Có cơ chế kiểm soát ngay từ đầu với việc định giá “đất vàng”
Phát biểu tại phiên họp, ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) lần này cơ bản đã được sửa đổi, bổ sung theo hướng phù hợp hơn với thực tiễn, trên cơ sở rà soát, tiếp thu ý kiến của các đại biểu, chuyên gia và nhân dân.
Dự thảo Luật thể hiện rõ ràng hơn vai trò của đất đai trong phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nguyện vọng của Nhân dân đối với dự án Luật quan trọng của đất nước.
Các đại biểu cơ bản nhất trí với dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh sửa và kỳ vọng rằng dự thảo Luật khi được Quốc hội thông qua sẽ góp phần giải quyết nhiều vấn đề đang đặt ra cho công tác quản lý, sử dụng đất hiện nay.
Đại biểu Trần Thị Vân (đoàn Bắc Ninh) cho biết, tại khoản 2, Điều 161 của dự thảo Luật về thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể, việc thực hiện phân cấp phân quyền rất triệt để, phân cấp toàn bộ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, xác định giá đất cho các địa phương.
Tuy nhiên, thực tế, thời gian vừa qua xảy ra một số vụ việc tố tụng đáng tiếc tại một số tỉnh, TP liên quan đến tính toán, xác định giá những khu “đất vàng” chưa phù hợp để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Do đó, đại biểu cho rằng cần cân nhắc bổ sung vào dự thảo Luật trường hợp giá trị của khu đất tính theo giá bảng giá có giá trị lớn đến hàng nghìn tỷ đồng, đặc biệt khi giao đất không thông qua đấu giá, đấu thầu.
“Ví dụ, các trường hợp giao đất thuộc các dự án đầu tư công, dự án lấn biển… được quy định tại Điều 125, thì cần có cơ chế kiểm soát ngay từ ban đầu với sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước có chuyên môn sâu, khi đề xuất phương án giá đất đảm bảo không gây thất thoát cho ngân sách nhà nước, chứ không chờ đến khâu hậu kiểm”, đại biểu nói.
Góp ý về điều kiện về khu tái định cư, đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn TP Hà Nội) dự thảo Luật quy định khu tái định cư phải đảm bảo các điều kiện về hạ tầng kĩ thuật, đường giao thông bảo đảm kết nối, hạ tầng xã hội bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giáo dục.., phù hợp với điều kiện phong tục tập quán của từng vùng miền…
Đại biểu cho rằng, với những quỹ đất hiện nay, thực tế, khó có khu tái định cư nào đủ 3 điều kiện trên. “Nếu quy định cứng phải đủ 3 điều kiện như vậy thì vấn đề bồi thường, hỗ trợ tái định cư rất khó khả thi, đặc biệt là các TP lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh”, đại biểu nói.
Hơn nữa, dự thảo luật quy định khu tái định cư phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi cũng rất khó khả thi vì phong tục, tập quán là những nét văn hóa đặc trưng, mang màu sắc riêng, không địa phương nào giống địa phương nào. Trong khi đó, khi được tái định cư có người được tái định cư ngay tại địa phương nơi có đất bị thu hồi, có người phải di chuyển sang địa phương khác vì quỹ đất ở đó không còn.
Do đó, đại biểu cho rằng dự thảo Luật chỉ nên quy định những tiêu chí mang tính nguyên tắc căn bản, có tính khả thi và không quy định cứng.
Tránh trục lợi trong chuyển nhượng đất trồng lúa
Một nội dung được các đại biểu quan tâm, cho ý kiến tại phiên họp là quy định về cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa (khoản 7 Điều 45). Về nội dung này, dự thảo Luật thiết kế 3 phương án liên quan đến điều kiện đối với cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi nhận chuyển nhượng đất trồng lúa.
Phương án 1 quy định phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa trong mọi trường hợp; phương án 2 không giới hạn về điều kiện - là phương án Chính phủ đề xuất; và phương án 3 quy định phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa khi cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa quá hạn mức theo quy định tại khoản 1 Điều 177.
Phát biểu về nội dung này, đại biểu Nguyễn Hữu Chính tán thành với phương án 1, theo đó quy định cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa (trừ trường hợp tặng cho cho người thuộc hàng thừa kế) thì phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa theo quy định tại khoản 6 Điều này.
 |
Đại biểu Nguyễn Hữu Chính phát biểu tại phiên họp. |
Đại biểu cho rằng quy định theo hướng này sẽ bảo đảm cho công tác quản lý đất trồng lúa nghiêm ngặt, chặt chẽ, tránh trường hợp cá nhân trục lợi, thu gom đất trồng lúa nhằm tích trữ, đầu cơ, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nói riêng, cả nước nói chung.
Bên cạnh đó để đáp ứng điều kiện nhận chuyển nhượng, cá nhân không trực tiếp sản xuất phải có phương án sử dụng đất và lên kế hoạch sử dụng đất trồng lúa là phù hợp với điều kiện hiện nay, tránh tình trạng không quản lý được quỹ đất.
Tranh luận với đại biểu Nguyễn Hữu Chính, đại biểu Đặng Hồng Sỹ (đoàn Bình Thuận) cho rằng quy định như phương án 1 và phương án 3 không đảm bảo quyền bình đẳng của công dân trong tiếp cận nguồn đất đai.
Theo đại biểu, trên thực tế, nhiều trường hợp không sản xuất nông nghiệp nhưng vẫn có nhu cầu sử dụng đất trồng lúa, như trường hợp mua đất trồng lúa để sản xuất lúa cho tiêu dùng gia đình. Do đó, đại biểu cho rằng không nên hạn chế quyền này.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) lại bày tỏ tán thành với phương án 3 với lý do việc không giới hạn về điều kiện sẽ rất khó quản lý, dễ phát sinh những vấn đề không mong muốn.
Đại biểu Nguyễn Duy Minh (đoàn TP Đà Nẵng) nhấn mạnh Luật Đất đai là luật rất quan trọng, phức tạp, tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường của đất nước. Đại biểu đề nghị cần khẳng định hiệu lực pháp lý cao hơn của Luật Đất đai và xem xét bổ sung một điều về áp dụng pháp luật như bản dự thảo lấy ý kiến nhân dân.
Dẫn báo cáo của Chính phủ về kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật cho thấy lĩnh vực đất đai có 61 nội dung bất cập, vướng mắc, đại biểu cho rằng việc bổ sung thêm điều áp dụng pháp luật tại Luật Đất đai chính là giải pháp để giải quyết các xung đột pháp luật, vướng mắc trong quản lý sử dụng đất đai do lịch sử để lại và từ yêu cầu mới của thực tiễn.
Kỳ họp lần này dự kiến thông qua Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi). Đại biểu cho rằng cần rà soát để đảm bảo không mâu thuẫn, xung đột.
