Tìm hiểu của phóng viên cho thấy tại vùng biển Móng Cái, các đối tượng dùng xuồng cao tốc với công suất cực lớn để vận chuyển hàng lậu, chạy thoát sự truy đuổi, kiểm soát của lực lượng hữu trách. Dư luận cũng đặt câu hỏi có hay không sự bảo kê cho hoạt động buôn lậu trên vùng biển biên giới này.
Phần nổi “tảng băng chìm” và phi đội xuồng ba số công suất lớn
Việc Nhà nước cho phép doanh nghiệp được tạm nhập tái xuất (TNTX) nhiều mặt hàng tại các cửa khẩu khu vực Móng Cái, Quảng Ninh là nhằm tạo điều kiện cho giao thương, tặng thu cho ngân sách. Nhưng có một thực tế đáng quan ngại là lợi dụng vào chính sách, sự quản lý chưa triệt để của lực lượng hữu trách mà không thể loại trừ được việc hàng hóa thuộc diện TNTX đã thẩm lậu trở lại thị trường Việt Nam.
Việc buôn lậu có nguồn gốc từ những mặt hàng TNTX được coi là một loại hình phạm tội mới trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Các vụ việc cho thấy, phần lớn các mặt hàng buôn lậu theo diện TNTX đều có chung một hành vi và thường diễn ra trên biển.
Theo quy định của pháp luật, hàng TNTX phải được chuyển sang một nước tiếp theo. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên để thực hiện được hành vi buôn lậu, các chủ hàng khi đến vùng biển giáp ranh giữa Việt Nam và Trung Quốc, bằng các thủ thuật đã phá container sau đó chuyển hàng sang các xuồng cao tốc và lợi dụng đêm tối, địa hình phức tạp để vận chuyển về nội địa tiêu thụ
Vì hoạt động buôn lậu theo kiểu này thường diễn ra trên biển nên Cửa khẩu Cảng Vạn Gia luôn là “điểm nóng” được các đối tượng buôn lậu tìm cách vượt qua.
So với các cửa khẩu khác hiện có tại Quảng Ninh, Cửa khẩu Cảng Vạn Gia là cửa khẩu biển duy nhất. Nơi đây thường được mệnh danh là “yết hầu” để ngăn chặn buôn lậu và kiểm soát hàng hóa.
Hàng hóa xuất khẩu bằng đường biển đi qua tỉnh Quảng Ninh hầu hết đều phải qua “yết hầu” này. Từ đây ra đến vùng biển quốc tế có hải trình rất ngắn và hết sức quan trọng. Vậy nên hàng hóa, trong đó có cả hàng lậu nếu lọt qua được cửa khẩu này coi như đã thoát hiểm một cách ngoạn mục.
Vì có vị trí quan trọng như vậy nên lực lượng hữu trách phòng chống buôn lậu ở đây chỉ cần lơi là trong quản lý, kiểm soát là sẽ tạo ra những hệ lụy rất lớn. Ngoài tạo điều kiện cho buôn lậu, tăng lũy kế số vụ thì còn là thiệt hại rất lớn cho ngân sách Nhà nước.
 |
| Một chiếc xuồng đã được “độ” mà người dân ở Móng Cái gọi là xuồng ba số |
Người dân tại Quảng Ninh không khỏi bức xúc và đặt ra nhiều câu hỏi về quản lý, kiểm soát hoạt động buôn lậu khi rạng sáng ngày 9/5, tại vùng biển Quảng Ninh, Tổ công tác phòng Trinh sát Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển kiểm tra tàu biển số hiệu QN 6688, do ông Bùi Đức Khanh (quê huyện Quảng Yên, Quảng Ninh) là đại diện tàu.
Khi kiểm tra đã phát hiện thấy 9 người trên tàu đều không có giấy tờ tùy thân, chứng chỉ hành nghề, vận chuyển 165 thùng các tông, bên trong chứa 82.500 bao thuốc lá mang nhãn hiệu 555 không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp. Lời khai đại diện tàu cho thấy đã nhận số thuốc lá lậu trên từ một xuồng cao tốc không rõ số hiệu trên vùng biển Quảng Ninh, sau đó vận chuyển về đất liền tiêu thụ thì bị bắt giữ.
Trước đó, ngày 24/11/2014, Cục điều tra Chống buôn lậu Tổng cục Hải Quan phối hợp với Đội cảnh sát kinh tế Công an TP. Hạ Long cũng thu giữ 100.000 bao thuốc lá hiệu 555 tạm nhập ở Hải Phòng, tái xuất sang Trung Quốc nhưng đến cửa khẩu Cảng Vạn Gia lại dùng xuồng cao tốc chở hàng quay đầu lại.
Đêm 17 rạng sáng ngày 18/1/22014, tại ven cảng Thành Đạt, phường Ninh Dương, TP. Móng Cái, Phòng cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Quảng Ninh cũng đã phát hiện và bắt giữ xe ô tô 12 chỗ chở hơn 4.000 bao thuốc lá lậu. Đây cũng là hàng hóa thuộc diện TNTX trên địa bàn.
