các địa phương bạn hỗ trợ, cung cấp thông tin.
“Chính nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, phối hợp tốt với cấp ủy, chính quyền địa phương nên khi đơn vị đặt chân đến các địa bàn, nhất là các bản vùng sâu, vùng xa, chúng tôi được cấp ủy từ huyện cho đến thôn, bản và đồng bào các dân tộc của bạn giúp đỡ rất nhiều, từ nơi ngủ nghỉ, cử người dẫn đường đến việc thu thập nguồn thông tin, tham gia cùng đội trong tìm kiếm, quy tập", Trung tá Hồ Văn Chức – Đội phó Đội QT 192 thông tin.
Hành trình không mỏi
Mùa khô ở Lào thời tiết rất khắc nghiệt; ngày nóng đến bỏng rát nhưng có những đêm lạnh đến thấu xương. Các chiến sĩ thường phải dựng lán ngủ trong rừng suốt nhiều ngày. Những bữa cơm ở giữa rừng trở nên quá quen thuộc với họ. Đường sá chưa được đầu tư nhiều, vì thế hành trình của họ vô cùng gian nan, vất vả.
Mặc dù thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn, thời tiết khí hậu khắc nghiệt, tuy nhiên khi nghĩ đến những đồng đội đã anh dũng hy sinh nhưng vẫn đang còn nằm lại nơi đất khách quê người, cùng với sự chờ ngóng liệt sĩ của những người thân thì mỗi cán bộ, nhân viên Đội QT 192 lại tiếp tục khắc phục khó khăn, vượt suối, băng rừng để tìm đồng đội…
“Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam trên đất bạn hiện nay ngày càng gặp nhiều khó khăn, đường sá đi lại xa xôi, công việc đào bới ở các khu vực có thông tin mộ liệt sĩ đất đá cứng, đặc biệt là thời tiết trên đất bạn nắng nóng rất khắc nghiệt… Tuy nhiên, khi chúng tôi tìm kiếm, đào bới gặp được hài cốt liệt sĩ, cất bốc được các bác, các chú lên thì mọi khó nhọc, mệt mỏi đều tan biến…”, Thiếu tá QNCN Phan Quốc Khánh, nhân viên Đội QT 192 bộc bạch.
 |
Sau nhiều năm nằm lại ở chiến trường, nay các anh hùng liệt sĩ đã về với lòng đất mẹ. |
Đại tá Hoàng Văn Nhân, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo 515 tỉnh khẳng định: Ban Chỉ đạo 515 và Bộ CHQS tỉnh tiếp tục chỉ đạo Đội QT 192 triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất Lào trong các mùa khô. Dù có một thông tin nhỏ về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, chúng tôi cũng chỉ đạo anh em quyết tâm tìm kiếm bằng được để cất bốc các anh hùng liệt sĩ về với đất mẹ.
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng những mất mát, hy sinh vẫn còn đó trong nhiều gia đình Việt Nam, bởi nhiều hài cốt liệt sĩ vẫn đang nằm lại giữa núi rừng mênh mông, trùng điệp trong nước và trên đất bạn Lào. Cứ hết một mùa khô, cuốn sổ tay của Đội QT 192 lại dày thêm lên địa chỉ cho mùa tìm kiếm mới...
