Báo cáo tại cuộc họp, Lãnh đạo Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật, Bộ Tư pháp cho biết: Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị định số 55/2011/NĐ-CP, công tác pháp chế đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội; giữ vững an ninh, quốc phòng; nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Theo đó, chất lượng công tác xây dựng và thi hành pháp luật được nâng cao; tổ chức pháp chế được thành lập, củng cố và kiện toàn; nguồn nhân lực làm công tác pháp chế từng bước được phát triển với chất lượng ngày càng cao; cơ chế phối hợp trong lãnh đạo và triển khai công tác pháp chế từng bước được xác lập, hiệu quả hơn…
Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai Nghị định số 55/2011/NĐ-CP còn một số tồn tại, hạn chế liên quan tới phạm vi, đối tượng điều chỉnh; nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức pháp chế; tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế; tiêu chuẩn, chế độ của người làm công tác pháp chế; điều kiện bổ nhiệm người đứng đầu tổ chức pháp chế… Do đó, đòi hỏi cần thiết sửa đổi, bổ sung một số quy định tại Nghị định này.
Theo đó, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP, bao gồm các nội dung: phạm vi, đối tượng điều chỉnh; vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức pháp chế; tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế; tiêu chuẩn, chế độ của người làm công tác pháp chế; tiêu chuẩn người đứng đầu tổ chức pháp chế; trách nhiệm của Hội đồng quản lý, Thủ trưởng đơn vị đơn vị sự nghiệp công lập.
Với phạm vi như trên, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số khoản tại 12 điều; bổ sung 03 điều quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức pháp chế ở đơn vị sự nghiệp công lập và trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập trong công tác pháp chế; bãi bỏ 01 điều.
Ngoài ra, xuất phát từ tính chất đặc thù của công tác pháp chế, nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng nêu tại Nghị quyết số 27-NQ/TW, việc sớm quy định ngạch, hạng pháp chế viên và quy định cụ thể chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề đối với pháp chế viên là hết sức cần thiết. Quy định này sẽ góp phần thu hút nguồn lực làm công tác pháp chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ pháp chế, nâng cao vị thế, vai trò của công tác pháp chế, tổ chức và người làm công tác pháp chế, nâng cao chất lượng công tác pháp chế. Theo đó, công chức, viên chức làm công tác pháp chế được xem xét, bổ nhiệm vào ngạch, hạng pháp chế viên, pháp chế viên chính, pháp chế viên cao cấp. Tương ứng với việc quy định ngạch pháp chế viên, dự thảo Nghị định quy định chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề cho pháp chế viên, pháp chế viên chính, pháp chế viên cao cấp
Phát biểu tại cuộc họp, ông Trần Văn Đạt, Quyền Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhất trí cao với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị định khi đã mở rộng thêm được đối tượng là tổ chức pháp chế ở đơn vị sự nghiệp công lập. Tuy nhiên, trong xu hướng tự chủ ở nhiều lĩnh vực khác nhau, ông Đạt cho rằng cần nghiên cứu thêm để có thể bao quát được đầy đủ các đối tượng. Về điều kiện tiêu chuẩn người làm công tác pháp chế, do vị trí việc làm này chưa được xác định rõ nên cần tính toán thêm.
Còn theo đại diện Vụ Pháp chế, Bộ Quốc phòng, để bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp với yêu cầu của thực tiễn liên quan đến tính chất đặc thù về chức năng, nhiệm vụ của một số bộ, cơ quan ngang bộ, việc quy định Cục hoặc Vụ Pháp chế như dự thảo Nghị định là phù hợp. Đối với Tổng cục và tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, cần quy định rõ về tổ chức thực hiện công tác pháp chế chứ không ghép với bộ phận chuyên môn, nghiệp vụ khác thuộc Tổng cục và tương đương.
Nhận định hiệu quả công tác pháp chế ở địa phương còn hạn chế, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Nguyễn Công Anh cho rằng cần xác định rõ các nhiệm vụ cần thiết của tổ chức pháp chế, không nên quy định dàn trải như hiện nay. Về quy định hạng, ngạch pháp chế, cần làm rõ quyền hạn, chức năng đặc thù của người làm công tác pháp chế để phân biệt với chuyên viên.
Tổng hợp ý kiến của các thành viên Hội đồng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh nhất trí cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP; đồng thời đề nghị ban soạn thảo bổ sung Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới vào nội dung cơ sở chính trị; đánh giá quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 55/2011/NĐ-CP, đặc biệt là tại địa phương; cân nhắc việc ghép tổ chức pháp chế vào Thanh tra để thành lập tổ chức Thanh tra - Pháp chế.
Thứ trưởng yêu cầu Ban soạn thảo cân nhắc phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị định; rà soát nhiệm vụ quyền hạn của tổ chức pháp chế, tiếp cận theo hướng phân quyền. Về mô hình tổ chức pháp chế tại Tổng cục, theo Thứ trưởng, nên quy định có tổ chức pháp chế riêng biệt, không ghép với đơn vị khác. Ngoài ra, cũng cần có quy định mở đối với doanh nghiệp, tổ chức ngoài công lập.
