Theo ông Đàm Thanh Thế, Chánh Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Quý III/2020, dịch Covid - 19 bùng phát lần 2 tại một số địa phương đã ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế - xã hội cả nước, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả có chiều hướng thay đổi phương thức, thủ đoạn, mặt hàng trên các tuyến, địa bàn, lĩnh vực.
Tuyến biên giới phía Bắc, các tỉnh trọng điểm gồm: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên,… lực lượng Bộ đội Biên phòng, Hải quan và lực lượng chức năng địa phương tập trung kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, nên tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua cửa khẩu, đường mòn, lối mở được ngăn chặn, không phát sinh điểm nóng. Tuy nhiên, hiện nay khi các hoạt động xã hội trở lại bình thường, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận thương mại và hàng giả có chiều hướng gia tăng trở lại, chủ yếu là hàng tiêu dùng, quần áo, đồ chơi, hàng điện tử,…Tình hình buôn bán, vận chuyển hàng cấm là ma túy vẫn tiềm ẩn và diễn ra phức tạp.
Tuyến biên giới, cửa khẩu, tình hình hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới cũng diễn ra rất phức tạp, các vụ việc đã phát hiện, bắt giữ có số lượng ma túy lớn, đối tượng dùng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, liều lĩnh và manh động, có vũ khí nóng sẵn sàng chống trả khi bị bao vây, bắt giữ.
Tuyến biên giới Tây Nam tình hình buôn lậu, gian lận thương mại rất phức tạp, địa bàn trọng điểm: Tây Ninh, Đồng Tháp, Long An, An Giang, Kiên Giang, Bình Phước.
Để phòng ngừa dịch Covid-19 tại các cửa khẩu, đường mòn, lối mở trên tuyến biên giới Việt Nam – Campuchia, các lực lượng chức năng trung ương và địa phương đã phối hợp cắm chốt, tuần tra, kiểm soát chặt chẽ nên hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa giảm mạnh. Tuy nhiên, hoạt động vận chuyển hàng quá cảnh còn tiềm ẩn nhiều vẫn còn số ít các đối tượng lợi dụng lúc sơ hở của lực lượng chức năng để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, mặt hàng chủ yếu là hàng đã qua sử dụng, đường cát, thuốc lá điếu,..
Trên tuyến hàng không, bưu điện quốc tế Quý III/2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 các tuyến bay hành khách nội địa và quốc tế tiếp tục bị gián đoạn, ngưng trệ dẫn đến hoạt động buôn lậu trên tuyến này có chiều hướng giảm. Các đối tượng buôn lậu tập trung vào các loại hàng hóa có giá trị cao và dễ cất giấu như: vàng, sản phẩm của động vật hoang dã, ngoại tệ, mỹ phẩm, tân dược, thực phẩm chức năng, thời trang cao cấp, thiết bị công nghệ, rượu ngoại, thuốc lá, xì gà,...
Trên tuyến biển, cảng biển hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, xuất nhập khẩu thông qua hệ thống các cảng biển nước ta diễn ra rất phức tạp, địa bàn trọng điểm vẫn là khu vực Cảng Hải Phòng, Quảng Ninh, TP. Hồ Chí Minh. Đặc biệt xuất hiện tình trạng các đối tượng mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia từ Campuchia về Việt Nam theo đường bộ, sau đó cất dấu, ngụy trang ma túy trong hàng hóa xuất khẩu để chuyển đi nước thứ ba theo đường biển, với số lượng lớn.
Bên cạnh đó, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép xăng dầu có phần trầm lắng hơn.Trên biển, vẫn còn tình trạng các đối tượng lợi dụng các doanh nghiệp làm hậu cần nghề cá ở các tỉnh ven biển, hoán cải tàu vỏ sắt mua xăng, dầu lậu của các tàu nước ngoài để bán cho các tàu đánh cá nhằm thu lợi.
Trong thị trường nội địa, để phòng chống dịch bệnh có hiệu quả, các đơn vị chức năng xiết chặt quản lý biên giới, cửa khẩu nên hàng lậu, hàng cấm, hàng giả đưa vào nội địa giảm dẫn đến hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng hóa xâm phạm sở hữu trí tuệ có chiều hướng gia tăng đặc biệt là trang thiết bị y tế và hàng hóa liên quan tới chống dịch bệnh.