Sau vụ việc này, Hải quan Quảng Ninh đã có nhiều chấn hưng đối với quản lý hàng hóa nhất là việc lợi dụng hàng TNTX đi qua Cửa khẩu Vạn Gia. Tuy nhiên sau những ồn ào, những vụ buôn lậu bị phá trên biển, những ngày này xuống với Vạn Gia chúng đã nghe những câu chuyện ngoài lề, khá “nóng” của người dân.
Theo nhiều người dân, tình trạng buôn lậu tại đây so với thời gian trước đã giảm, nhưng thực tế nó chưa chấm dứt và hoạt động với sự cảnh giác, né tránh cơ quan hữu trách cao hơn.
Tại vùng biển này, các đối tượng buôn lậu thường dùng xuồng ba số, hay “tàu bay trên biển” ( cách người dân ở đây gọi xuồng máy công suất lớn chuyên chở thuốc lá 555) để vượt biển ra khơi lấy hàng “quay đầu” lại đất liền. Các xuồng máy này với công suất hàng chục nghìn mã lực nên có thể dễ dàng chạy thoát khỏi sự truy đuổi của lực lượng hữu trách với những phương tiện truy đuổi hết sức khiêm tốn.
Theo người dân tại Mũi Ngọc, Móng Cái thì đây là những phương tiện được gia cố, đóng và thiết kế với công suất lớn để cánh buôn lậu dùng chuyên chở hàng lậu, kể cả hàng tạm nhập tái xuất (TNTX), thẩm lậu, nhiều nhất là thuốc lá vào đất liền để tiêu thụ. Vì công suất lớn nên khi chạy, có cảm giác như chúng… bay trên mặt biển.
Ghi nhận của phóng viên cho thấy, phản ánh về xuồng cao tốc này của người dân trùng khớp với cảnh báo đã được đưa ra của ngành hải quan khi ngành này cho rằng các đối tượng thường dùng xuồng cao tốc được trang bị 8 máy để vận chuyển thuốc lá lậu. Ước tính tính mỗi xuồng máy cao tốc có thể vận chuyển từ 300 đến 600 thùng thuốc lá lậu, trị giá khoảng 3-6 tỷ đồng.
Cũng theo người dân, để có những “chiến xa” có thể “bay” trên mặt biển này, các đối tượng buôn lậu thường tìm đến cơ sở trên địa bàn hay tìm về Thành phố Móng Cái để đặt đóng.
Ai chịu trách nhiệm về phần “chìm” tảng băng?
Sau nhiều ngày tìm hiểu thông tin về hoạt động buôn lậu trên biển xung quanh khu vực cảng cửa khẩu này cho thấy nếu hàng lậu, hàng TNTX “quay đầu” được san lên những xuồng ba số này và lao trên biển vào đất liền thì trang bị hiện đại của các lực lượng chức năng hiện nay, khó có tàu nào đạt công suất để truy đuổi được.
Để tìm hiểu vấn đề về trách nhiệm, hiệu quả hoạt động của lực lượng hữu trách trong phòng chống buôn lậu tại cảng Vạn Gia, phóng viên báo chí đã có buổi làm việc với lãnh đạo Chi cục Hải quan Cảng Vạn Gia. Tuy nhiên, ngoài việc cảnh báo của ngành, thì số liệu tổng kết về tình hình công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại của Chi cục Hải quan Cảng Vạn Gia lại là một con số hết sức khiêm tốn.
Báo cáo tổng kết về công tác này trong năm 2014 của Chi cục này chỉ có 4 vụ với số tiền trên 1,7 tỷ đồng và không có sự xuất hiện của hai mặt hàng hay xẩy ra tình trạng buôn lậu là rượu và thuốc lá. Sang năm 2015, tính đến hết tháng 3 thì công tác này chỉ là một con số không tròn chĩnh?!
 |
| Tang vật vụ bắt trên 82.000 bao thuốc lá lậu ngày 9/5 trên vùng biển Quảng Ninh |
Trao đổi về vấn đề buôn lậu và hàng TNTX, ông Nguyễn Bá Phiệt, Chi cục phó Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Vạn Gia cho biết: Hiện nay hàng TNTX qua khu vực này chỉ có 4 loại hàng chủ yếu là đông lạnh thủy sản, hàng xỉ than, Clanhke và ô tô.
Hiện tại, Cửa khẩu Cảng Vạn Gia chỉ là nơi lưu trú trong thời gian ngắn để các phương tiện làm thủ tục và vận chuyển hàng đi. Cửa khẩu chưa có cầu cảng và cũng chưa có kho ngoại quan.
Theo những số liệu báo cáo và “tâm sự” của ông Phiệt đã thấy có những tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, dư luận ở đây cho rằng chưa phản ánh đúng thực tế. Rất nhiều vụ việc liên quan đến hàng TNTX bị phanh phui xử lý thời gian qua trên địa bàn cho thấy, hoạt động này vẫn đang diễn ra rất phức tạp.
Hoạt động TNTX được đưa ra trong thời gian qua đối với tỉnh Quảng Ninh được coi là mang lại những lợi ích nhất định trong phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ vi phạm. Vậy những đánh giá này cũng như cảnh báo của Cục Hải quan Quảng Ninh so với thực tế đang có ở Cảng Vạn Gia phải chăng có gì đang hết sức mâu thuẫn?
