Những ngày qua, thông tin Sở NN&PTNT Quảng Trị có tờ trình đề nghị UBND tỉnh này công bố tình trạng khẩn cấp đập chính hồ Triệu Thượng 2 (ở thôn Nhan Biều, xã Triệu Thượng, huyện Triệu Phong, Quảng Trị) bị sạt trượt nghiêm trọng, có nguy cơ vỡ đập rất cao đã khiến người dân địa phương xôn xao và lo lắng, nhất là những hộ dân sống ở vùng hạ du công trình này.
Hồ chứa nước Triệu Thượng 2 được xây dựng từ năm 1989 bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước và nhân dân đóng góp, với dung tích chứa 4,3 triệu m³, hiện do Cty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Quảng Trị quản lý, vận hành.
Công trình này có chức năng cung cấp nước sinh hoạt, phục vụ sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản cho người dân trong khu vực.
Năm 2013, hồ chứa nước này được nâng cấp từ nguồn vốn dự án quản lý thiên tai (WB5) với các hạng mục: đập chính, đập phụ, tràn xả lũ.
Tuy nhiên, sau khi nâng cấp và đưa vào sử dụng chưa được bao lâu thì đến cuối năm 2016, phần hạ lưu thân đập bị trượt sạt với với chiều dài 75m, sâu 0,6m và xuất hiện các vết nứt nhỏ...
Sau khi phát hiện sự cố trên, Sở NN&PTNT Quảng Trị đã chỉ đạo Cty Thủy nông tổ chức lực lượng thực hiện các biện pháp khắc phục tạm thời nhằm hạn chế vùng trượt phát triển thêm, như: đóng cọc tre xuyên qua cung trượt trên mái hạ lưu đập; dùng bao tải đất chèn bịt các vết nứt; xây chặn các rãnh thoát nước nhằm hạn chế nước mặt chảy xuống cung trượt...
Tuy nhiên, các phương án này chỉ mang tính tạm thời, hơn nữa do mưa lũ kéo dài, đất ở phần thân đập mềm nhão nên tình trạng sạt trượt mái tiếp tục mở rộng và ngày càng nghiêm trọng. Đặc biệt trong tháng 10 vừa rồi hồ Triệu Thượng 2 đã tích đầy nước và tràn đã làm việc.
Theo kết quả giám định nguyên nhân sự cố, đây là thời điểm tiềm ẩn nhiều tác động bất lợi gây mất an toàn nhất với đập đất. Dẫn đến nguy cơ mở rộng vết trượt mái hạ lưu đập chính hồ Triệu Thượng 2 cả về hai bên và về phía thượng lưu (hiện tại độ cao vết trượt chỉ còn cách đỉnh đập 2m), nguy cơ vỡ đập rất cao, ảnh hưởng trực tiếp đến 3.000 người dân và 730 ha đất canh tác, cùng nhiều công trình dân sinh, hạ tầng kỹ thuật ở hạ du khu vực.
Trước tình trạng trên, Sở NN&PTNN Quảng Trị đã gửi tờ trình "đề nghị UBND tỉnh Quảng Trị công bố tình trạng khẩn cấp đập chính hồ Triệu Thượng 2 bị sạt trượt có nguy cơ gây mất an toàn đập".
Thông tin này xuất hiện đã nhận được nhiều quan tâm của dư luận. Lãnh đạo Sở NN&PTNT Quảng Trị lý giải tình trạng công trình này xuống cấp qua kiểm tra, khảo sát đã rõ. Tuy nhiên nói đập vỡ tức thì thì không có, nhưng ở công trình này cần thời gian xử lý nhanh hơn so với các công trình khác. Và muốn làm được điều đó thì phải có cơ sở pháp lý là được cấp có thẩm quyền công bố tình trạng khẩn cấp.
Ngoài ra, yêu cầu này cũng dựa trên cơ sở khi trước đó ngày 20/10/2017, UBND tỉnh Quảng Trị đã phê duyệt phương án sửa chữa đập chính hồ Triệu Thượng 2 với kinh phí dự kiến gần 3,8 tỷ đồng.
Tiếp đó, giữa tháng 11vừa rồi UBND tỉnh này có Văn bản số 5813 giao Sở KH&ĐT chủ trì, phối hợp với Sở NN&PTNT đề xuất, thực hiện sửa chữa công trình theo tính chất cấp thiết.
Đến ngày 27/11, Sở KH&ĐT có công văn gửi Cty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Quảng Trị yêu cầu cty báo cáo Sở NN&PTNT xem xét ban hành lệnh khẩn cấp, cấp bách của công trình. Từ căn cứ này, Cty sẽ xác định, giao cho nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm thực hiện ngay gói thầu.
Ông Hồ Xuân Hòe - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Trị cho biết việc khắc phục tình trạng tại đập chính hồ Triệu Thượng 2 hiện rất cấp bách nên muốn đẩy nhanh thủ tục và chỉ định thầu sửa chữa công trình. Bởi chung quy lại mục đích cuối cùng cũng là để hạn chế đến mức thấp nhất nguy cơ xảy ra sự cố.
"Nếu không chỉ định thầu thì việc đấu thầu sẽ kéo dài ít nhất hơn 2 tháng, thời gian càng kéo dài thì càng nguy hiểm cho công trình” - ông Hòe thông tin.
Liên quan đến vấn đề này thì hiện tại UBND tỉnh Quảng Trị vẫn chưa ra quyết định chính thức cho đề xuất trên của Sở NN&PTNN. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Chính - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị thì tỉnh đã cho chủ trương bố trí vốn khắc phục khẩn cấp hồ Triệu Thượng 2 ngay trong tháng 12 này.