“Đánh giá chung cho thấy, Ban Chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương đã triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Ban chỉ đạo 389 quốc gia, đã tập trung lực lượng, tăng cường biện pháp nghiệp vụ theo lĩnh vực, địa bàn được phân công, đã chủ động xây dựng và triển khai các Kế hoạch chuyên đề trọng điểm: triệt phá nhiều đường dây, ổ nhóm buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Ban Chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương và Văn phòng Thường trực đã triển khai công tác đồng bộ, quyết liệt, do đó nhiều vụ vi phạm bị phát hiện, xử lý, nhiều đường dây ổ nhóm tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả bị triệt phá””, ông Đàm Thanh Thế cho biết.
Theo thống kê, quý III/2020, các lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện, xử lý 63.110 vụ việc vi phạm (giảm 1% so với cùng kỳ năm 2019), thu nộp NSNN 4.386 tỷ 947 triệu đồng (giảm 30 % so với cùng kỳ), khởi tố 369 vụ (tăng 14 % so với cùng kỳ), 454 đối tượng (tăng 25% so với cùng kỳ).
Lũy kế 9 tháng đầu năm 2020, các lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện, xử lý 138.374 vụ việc vi phạm (giảm 7,5 % so với cùng kỳ năm 2019), thu nộp NSNN 15.678 tỷ 655 triệu đồng (tăng 26,5 % so với cùng kỳ), khởi tố 1.497 vụ (giảm 8,44 % so với cùng kỳ), 1.800 đối tượng (giảm 6% so với cùng kỳ).
Tuy nhiên, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả còn tiềm ẩn và diễn biến phức tạp, nhất là tình trạng mua bán ma túy; buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng đã qua sử dụng, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, gian lận xuất xứ “made in Việt Nam”,..vv..
Trong nước, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đang có chiều hướng gia tăng phức tạp trở lại trên tất cả các tuyến, lĩnh vực, địa bàn. Bên cạnh đó dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp, kéo dài, sẽ là nguy cơ, thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh trật tự của đất nước và đời sống của nhân dân.
Trên cơ sở những kết quả đã đạt được, để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu gian lận thương mại và hàng giả quý IV năm 2020, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia yêu cầu Ban Chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương và Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị chức năng tiếp tục quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc các nội dung chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia; triển khai thực hiện và hoàn thành tốt Công tác trọng tâm năm 2020 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã đề ra. Triển khai thực hiện Kế hoạch 399/KH-BCĐ389 ngày 10/10/2020 về tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động thương mại điện tử. Tăng cường phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, các mặt hàng trọng điểm như xăng dầu, khoáng sản, thuốc lá, hàng điện tử điện lạnh cũ, dược phẩm, thược phẩm chức năng,.... đặc biệt chú ý các mặt hàng liên quan đến phòng chống dịch Covid-19.
Đồng thời, tăng cường công tác truyền thông; lan tỏa gương người tốt, việc tốt, tuyên truyền tích cực hơn nữa để nhân dân không tiếp tay cho đối tượng buôn lậu, tham gia tố giác tội phạm, cùng chung tay với các lực lượng chức năng trong lĩnh vực này.
Các Bộ, ngành, địa phương, các lực lượng chức năng cần nâng cao năng lực để nhận diện phương thức, thủ đoạn mới của đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất kinh doanh hàng giả, trên cơ sở đó phát hiện đối tượng chủ mưu, cầm đầu để đánh trúng, đánh đúng, đấu tranh ngăn chặn, triệt phá hiệu quả các đường dây, ổ nhóm tội phạm, không chạy theo sự vụ.
Tăng cường công tác quản lý cán bộ thực thi nhiệm vụ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, giáo dục chính trị, tư tưởng, động viên cán bộ nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra công vụ; xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu theo từng địa bàn, lĩnh vực phụ trách; điều chuyển, đề xuất điều chuyển, thay thế người đứng đầu các cơ quan, đơn vị không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, có biểu hiện bao che, dung túng cho buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; xử lý nghiêm các vi phạm.
Ban chỉ đạo 389 giao Văn phòng Thường trực chủ động nắm tình hình, kịp thời tham mưu cho Ban Chỉ đạo 389 quốc gia nâng cao hiệu quả chỉ đạo điều hành, đồng thời tích cực hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc hoạt động của các Ban Chỉ đạo 389 các Bộ, ngành, địa phương và các lực lượng chức năng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
